سلامت نیوز: تا چند سال پیش امیدی به احیای دریاچه ارومیه نبود اما حالا بوی بهبود از اوضاع آن به مشام می‌‌رسد. شاید این تنها دستاورد دولت تدبیر است و تنها وعده انتخاباتی که به آن جامه عمل پوشانده شد؛ البته هنوز هم پروژه احیای دریاچه ارومیه به پایان نرسیده و پایان آن را سال 1406 اعلام کرده‌اند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،جالب است بدانید که عیسی کلانتری، دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه اعلام کرده است که برای احیای این دریاچه از تمام کشورها جز اسرائیل کمک گرفته‌ایم و حالا این پهنه آبی به میعادگاهی برای دانشمندان خارجی تبدیل شده است.
احیای دریاچه ارومیه به دلیل حساسیتی که مردم، رسانه‌ها و فعالان محیط‌زیست روی آن داشتند، به یکی از وعده‌‌‌های انتخاباتی رییس‌جمهور تبدیل شد. رییس‌جمهور بعد از نخستین نشست هیات وزیران کارگروه نجات دریاچه ارومیه را تشکیل داد اما احیای این دریاچه در چرخه آزمون و خطا افتاد، حتی گفته شد كه برای احیای دریاچه ارومیه بنا بر مصوبه هیات دولت چندین میلیارد تومان از بیت‌المال پول به خارجی‌ها داده شده تا بتوانند دریاچه را احیا کنند اما نتوانستند.
دولت تصمیم گرفته بود که این وعده خود را حتما عملی کند و با کمک‌گرفتن از تمام کشورها بالاخره به هدف خود رسید. روز گذشته در یک نشست خبری، عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط‌زیست و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه گزارشی از وضعیت و روند احیای دریاچه ارومیه به خبرنگاران ارائه کرد.
عیسی کلانتری در جمع خبرنگاران گفت: «احیای دریاچه ارومیه شاید تنها پروژه‌‌ای در جهان باشد که یک دریاچه مرده را دوباره به مسیر زندگی بازگرداند که طبق برنامه تا سال ١۴٠۶ دریاچه به تراز اکولوژیک خود و شاید هم بیشتر خواهد رسید.
امسال آخرین سال اجرای پروژههای مهندسی و سخت‌افزاری احیای دریاچه ارومیه است و اقدامات مربوط به آن از سال ١٣٩٢ آغاز شده و تا بهمن و دی امسال به طور کامل به بهره‌برداری می‌‌رسد.»
کارشکنی از سوی مدیران دولتی منطقه
احیای دریاچه تقریبا طبق زمان‌بندی تمام شده است اما گویا مدیران منطقه‌‌ای با گروه نجات دریاچه ارومیه همراه نشده بودند و این موضوع مشکلاتی را به وجود آورد. عیسی کلانتری در این رابطه گفت:
«خوشبختانه احیای دریاچه ارومیه شاید اولین برنامه‌ریزی جامع کشور باشد که تقریبا طبق زمان‌بندی پیش‌بینی‌شده رخ داد. ما فقط یک‌سال‌و‌نیم از کار عقب افتادیم كه آن هم به‌خاطر توجیه مسوولان منطقه بود. در بخش احیا با مردم هیچ مشکلی نداشتیم و آن‌ها نهایت همکاری را با ما داشتند. مشکل ما در سالهای اول کارشکنی مدیران دولتی منطقه بود، اگر از اول همکاری می‌‌کردند، جلوتر بودیم. در دو سال اول مسوولان استانی برای ما جهنم درست کردند. هرقدر آذربایجان‌شرقی همکاری داشت، آذربایجان‌غربی در تقابل با ستاد احیا بود.»
11 هزار میلیارد تومان، هزینه احیای ارومیه
از ابتدا هم مشخص بود هزینههای میلیاردی برای احیای دریاچه ارومیه باید داده شود اما این زمزمه هم وجود داشت که دستمزد بخش برنامه‌ریزی چیزی بالاتر از مبلغ عرف است. دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در جمع خبرنگاران در این رابطه توضیح داد: «11 هزار میلیارد تومان در بخشهای مختلف دریاچه هزینه کردیم، از این میزان کمتر از ۵۰ میلیارد تومان به بخش برنامه‌ریزی تخصیص داده شده است، یعنی کمتر از ۰/۵ درصد در بخش برنامه‌ریزی هزینه شده که این مبلغ در پروژههای دیگر بالاتر است.» معاون رییس‌جمهور درباره مسوولیت‌های دولت بعدی گفت:
«ما هزینههای سنگین احیا را تا پایان امسال انجام دادیم، سال بعدی حداکثر ۱۰۰میلیارد نیاز است و بعد از آن هم سالانه تا احیای کامل حدود ۳۰میلیارد تومان بودجه لازم است؛ اما سیاست‌ها نباید عوض شود، چون ممکن است دولت بعد عوام‌فریب باشد و بگوید سدها را تکمیل میکند. این وظیفه من نیست و حاکمیت باید مسوول باشد اما اگر سیاست‌ها تغییر نکند دریاچه تا ۱۴۰۶ قطعا احیا میشود.»
