شنبه ۱۸ تیر ۱۳۹۰ - ۱۳:۳۳
کد خبر: 30087

سندرم متابولیک مجموعه ای از علایم رانشان می دهد که پیش زمینه بیماری های دیابت، قلبی عروقی و موقعیت های پاتولوژیک دیگر است.(1)مقاومت انسولین ، چاقی شکمی ، دیس لیپیدمی ، و افزایش فشار خون همگی از فاکتورهای خطر بیماری قلبی در بالغین هستند.

سلامت نیوز :سندرم متابولیک مجموعه ای از علایم رانشان می دهد که پیش زمینه بیماری های دیابت، قلبی عروقی و موقعیت های پاتولوژیک دیگر است.(1)مقاومت انسولین ، چاقی شکمی ، دیس لیپیدمی ، و افزایش فشار خون همگی از فاکتورهای خطر بیماری قلبی در بالغین هستند. همه این شرایط بعنوان سندرم متابولیک ، سندرم مقاومت به انسولین ، یا سندرم X شناخته شده است. سندرم متابولیک با افزایش مرگ ومیرناشی از بیماری کرونر قلب و دیابت ارتباط دارد. همچنین ، شیوع افزایش چاقی ، باعث افزایش شیوع سندرم متابولیک می شود.

بسیاری از علل سندرم با فاکتورهای شیوه زندگی ، شامل کنترل وزن ، رژیم غذایی ، و فعالیت فیزیکی ارتباط دارد. (2)


سندرم متابولیک با بسیاری از شرایط و ریسک فاکتور ها رابطه دارد.دو ریسک فاکتور مهم عبارتند از:

- وزن اضافی در محدوده شکم ( چاقی شکمی ).گاهی به نام چاقی سیبی شکل نامیده می شود.

- مقاومت انسولین ، که بدن نمیتواند انسولین را بطور مؤثر مصرف نماید. انسولین به تنظیم مقدار قند در بدن کمک می کند.

انسولین به ورود قند به داخل سلول کمک می کند ، اگر مقاومت انسولین وجود داشته باشد بدن به انسولین پاسخ نداده ،در نتیجه بدن مقدار بیشتر و بیشتری انسولین تولید می کند .مقدار انسولین و قند خون بالا می رود که روی عملکرد کلیه وافزایش سطح چربی و تری گلیسرید مؤثر است.(3)

اکثر بیماران مبتلا به بیماران متابولیک نیاز به کاهش وزن بدن دارند. انواع چربیها و کربوهیدراتها از اجزاء مهم رژیم مؤثر در سندرم هستند.اسیدهای چرب ترانس تا آنجا که ممکن است باید حذف شود و اسیدهای چرب اشباع باید به حداقل برسد. کربوهیدراتها بهتر است بصورت تصفیه نشده و غیر پروسه شده با تاکید بر مصرف فیبرواندیس گلیسمیک پایین وکاهش شکر افزوده شده باشند . اسیدهای چرب با یک پیوند دوگانه بهترین جایگزین برای اسیدهای چرب اشباع وکربوهیدراتهای تصفیه شده با محدودیت انرژی وچربی کل باشند . ریز مغذی هایی که برای سندرم متابولیک مفید هستند شامل ویتامین D ، کلسیم ، منیزیم ، و پتاسیم موجود در منابع غذایی هستند. از مصرف کلرید سدیم اضافی باید اجتناب ورزید .


تعریف سندرم متابولیک شامل (2006):(1)

- چاقی شکمی ( تعریف شده با دور کمر با مقادیر مشخص )

و داشتن دو مورد از موارد زیر:

- افزایش تری گلیسرید :> 150 میلی گرم در دسی لیتر (1.7 mmol/L) ، یا تحت درمان بیماری چربی غیر نرمال .

- کاهش HDL کلسترول
: <40 mg/dL(1.03mmol/L)در مردان ، <50 mg/dL (1.29mmol/L) در زنان ، یا تحت درمان برای چربی غیر نرمال .

- افزایش فشار خون : فشار سیستولیک بالای 130 یا فشار دیاستولیک بالای 85 ، یا تحت درمان افزایش فشار خون تشخیص داده شده .

- قند خون پلاسمای بالا ی 100 (5.6 mmol/L)یا با دیابت نوع 2 با تشخیص قبلی .

اگر BMI>30 kg/m2 ، چاقی شکمی می تواند وجود داشته باشد و نیازی به سنجش دور کمر نیست .


ریسک فاکتورها :

1- استرس :

تحقیقات احیر نشان داده که استرس می تواند یک عامل ابتلا به سندرم متابولیک باشد ، که البته میتواند بعلت بهم ریختن تعادل هورمونها می باشد. بالا رفتن قند خون وسطوح انسولین که باعث اثرات روی بافت چربی می شود ، و در نهایت تاثیر روی بافت چربی احشایی ، مقاومت انسولینی ، اختلالات چربی ، و فشار خون با تاثیر روی استخوان ( بعلت باز گردش پایین ) و استئو پروز شود.


2- اضافه وزن و چاقی :

چاقی شکمی یک ویژگی سندرم است ، ارتباط شیوع سندرم با دور کمر و افزایش بافت چربی را نشان می دهد.بهر صورت ، علی رغم اهمیت چاقی ، بیماران با وزن نرمال نیز ممکن است مقاومت به انسولین و ابتلا به سندرم داشته باشد.


