سلامت نیوز :مدیر گروه سلامت روانی - اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی تهران گفت: نوجوانان معتاد به اینترنت همچون رانندگانی می‌مانند كه بی‌اعتنا به علائم راهنمایی و رانندگی، وارد تونل افسردگی می‌شوند؛ تونلی كه ممكن است انتهایش بسته باشد.

شهرام خرازی‌ها در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت:‌ اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای به عنوان یك محصول رسانه‌ای حكم شمشیر دو لبه و سكه دورو را دارند و مواجهه كودكان و نوجوانان با سایت‌های اینترنتی و این بازی‌ها هم تبعات مثبت در پی دارد و هم تبعات منفی.

وی افزود:‌ تحقیقات نشان داده‌اند مغز كودكان و نوجوانانی كه مكرراً با سایت‌ها و بازی‌های یارانه‌ای سر و كار دارند در مقایسه با مغز دیگر هم سن و سال‌هایشان فعال‌تر و خلاق‌تر و دارای سرعت عمل بیشتری است.بازی‌های رایانه‌ای خلاقیت بچه‌ها را شكوفا می‌كنند و به نیازهای آنها برای تجربه‌كردن هیجان، پاسخ فوری می‌دهند. از طرفی مهارت‌های حركتی انگشتان دست كودكان و نوجوانان بر اثر مشغول‌شدن با كی‌بورد و بازی‌های رایانه‌ای به مرور افزایش می‌یابد.

خرازی‌ها تصریح كرد: این گروه از بچه‌ها در كار با رایانه نیز سریعتر از همتایانشان كه میانه چندانی با بازی‌های مذكور ندارند، به نظر می‌رسند اما در كنار این فواید مضرات قابل توجهی نیز گزارش شده‌اند كه نمی‌توان به راحتی از كنارشان گذشت و نادیده‌شان گرفت.

وی گفت: اگر زمانی كه صرف وبگردی و بازی‌های رایانه‌ای می‌شود بسیار طولانی باشد، عوارضی همچون اضافه وزن، تاری دید، نزدیك بینی، سردرد، خستگی مفرط چشم‌ها، كم‌حوصلگی یا بی‌حوصلگی، بی‌خوابی یا كم‌خوابی و در نتیجه چرت‌زدن در طول روز و افت تحصیلی، پرخاشگری، خشونت‌ورزی و گاه حتی تمایل و اقدام به اعمال بزهكارانه و خلاف قانون گریبانگیر كودكان و نوجوانان می‌شود.

وی افزود: آنها به تدریج به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای معتاد می‌شوند و مثل یك معتاد به مواد مخدر وقتی كه به هر علت امكان دسترسی به اینترنت و بازی‌كردن نداشته باشند، احساس می‌كنند كه چیزی كم دارند و در طلب فراهم آوردن امكانی برای ورود به سایت و بازی برمی‌آیند و در این مسیر ممكن است حتی قراردادهای عرفی خانواده و جامعه و قوانین جاری را زیر پا گذارند.

مدیر گروه سلامت روانی دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه داد: بچه‌های خوكرده به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای كم‌كم بر دنیای مجازی شخصی خود متمركز شده، از دیگران بریده و ارتباطاتشان را محدود می‌كنند. همچنین آنها همچون معتادان به مواد مخدر انزواطلبی پیشه كرده و همه وقت و هم و غم خود را صرف مشغولیت با اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای و تهیه بازی‌های جدیدتر و مهیج‌تر و كشف سایت‌های جالب‌تر می‌كنند.

وی اضافه كرد: اخیراً در یكی از كشورهای غربی در پی افزایش آمار معتادان رایانه‌ای، كلینیك ترك اعتیاد رایانه‌ای راه‌اندازی شده است.

خرازی‌ها یادآور شد: افسردگی پیآمد مهم اعتیاد به اینترنت است. اینترنت، جهانی مجازی و شخصی برای كاربران می آفریند كه كاربران به مرور از دنیای اطراف می‌برند و از تعامل با دیگران می‌پرهیزند و سر در لاك خویش فرو می‌برند. در چنین شرایطی فرد حمایت همنوعان خویش را از دست می‌دهد و با دیگران احساس بیگانگی می‌كند. لذا از همین نقطه زمینه افسردگی ایجاد می‌شود.

