سلامت نیوز:  كمبود حقوق یك مسئول فنی در داروخانه كه كمتر از نگهبان یك بیمارستان است، ضعف نظارت عالی وزارت بهداشت، ضعف تحقیق و توسعه از مشكلات عمده نظام دارویی كشور است.
 به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس، امروز روز بزرگداشت محمدبن زکریای رازی و روز داروسازی است. رسم است که در اعیاد از شادی ها بگویند و کدورت ها بزدایند. اما جملات شادی گونه و ذکرهای تاریخی امروزه به مدد سیستم های شتاب در اطلاع رسانی در همه جا در دسترس هستند.
 
از آنجا که فرصت ها محدود است و چند دهه ای است که جامعه داروسازان مرجعی برای تقلید رفتارهای سازمانی به خود ندیده است باید از همین فرصت های کم، برای درد دل و تبادل افکار،استفاده کنیم.

1-دارو سازی علم داروست و دارو به هر ماده  شیمیایی یا بیولوژیک (از طبیعی تا سنتتیک) که برای حفظ سلامت انسان ها و نهایتاً تلاشی علمی در راستای حفظ و ارتقاء سلامت، پیشگیری از بیماری ها و توانبخشی به کار می رود. اطلاق می شود.

جالب است که بدانیم برخی واکسن ها که خانواده کوچکی از داروها هستند به رغم نقش پیشگیرانه، جای خود را در درمان نیز باز کرده‌اند. قاعدتاً انتظار مشارکت علمی و تاثیر گذار(به مدد قوانین و فرآهم آوری بسترهای لازم) داروساز، در پیشگیری های اولیه، ثانویه و ثالثیه، امری منطقی، ضروری و عقلائی به نظر می رسد.

در حال حاضر فعالیت های داروسازان (بیش از 90درصد) محدود به عرضه دارو در داروخانه ها، شده است. این امر در بهترین شرایط با انجام مشاوره های آرمانی داروسازی، فقط ورود به مبحث پیشگیری ثانویه است و این امر تازه در حداقل سطح خود نیز گاهی به قدری غریب جلوه می كند که داروسازان توسط برخی همکاران پزشک، به مداخله رفتاری محکوم می شوند. در این صورت دیگر خرده ای به برداشت برخی خواص (از جمله قانونگذار و قضات عالی) از فعالیت های دارویی داروخانه ها، محلی از اعراب ندارد.

2-فرصت های محدودشغلی، نوبت های چند دهه ای برای تاسیس داروخانه، حقوق کمتر مسئول فنی از نگهبان یک بیمارستان در شیفت داروخانه، تاثیرگذاری افراد غیر حرفه ای در اقتصاد داروخانه ها، مشکلات بیمه ها، سود نسبتاً بیشتر فرآورده های آرایشی-بهداشتی و مکمل ها نسبت به دارو ها و ده ها دلیل دیگر می توانند پتانسیلی مناسب برای خروج داروخانه و داروساز از مسیر اخلاق حرفه ای و خدمات علمی، به حساب آیند.
 
3-اخذ گواهی های تائید صلاحیت نظارت وزارت بهداشت و صدور مجوز صادرات دارو به سایر کشورهای در حال توسعه، سازمان های جهانی را به آبراهام لینکلن دوم_توانایی نگارش دو متن متفاوت عقلی و احساسی به طور همزمان با هر دو دست- تبدیل کرده است. در چرخه هایی گیر می افتیم که به منظور کسب افتخار و پول خارجی و داشتن کمی صادرات مجبور به واردات هنگفت می شویم.

4-نظارت عالیه و کارشناسی بر فعالیت مجموعه های مدیریتی ارشد، نه تنها عاملی بازدارنده و منفی محسوب نمی شود بلکه با حذف خطاهای مدیریتی می توان مدیران و نهایتاً مجموعه های تحت امر را سریعتر به اهداف از پیش تعیین شده هدایت كرد.در صورت عزم برای استقرار چنین شاخص هایی چیدمان منابع انسانی در هرم سازمانی که در رأس آن مدیر ارشد قرار می گیرد می بایست بر اساس تخصص و تعهد باشد، نه فقط بر اساس سلسله مراتب اداری و دایره محدود مدیریتی -امری که متاسفانه گاهی مغفول می ماند.

5- از حاکمیت و استیلای هوش هیجانی (EQ) بر هوش تحلیلی (IQ) بپرهیزیم. پدیده مهاجرت نخبگان در حوزه دارویی، می تواند منتج از راه اندازی و راهبری نادرست مجموعه های تولیدی داروئی باشد.خرید تجهیزات، مواد اولیه و طی دوره های آموزشی در کشورهای دست اول دنیا سبب شد که صنعت استراتژیک ساخت و کنترل دارو کمتر به فکر تربیت مخترع، دانشمند و کاشف باشد و تبدیل به صنعتی مونتاژ و اپراتوری شود.
 
6- تفکر شورایی را به عنوان ابزاری توانا برای احیای فکر در چهارچوب اندیشگاه های فکر و در بستری از توجه رویکردی و تالاری به فکر با زیرساخت های فرهنگ فکر که مجموعه تولیدی داروئی را به سمت مجموعه های دانش بنیان هدایت می كند، بر فعالیت هایمان حاکم كنیم.
 
