سلامت نیوز : بعضـی از سنگها كه مجـاری ادراری را مسدود میكنند و باعث بندآمـدن ادرار و درد و سوزش میشوند، گرد هستند؛ مثل سنگهای كلسیمی كه ممكن است از اگزالات یا فسفات كلسیم درست شده باشند. اینها شایعترین سنگهای مجاری ادراری هستند و گردی بعضی از آنها درست شبیه سنگهایی است كه در اثر جریان آب، لبههای صاف پیدا كردهاند. البته همه سنگهای كلسیمی این شكل گرد و مدور را ندارند و برخی از آنها ممكن است هنوز همان حالت دندانهدار خود را حفظ كرده باشند. در نقطه مقابل، سنگهایی هستند كه در اثر رسوب در منطقه لگنچه كلیهها ساخته میشوند.
لگنچه، جایی از كلیه است كه چند مجرای جمعكننده ادراری كه از قسمت غشای كلیه منشأ گرفتهاند، محتوای ادراری خود را در آن تخلیه میكنند؛ درســت مثل رودخانههایی كه به یـك دریاچــه میریزند. رسوب بعضی یونهای ادرار در این منطقه، باعث میشود سنگهایی به شـكل چند شاخه درست شود. به این نوع سنگها اصطلاحـا «شاخگوزنی» گفته میشود. سنگهای شاخگوزنی میتوانند جنسهای مختلفی داشته باشند. یك نوع آنها كه برخلاف انواع دیگر سنگها در خانمها بیشتر از آقایان شایع است، سنگی اســت ناشــی از عفونــت، میكروبهایی كه اوره میسازد، سبب قرار گرفتن چند یون یعنی آمونیوم، منیزیم و فسفات در كنار هم میشوند و آنها را در لگنچه رسوب میدهند.
این نوع سنگها كه «استرووایت» نام دارند، مصرف آب زیاد و ادرار بیشتر باعث دفعشان نمیشود (برخلاف بقیه سنگها) و با وجودی كه علتشان عفونی است،با مصرف آنتیبیوتیك هم درمان نمیشوند و تنها راه خلاصی از آنها، جراحی است. روشهای مختلفی برای جراحی و خارج كردن این سنگها وجود دارد كه مناسبترین آنها در این مورد خاص، سنگشكنی از راه پوست است.
یكی از سادهترین راهها برای مشاهده سنگی كه در بدن و در مسیر ادرار است، عكس رادیولوژی معمولی است كه با استفاده از اشعه ایكس گرفته میشود. در این عكسها، هر سنگ با نما و جلوه خاصی دیده میشود و این برای تشخیص نوع آن، كمككننده است.
اكثر سنگها نمیتوانند اشعه ایكس را از خود عبور بدهند، بنابراین عكسشان در رادیولوژی به شكل سایـه و«كدورت» میافتد. در این میان، سنگهایی هستند كه میتوانند اشعه ایكس را از خود عبور بدهند و به همین خاطر عكسشان به جای اینكه به شكل سایه باشد، به شكل یك منطقه شفاف و روشنتر از بقیه بافتها از آب درمیآید؛
مثل استخوانها كه در عكس رادیـــولوژی نسبت به عضــلات شفافتر دیــده میشوند. اگر در عكس، چنین نقاط شفافی دیده شود و پای تشخیص سنگ وسط بیاید، به احتمال قوی، سنگ اسیداوریكی است. این سنگها اكثرا در مردان دیده میشود و معمولا در زمینه یك بیماری مثل نقرس به وجود میآید. شاید فكر كنید كسی كه اسیداوریك خونش بالا باشد، از این نوع سنگها در ادرارش پیدا میشود كه البته بعضی اوقات همینطور هم هست، اما بیشتر بیماران با وجود اسیداوریك خون طبیعی، دچار این نوع سنگها شدهاند.
خطرهای سنگی
انواع و اقسام گوناگونی از سنگها ممكن است راه عبور ادرار را ببندند و باعث درد شدید شوند. علاوه بر درد، تغییر مسیر ادرار نیز اتفاق میافتد؛ یعنی به جای اینكه از كلیه به سمت پیشابراه حركت كند، چون راهش بسته شده است، به طرف كلیه پس زده میشود و در آن جمع میشود. اگر به این مشكل، زود رسیدگی نشود، كلیه غرقشده در ادرار به تدریج از كار میافتد و كار دستمان میدهد.
این نشان میدهد مشكل سنگها به اندازه كافی جدی است و باید برای درمان به موقع آن چارهای یافت. با توجه به تنوع شكل و جنس سنگها میشود حدس زد كه علت ساخته شدن هر كدام با دیگری فرق دارد و چون علت متفاوت است، درمانهای متفاوتی برای هركدام وجود دارد. اینكه چه درمانی- اعم از درمانهای دارویی یا درمانهای جراحی- برای از بین بردن سنگ انتخاب شود، به علت تشكیل آن برمیگردد.
اما به عنوان یك اصل كلی، همه میدانیم كه نوشیدن مایعات بیشتر، حتی تا 12 لیوان آب در شبانهروز- طوری كه مجبور شویم شبها هم برای رفتن به دستشویی بیدار شویم - مفید است، چرا كه باعث رقیق شدن ادرار و كم شدن خطر تشكیل سنگ در افراد مستعد میشود.
عوامل سنگساز
با بعضی از مهمترین عواملی كه باعث میشود احتمال سنگسازی در مجاری ادراری فردی بیشتر از بقیه باشد، آشنا شوید: 1- دفع كریستال در ادرار: البته بعضی كریستالها مثل كریستالهای سیستیین یا استرووایت، به هر مقدار كه در ادرار باشند، غیرطبیعی هستند و حضور آنها در ادرار نوعی دفع سنگ محسوب میشود. در مورد بقیه مثل فسفات یا اگزالات، احتمال تشكیل سنگ با دیدن آن در ادرار قوت میگیرد. 2- نوع زندگیای كه معمولا در شهرهای صنعتی رواج دارد، مثل رژیم غذایی پرچربی، مصرف پروتئین حیوانی و قند زیاد و فیبر و پروتئین گیاهی كمتر و همینطور مصرف زیاد سدیم و تحرك كم هم از عوامل خطرسنگسازی محسوب میشوند. 3- آب و هوای گرم باعث زیاد شدن عرق و دفع بیشتر آب بدن میشود. به این ترتیب، غلظت ادرار بیشتر میشود و احتمال رسوب یونهای موجود در آن بالا میرود. 4- سابقه فامیلی مثبت: آنهایی كه در اقوام درجه یك خود كسی را دارند كه سنگ داشته، به احتمال بیشتری دچار این مشكل میشوند. 5- مصرف برخی داروها مثل انواعی از داروهای ضدفشار خون هم در درازمدت ممكن است سبب تشكیل برخی سنگها شود.
منبع: آزمایشگاه پارسه
اینها شایعترین سنگهای مجاری ادراری هستند و گردی بعضی از آنها درست شبیه سنگهایی است كه در اثر جریان آب، لبههای صاف پیدا كردهاند. البته همه سنگهای كلسیمی این شكل گرد و مدور را ندارند و برخی از آنها ممكن است هنوز همان حالت دندانهدار خود را حفظ كرده باشند. د
نظر شما