وی خاطرنشان كرد: كاربران با لب و لوچه آویزان و ابروان در هم فرو كشیده، در نهایت بی حوصلگی، چشم از جهان زنده برگرفته و به جهان مجازی اینترنت می‌دوزند . آنها ساعت‌ها چون مسافری یكه و غریب بی‌هیچ همراه و همسفر در جاده‌های بی انتها پرسه می‌زنند؛ مدام به بیراهه می‌روند و راه رفته را بارها باز می‌گردند.

دبیر همایش سالانه رسانه و سلامت روان ادامه داد: نوجوانان معتاد به اینترنت همچون رانندگانی می‌مانند كه بی‌اعتنا به علائم راهنمایی و رانندگی، اتومبیل اسقاطی خود را در جاده‌های خاكی به هر سو می‌رانند تا آنكه بالاخره وارد تونل افسردگی می‌شوند؛ تونلی كه ممكن است انتهایش بسته باشد و به روشنی ختم نشود.

وی اضافه كرد: برخی از بچه‌ها والدینشان را مكرراً به خرید بازی‌های رایانه‌ای و پرداخت پول برای دستیابی به تسهیلات اینترنتی از جمله اینترنت پر سرعت وا می‌دارند و متأسفانه پدر و مادرها هم از این امر اطاعت می‌كنند و در برابر خواسته فرزندان سر تسلیم فرو می‌آورند كه البته این اطاعت محض كاملاً غلط و غیر قابل دفاع است و در دراز مدت حكم باج‌دادن به فرزند را پیدا می‌كند.

خرازی‌ها گفت:‌ كودكان و نوجوانانی كه ساعات متمادی در اینترنت پرسه می‌زنند و به بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازند، برای درس‌خواندن و به ویژه فراگیری نكات و مباحث جدید وقت كم می آورند و برخی از آنها در ساعات تحصیل در مدرسه مدام برای تعطیل‌شدن و بازگشت به منزل لحظه‌شماری می‌كنند تا هر چه زودتر خود را در عالم بازی‌های رایانه‌ای غرق كنند گاه حتی از رفتن به مهمانی‌های فامیلی یا دوستانه مرسوم سرباز می‌زنند تا برای بازی و وبگردی وقت كم نیاورند.

وی اظهار داشت: روابط عاطفی این بچه‌ها با والدین و خواهر و برادرهایشان مخدوش می‌شود و در زنگ‌های تفریح و گاه حتی سر كلاس به معرفی بازی‌ها و سایت‌های جدید یا مورد علاقه می‌پردازند و با تشریح لذتی كه حین بازی و مشاهده سایت می‌برند می‌كوشند تا این لذت را با همكلاسی ها تقسیم كنند.

خرازی‌ها تصریح كرد: پسرها معمولا بیش از دخترها اسیر و درگیر بازی‌های رایانه ای و بالاخص سایت‌های مستهجن می‌شوند چون این بازی‌ها بیشتر برای مردان طراحی می‌شوند و سهم زنان در دنیای مجازی رایانه‌ای كمتر از مردان است. لذا زنان در بیشتر بازی‌های رایانه‌ای نقش فرعی و حاشیه‌ای دارند و به عنوان جنس ضعیف و مغلوب نمایانده می‌شوند و عمدتاً مقهور مردانند.

مدیر گروه سلامت روانی دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه داد: بازی‌های رایانه‌ای همچون دیگر محصولات رسانه‌ای - فیلم، سریال و...- باید درجه‌بندی سنی شوند لذا «بنیاد ملی بازی های رایانه‌ای» نسبت به تدوین و اجرای نظام رده‌بندی سنی این محصولات رسانه‌ای اقدام كرده است؛ نظام‌ رده‌بندی از این پتانسیل برخوردار است كه به یكی از اساسی‌ترین راهبردهای نظام اجتماعی كشور برای محافظت در برابر پیآمدهای سوء گسترش بازی‌های رایانه‌ای و رفع آثار و تبعات منفی این پدیده گریزناپذیر تبدیل شود.

