سلامت نیوز:براساس قوانین مسئولیت مدیریت آب با وزارت نیرو‌ست، این وزارتخانه هم پس از تامین آب شرب موظف به تامین آب برای محیط‌زیست است. اخیرا رضا اردکانیان، وزیر نیرو در پاسخ به اینکه رهاسازی آب موجب بهترشدن شرایط تالابها شده است؟ گفت که «هم بارش‌ها کمک کرد و در مواردی هم که امکانش بود، پس از تامین اولویت‌هایی مانند شرب، رهاسازی نیز انجام شد.»
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،ولی عملا بخش کشاورزی و صنعت در میانه راه طولانی موجود بین سدها تا تالابها، چند برابر سهم خود برداشت می‌کنند و عملا حقابه تالابها به‌درستی و یا اصلا تامین نمی‌شود. قصه همه تالابها کمابیش یکسان است، اما قرار است برای تالاب گاوخونی برنامه 5ساله‌ای به‌مانند برنامه احیای دریاچه ارومیه با همکاری ذینفعان تدوین شود.
مکان‌یابی اشتباه صنایع
باران‌های 2سال اخیر اوضاع تالابها را تا حدودی بهبود بخشید اما حکایت گاوخونی، داستانی است پر آب چشم. براساس آنچه سازمان محیط‌زیست به‌عنوان حقابه زیستی تالاب گاوخونی تعیین کرده است، از 1.2میلیارد مترمکعب آبی که سالانه در این حوزه آبریز، وارد زاینده‌رود می‌شود، باید 176میلیون مترمکعب به بدنه تالاب گاوخونی وارد شود، اما وزارت نیرو تاکنون قطره‌ای از آن‌را تخصیص نداده است.
منابع آبی زاینده‌رود همیشه محدود بوده است، اما راه‌اندازی و افتتاح متناوب فازهای جدید در حوزه صنعت، گسترش جمعیت و توسعه کشاورزی در بالادست حوزه آبریز تالاب گاوخونی فشار را بر این منابع بیشتر کرده است. آزاده احمدی، متخصص مدیریت منابع آب درباره اینکه در این شرایط چه کارهایی می‌شود کرد تا جان تالاب گاوخونی را نجات داد، می‌گوید: اصولا یکی از راهحلهای مسئله، پیدا‌کردن منابع جایگزین است.
استفاده از پساب تصفیه‌شده شهرها در صنعت می‌تواند بخشی از مشکل را برطرف کند ولی حوزه آبریز گاوخونی یک حوزه بسته به‌حساب می‌آید، در نتیجه پساب را نمی‌توان به‌عنوان یک منبع جدید به‌حساب آورد؛ چراکه پساب شهر اصفهان بخشی از آب‌های زیرزمینی این حوزه آبریز است. ضمن اینکه متأسفانه صنایع بزرگ و آلاینده در بالادست شهر اصفهان راه‌اندازی شده است. صنایعی به این منطقه آورده شده که اصولا باید در کنار آب‌های آزاد تاسیس شود و نه در منطقه نیمه‌خشکی مانند اصفهان.
آب، موضوع فرابخشی است
انتقال آب از حوزه‌های مجاور و شیرین‌سازی آب دریا از راهحلهای دیگر است، اما به گفته این متخصص حوزه آب، تجربیات قبلی نشان داده که طرح‌ها روی کاغذ اصولی است، ولی موقع اجرا، برای منابع آبی اتفاقات دیگری رخ می‌دهد و عملا در نهایت چیزی دست تالابها را نمی‌گیرد. رئیس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان می‌گوید: آب به منطقه نیمه‌خشکی مثل اصفهان منتقل می‌شود ولی مثلا کشاورز در بالادست حوزه آبریز تصمیم می‌گیرد که محصولی بکارد که اساسا در استان‌های شمالی آن محصول با کیفیت بهتر و با آب کمتری به‌دست می‌آید، سیاستگذاری درستی در این زمینه وجود ندارد.
این کار به ضرر کشاورزان پایین‌دست حوزه آبریز هم تمام می‌شود که حقابه قدیمی دارند، ولی به‌دلیل سوءمدیریت، مقدار آب همیشگی به زمین‌های‌شان نمی‌رسد.به‌دلیل نبود حکمرانی مؤثر در حوزه مدیریت آب اجرای طرح‌های توسعه‌ای عموما به نفع محیط‌زیست و تالابها تمام نخواهد شد. به گفته آزاده احمدی، علاوه بر نیاز به برقراری حکمرانی خوب و مؤثر آب، سیاستمداران نیز باید در بحث‌های کارشناسی حوزه آب نقش مداخله‌کننده خود را کنار بگذارند. او می‌گوید: بارها شده که افرادی حقابه ثابت ندارند ولی تحت فشارهای سیاسی آب دائم می‌گیرند.
هنوز برگه‌های تبلیغات انتخاباتی بین کشاورزان منتشر می‌شود که وعده می‌دهد چاه‌های غیرمجاز شما را به مجاز تبدیل می‌کنیم در حالی که قانون چنین اجازه‌ای را نداده است. در واقع برنامه‌ریزی‌ها باید بر اساس آمایشی باشد که در آن آب یک موضوع فرابخشی است. با پیگیری‌های مردم و تشکل‌های زیست‌محیطی موضوع احیای این تالاب به «کارگروه ساماندهی تالاب گاوخونی» به ریاست وزارت نیرو واگذار شده و قرار است در یک برنامه 5ساله مانند آنچه برای دریاچه ارومیه تدوین و اجرا شد، برنامه‌ای با احتساب حقوق حقابه‌برها تدوین شود.
هم‌اکنون نقشه راهی برای احیای زاینده‌رود و تالاب گاوخونی با همکاری 2استان اصفهان و چهار محال و بختیاری ارائه شده و ظرف 2هفته آینده نهایی می‌شود. حال باید دید این برنامه، آبی را به پهنه بی‌جان گاوخونی می‌رساند و آیا این تالاب دوباره زیستگاه باکلا، حواصیل و آب‌چلیک‌ها خواهد شد؟
نظر شما