7- باقیماندن رگه هائی از سنت های غلط رضاخانی، سبب شده هنوز هم به رغم تأسیس صدها مقاطع دانشگاهی بین رشته ای، افکار نادرست و ناصواب گذشته جای خود را به ترویج روحیه همکاری بین بخشی و بین رشته ای علوم پزشکی ـ دارویی واگذار نكند.
 
8- امروزه ملزم به رعایت الزامات و استانداردهای ملی/ بین المللی، سطوح ایمنی ـ زیستی BSL ، امنیت ـ زیستی BS‌ و نظام بهینه تولید GMP‌ هستیم، بدون غرب زدگی، قوانین، مقررات و الزامات را جدی بگیریم .
 
9- اشراف به اصول توان سنجی تولید، ظرفیت سازی Capacity Building ، oot Cause Analysis، Trend Analysis  و نظارت بر به سرانجام رساندن اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه CAPAs از جمله عوامل اصلی و مهم در تضمین کیفیت فرآورده تولیدی و انطباق با معیارهای ملی/ بین المللی است .
 
10- رسالت تحقیق و توسعه R&D و فعالیت های پژوهشی را مورد بازبینی قرار دهیم . تنظیم فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی و صرف درصدی از سوی تولید برای تحقیق و توسعه امروزه نشانه و شاخصی از اعتلای صنعت مربوطه محسوب می شود .
 
11- نجواها، زمزمه ها و پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم ها، هلدنیگ ها، شرکت های اقماری، مجموعه های دانش بنیان به گوش نمی رسد. تعریف و تبیین اهداف مشترک کشوری خود زمینه ساز ائتلاف های کاری است.

12- کدینگ های هوشمند، محاسبه الگوریتم زمانبندی- به بهانه اقتصاد مقاومتی در صنایع دارویی، بحرانهای دارویی گاهی می توانند منجر به تنش های سیاسی و اجتماعی شوند. چالش های چند ساله اخیر در تهیه و تامین نیازهای ضروری دارویی کشور، قدری نگران کننده به نظر می رسد. بالطبع بیان خودکفائی و تولید بیش از 90درصدی داروها در کشور تا زمانی که نیازمند پیش ساخت ها/زیر ساخت های دارویی هستیم قدری تامل برانگیز است.

کدینگ های هوشمند در محاسبات طراحی و کنترل مربوط به الگوریتم زمانبندی تولید-با محوریت مشتری مداری-  تنها عاملی است که ارزیابی مدیریت ارشد را عملیاتی و بهنگام می كندبه اعتقاد نگارنده" اقتصاد انرژی( مجموعه ای از چرخ دنده های هوشمند و محاسب) واژه ای شناخته شده  نیست.

13- در آینده نظارت سازمان غذا و دارو ایران (iFDA) در تجمع نیازها و ارتقاء کیفی استانداردهای کشور عامل جدی و تأثیر گذار است به طوری که هر گونه عدول از موازین علمی، کارشناسی اگر چه در وهله اول با نیت تأمین نیازهای فوری و آنی کشور، امری توجیه شده جلوه می كنداما در بلند مدت تأثیر منفی شگرفی بر مجموعه دارد.
 
14- در هر مجموعه با هر قدر توان منابع انسانی، تجهیزاتی و مالی بدون نظارت های عالی و کارشناسی هیچگاه، انحراف از نظامنامه (خط مشی) کیفی ـ مشتری مداری ـ آشکار نمی شود .
 
15- ساز و کارهای خود جبرانی هر زمان که سخن از یک مجموعه (سیستم) به میان می آید؛ مؤلفه های خطاهای کارکردی، نوسانها و ایستایی عملکرد نیز خود را نشان می دهند. مدیران ما گاهای کمتر توجه می كنند همانگونه که مجموعه های داروئی خود به خود طراحی نمی شوند، ساز و کارهای خود جبرانی نیز از جمله مسائل مهمی هستند که می بایست مورد توجه جدی و اصولی طراحان قرار گیرند. مدیران لایق و دلسوز جامعه دارویی کشور به عنوان عضوی از شبکه مدیریتی خلاق تولید دارو، می‏بایست در هر لحظه از زمان، از توان تولیدی مجموعه، آگاه باشند.

دلائلی را که توان بالقوه ایجاد بی نظمی و نوسان در خطوط تولید را دارند، از قبل شناسایی كنند. با استقرار ساز و کارهای خود جبرانی در هر مجموعه به خوبی بدانند مهار هر نوسان و بی نظمی در تولید نیازمند صرف چه مقدار انرژی (منابع انسانی، زمانی، اقتصادی و....) در چه پریود زمانی است؟ کاربرد اختصاصی ساز و کارهای یاد شده در حذف اثرات ناخواسته به منزله مقابله با تهدید نرم است. زیرا تحریم پیش از آنکه به عنوان پدیده ای عینی و ملموس لحاظ شود تا قابلیت تبدیل به عاملی برای ارتقاء شکوفایی صنعت و خودباوری در صنایع داروئی را داشته باشند، متأسفانه گاهی به عنوان عامل مخرب توان و ظرفیت روانی -برخی مدیران ارشد مجموعه های داروئی, عمل می كند.
 
16- تنظیم و نهائی کردن هر چه سریعتر سند ملی واکسن و ورود به عرصه های جدید در تولید این گونه فرآورده های دارویی بیولوژیک از جمله فعالیت های مثبت و سازنده ای است که می تواند باب جدیدی در کشور محسوب شود.

فرشید جزایری، داروساز