اگر دریاچه خشک میشد، مردم منطقه آواره می‌‌شدندبسیاری از کارشناسان محیط‌زیست ادعا دارند بارش‌های خوب یکی از دلایل پیشرفت روند نجات دریاچه ارومیه بوده است. عیسی کلانتری اما این نظریه را رد کرد و گفت: «در سالهای گذشته هم باران خوبی داشتیم اما خبری از احیای دریاچه نبود.»
او ادامه داد: «باید آب و بارانی وجود داشته باشد که تالاب و دریاچه‌ای به حیات خود ادامه دهد. در دهه ۸۰ بارندگی داشتیم اما متوسط دریاچه ارومیه هر سال ۴۰ سانتیمتر کاهش پیدا می‌‌کرد. کاری که ما انجام دادیم این بود که آبی که وجود داشت را به پیکره دریاچه رساندیم و برای احیا ۱۱ هزار میلیارد تومان هزینه شد که کمتر از ۵۰ میلیارد تومان آن برای بخش برنامه‌ریزی و دانشگاهی صرف شد.» دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه افزود:
«در سال ۱۳۹۴ فشار خون مردم تبریز به دلیل غبارهای نمکی ناشی از دریاچه ارومیه بالا رفته بود. دریاچه ارومیه حدود ۱۳ میلیارد تن نمک دارد و اگر این دریاچه خشک میشد، مردم منطقه آواره می‌‌شدند. در سال ۹۵ به دلیل غبارهای نمکی زنبورعسل نتواست فعالیتی در منطقه داشته باشد. این درحالی است که اگر زنبور عسل چندین سال فعالیت نکند، کشاورزی منطقه ریشه‌کن خواهد شد. اگر دریاچه ارومیه احیا نمی‌شد، جابه‌جایی شهر تبریز صدها میلیارد تومان هزینه به دنبال داشت.
آمایش سرزمین را قبول نداشت
ندیک رسم قدیمی در کشور ما وجود دارد و آن هم این است که تا شرایط حاد نشده و صدای اعتراض مردم بلند نشود، برای بهبود اوضاع کاری نمی‌کنیم. در مورد دریاچه ارومیه هم همین اتفاق افتاد. سال‌ها دریاچه دچار خشکسالی شده و زندگی مردم منطقه تحت تاثیر قرار گرفته بود اما بعد از اینکه موضوع جهانی شد و اعتراض فعالان محیط‌زیست بلند شد، دولت فکری برای آن کرد. معاون رییس‌جمهوری درباره اینکه چرا می‌‌گذاریم کار به جاهای باریک بکشد، آن زمان کار را شروع می‌‌کنیم، گفت:«دو اصل جهانی را قبول نداشتیم. نزدیک به ۶۰ سال است که اصل آمایش سرزمین در دنیا اجرا میشود یا از دهه ۷۰ دنیا به اصل توسعه پایدار رسیده اما ما آن را قبول نداشتیم و تازه بعد از گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که در حال تهیه نقشه آمایش سرزمین است.» وی تاکید کرد: «مشخص بود که با قبول نداشتن این دو اصل در آینده مشکلات زیادی گریبانگیر ما خواهد شد که امروز نتیجه آن خشک‌شدن تالاب‌ها یا پسماندهای شمال کشور است.
وقتی که برنامه آمایش نداشته باشیم، هر نهاد یا سازمانی برای خود برنامه‌ریزی میکند و همه کارها ناهماهنگ پیش می‌‌رود؛ مثلا ایران با افغانستان در سال ۱۳۵۱ قرارداد بست تا سالانه ۸۲۶ میلیون مترمکعب آب به ما بدهد که برای این میزان آب در بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت برنامه‌ریزی کردند اما حق محیط‌زیست دیده نشد که نتیجه آن خشک‌شدن هامون است؛ البته از آن میزان آب حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب نیز تبخیر میشود که با این شرایط ۴۶ هزار هکتار توسعه کشاورزی صورت گرفته که این روند نتیجه ناهماهنگی میان دستگاه‌هاست که از عدم‌پذیرش آمایش سرزمین و توسعه پایدار نشأت می‌‌گیرد.»
نظر شما