وی افزود: خوشبختانه فاز سوم نظام رده‌بندی سنی محصولات فرهنگی دیجیتالی آغاز شده و تمام بازی‌ها باید از این نظام تبعیت كنند.تاكنون بیش از 2هزار بازی رایانه‌ای و محصولات فرهنگی مرتبط موجود رده بندی سنی شده‌اند و از جمله دستآوردهای این رده‌بندی می‌توان به قدرت انتخاب‌دادن به والدین برای تهیه بازی‌های مناسب، آسیب‌پذیری كمتر كودكان و نوجوانان و سامان‌مندشدن بازاریابی اجتماعی این بازی‌ها اشاره كرد.

خرازی‌ها ادامه داد: در همین راستا رسانه‌ها بالاخص مطبوعات كودكان و نوجوانان باید مراقب باشند تا از معرفی و ترویج بازی‌های ویژه بزرگسالان بپرهیزند و گروه‌های سنی آسیب‌پذیر را تشویق به پرداختن به این دسته از بازی‌ها نكنند. از جمله راهكارهای مناسب و اساسی باید از گنجاندن مبحث متدهای كاهش آسیب مواجهه با رایانه و بازی‌های رایانه‌ای و مبانی سواد رسانه‌ای در متون درسی و تولید و پخش برنامه‌های پیشگیرانه در این زمینه از تلویزیون یاد كرد.

وی یادآور شد: كودكان و نوجوانان ایرانی باید روش‌های "مدیریت زمان " كه یكی از "مهارت‌های زندگی " است را بیاموزند تا بتوانند از اوقات مفید خود در ساعات بیداری استفاده بهینه كنند. این توصیه به منزله ترك و كنار گذاشتن كامل بازی‌های رایانه‌ای نیست بلكه هدف تقسیم زمان به نحو مناسب برای برآورده‌كردن نیازهای روز كودكان و نوجوانان و تأمین فرصت‌های دانش‌اندوزی و برقراری ارتباطات خانوادگی و اجتماعی است.

خرازی‌ها گفت: جمعیت قابل توجهی ازكودكان و نوجوانان ایرانی ساعاتی از شبانه روز را در كافی‌نت‌ها و گیم‌نت‌ها می‌گذرانند و این ساعات در تابستان كه مدارس تعطیل هستند، رو به افزایش می‌گذارند.

وی تصریح كرد: بیشتر والدین مایلند تا فرزندانشان به جای كافی‌نت و گیم‌نت، در منزل مشغول رایانه شوند اما بسیاری از بچه‌ها محیط كافی‌نت و گیم‌نت را به محیط خانه ترجیح می‌دهند شاید چون فكر می‌كنند در این محیط كمتر تحت كنترل هستند و بازی در گیم‌نت هیجان بیشتری در پی دارد تا بازی در منزل.

خرازی‌ها خاطرنشان كرد: فضای بسیاری از كافی‌نت‌ها و گیم‌نت‌ها در ایران بالاخص در شهرستان‌ها فضای مناسب و مورد تائیدی نیست و فاقد استانداردهای ارگونومیك است. همچنین سپری‌كردن ساعات طولانی در فضای بسته، و بعضاً كم نور و یا تاریك و بدون تهویه مطبوع و سرشار از آلودگی صوتی كافی‌نت و بالاخص گیم‌نت زمینه ابتلا به بسیاری از امراض و بیماری‌های جسمی - روانی از جمله كمردرد، سردرد، اضطراب و افسردگی به ویژه برای كودكان و نوجوانان كه آسیب پذیرتر از بزرگسالان هستند، فراهم می‌آورد.

وی اضافه كرد: برخی از صاحبنظران بر این اعتقادند كه پاره‌ای از سایت‌های اینترنتی و بازی‌های رایانه‌ای عامل تهاجم فرهنگی هستند و محتوایی ضداسلامی و ضدایرانی دارند اما نباید این نكته را از یاد برد كه اكثر مخاطبان كم و سن و سال این دست محصولات رسانه‌ای آنچنانكه ادعا شده، متوجه محتوای تهاجمی این محصولات نمی‌شوند اما در سنین بالاتر طبعا این محتوا قابل درك است.

خرازی‌ها گفت: یكی از راهكارهای مقابله با بازی‌های وارداتی مروج فرهنگ غرب، تولید و عرضه محصولات داخلی با محتوای اسلامی و ایرانی است. انتشار بازی "گرشاسب " و "میرمهنا " كه اخیراً به عنوان نخستین بازی‌های رایانه‌ای ایرانی وارد بازار شده‌اند، رخداد فرخنده و شوق انگیزی است.