3- شیوه زندگی نشسته :

زندگی بی تحرک یک عامل بیماری قلبی عروقی و مرگ و میر است .بسیاری از موارد سندرم متابولیک با شیوه زندگی نشسته ارتباط دارد که شامل افزایش بافت چربی (غالبا شکمی ) ، کاهش کلسترول HDL ، روند افزایشی تری گلیسرید ، فشار خون ، و گلوکز می باشد. در مقایسه بین افرادی که 1 ساعت در روز از تلویزیون یا ویدئو یا کامپیوتر استفاده می کنند و آنهایی که 4 ساعت در روز استفاده می کنند خطر ابتلا به سندرم نصف می شود.


4- سن :

متابولیک سندرم در 44% جمعیت بالای 50 سال در آمریکا دیده می شود. با توجه به دموگرافیک ، درصد زنان مبتلا به سندرم بالاتر از مردان است. وابستگی سن به شیوع سندرم در اغلب جمعیت های جهان دیده می شود .


5- دیابت ملیتوس :

جمعیت بزرگی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 یا اختلال تحمل گلوکز (حدود 75% ) سندرم متابولیک دارند. شیوع این سندرم در این افراد نسبت به افراد مبتلا به بیماری فلبی – عروقی بالاتر است.


6- بیماری عروق کرونری قلبی :

تقریبا شیوع سندرم متابولیک در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری قلبی 50% است ، با یک شیوع 37% در افرادیکه پیش زمینه شیوع بیماری بخصوص در زنان را دارند (سن 45 سال) .با احیا بیماری قلبی و تغییر شیوه زندگی (مانند :تغذیه ، فعالیت فیزیکی ، کاهش وزن ، و برخی موارد دیگر از جمله داروها ) می توان شیوع سندرم را کاهش دهد.


7- لیپو دیستروفی :

اختلالات لیپو دیستروفی به طور معمول با سندرم متابولیک ارتباط دارد .این مشکل باعث افزایش مقاومت انسولینی شده واحتمال سندرم متابولیک را نیز افزایش می دهد.


8- شیزوفرنی :

این بیماران بعلت نوع شیوه زندگی ( زندگی نشسته ، عادات غذایی ضعیف ، محدودیت مراقبت ، اثرات داروهای مصرفی ) مستعد ابتلا به سندرم هستند. 32% افراد مبتلا به شیزوفرنی مستعد ابتلا به سندرم متابولیک هستند که در زنان بالاتر از مردان است.


9- بیماریهای روماتوئیک:

یافته های جدیدی در رابطه با بیماریهای روماتوئیدی و سندرم متابولیک وجود دارد.


نشانه ها و علائم:

- قند خون ناشتای بالا – دیابت ملیتوس نوع 2 یا عدم تحمل گلوکز یا مقاومت انسولینی .

- فشار خون بالا

- چاقی شکمی ( چاقی سیبی شکل یا همان چاقی مخصوص آقایان ) ، اضافه وزن همراه با ذخیره چربی در شکم .

- کاهش HDL کلسترول

- افزایش تری گلیسرید.


جلوگیری :

استراتژی های متعددی در ارتباط با جلوگیری از سندرم متابولیک وجود دارد. از جمله افزایش فعالیت فیزیکی ( مثلا 30 دقیقه پیاده روی روزانه ) ، وکاهش کالری رژیم می توان نام برد.(3)

جلوگیری شامل :

- خوردن رژیم کم چرب ، غنی از میوه و سبزی و محصولات غلات کامل.

- داشتن ورزش منظم روزانه

- کاهش وزن بدن (BMI کمتر از 25 )

- کنترل قند و فشار خون .

- عدم سیگار کشیدن.

- حداقل 2 بار درهفته مصرف ماهی و ترجیحا روغن ماهی.


درمان :

اولین شیوه درمانی ،تغییر شیوه زندگی ( استفاده از راهنمای رژیمی و فعالیت فیزیکی ) میباشد.

توصیه ها شامل:

- کاهش وزن .هدف اصلی کاهش بین 7-10% وزن رایج شخص است.بطور معمول نیاز به خوردن 500-1000 کیلو کالری در روز کمتر از نیاز دارد.

- 30 دقیقه ورزش متوسط ،مانند پیاده روی ، 5-7 روز در هفته .

- کاهش کلسترول با کاهش وزن وورزش و داروهای کاهنده کلسترول اگر نیاز بود.

- کاهش فشار خون با کاهش وزن وورزش و داروهای کاهنده کلسترول اگر نیاز بود.

اگر بعد از 3-6 ماه هنوز فاکتور های خطر وجود دارند ، دارودرمانی باید فورا اجرا گردد. بطور معمول ، اشخاص مبتلا به سندرم ،بطورجداگانه تحت درمان قرار می گیرند . برای درمان فشار خون دارو های ادرار آور و ممانعت کننده های ACE بکار می برند .داروهای کلسترول جهت کاهش سطوح LDL و تری گلیسرید بکار می رود ، که اگر این دو پائین بیایند HDL بالا می رود و بالعکس. کاربرد داروهای کاهش مقاومت انسولینی مثل متفورمین و تیازولیدونها برای درمان اختلال قند خون بکار می رود .

تحقیقات نشان داده است که کاهش کربوهیدرات رژیم درکاهش خطر ابتلا به سندرم متابولیک بیشتر از کاهش چربی رژیم مؤثر است.(1)
منبع:مجله پزشکی مادر

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha