سلامت نیوز : کودکان به دلیل این که به مرور با رژیم غذایی بزرگسالان آشنا می شوند و دستگاه گوارش آنها تکامل نیافته است، معمولا دچار مشکلاتی از قبیل دل درد، اسهال و استفراغ می شوند .بچه ها دوست دارند انواع میوه ها را بخورند و در عین حال به بازی در هوای آزاد و رفتن به پارک و استفاده از انواع وسایل آن علاقه زیادی دارند.

به این ترتیب بسیاری از آن ها در معرض انواع بیماری ها قرار می گیرند. دلایل بروز اسهال و استفراغ در کودکان بسیار متعدد است. به همین دلیل در گفت وگو با رئیس انجمن گوارش کودکان ایران به توضیح برخی از این دلایل پرداخته ایم که امیدواریم مفید واقع شود.

علل استفراغ در کودکان
این بیماری که همان عفونت دستگاه گوارش است و مهم ترین علامت آن معمولا اسهال و استفراغ است، در بیشتر موارد خطرناک نیست به ویژه اگر کودک مایعات کافی دریافت کند. اما اگر کودک مایعات کافی دریافت نکند و اسهال هم به طور همزمان وجود داشته باشد، خطر کم آبی در کودک قوت خواهد گرفت.

اگر شیرخوار زیر ۶ ماه به این بیماری دچار شود، بهتر است حجم کوچکی از مایعات حاوی الکترولیت طی چند نوبت هر ۱۵ تا ۲۵ دقیقه با یک قاشق کوچک به شیرخوار نوشانده شود. اگر ظرف ۲ ساعت مایعات مصرف شده توسط معده کودک تحمل شد، به تدریج می توان حجم آن را افزایش داد. مصرف بیش از حد مایعات در مورد شیرخواران خطرناک است زیرا می تواند باعث افزایش حجم ناگهانی و اتساع معده شود و خود باعث استفراغ مجدد وی شود.

 اگر شیرخوار با شیر خشک تغذیه می شود پس از ۸ ساعت از توقف استفراغ می توان تغذیه را شروع کرد اگر شیرخوار از مواد غذایی نیمه جامد مثل فرنی یا پوره استفاده می کند ۸ ساعت پس از توقف استفراغ می توان مصرف فرنی یا پوره را با مقدار کم شروع کرد.اگر شیرخوار صرفا با شیرمادر تغذیه می شود و بیش از یک نوبت استفراغ کرده است، ابتدا هر ۲ ساعت ۵ تا ۱۰ دقیقه کودک را با شیر مادر تغذیه کنید.

دقت کنید که کودکان شیرخوار به طور طبیعی مقدار اضافی شیرخورده شده را به صورت پنیر برمی گردانند که این وضعیت نباید با استفراغ که تخلیه تمام محتویات معده است،اشتباه شود.

درباره کودکان شیرخوار ۶ ماه تا یک سال بهتر است از مقادیر کم حدود ۲ تا ۳ قاشق چای خوری محلول «او آر اس» شروع کرد و چون ممکن است شیرخوار به دلیل بدمزگی آن را نخورد، می توان با اضافه کردن ۳ میلی متر از آب میوه ها طعم این محلول را مناسب تر کرد.

 اگر کودک ظرف ۲ ساعت استفراغ نکرد می توان حجم مایعات را افزایش داد. درباره کودکان بالای یک سال هم می توان از مقدار کم مایعات زلال استفاده کرد و در صورت استفراغ نکردن به مدت ۸ ساعت می توان غذاهای مطبوع و نرم را آغاز کرد هرگز نباید کودک را مجبور به خوردن کرد.

داروهای ضدتهوع
بعضی از والدین به محض مشاهده تهوع در کودک خود با استفاده خودسرانه از داروهای ضدتهوع سعی می کنند بیماری کودک را کنترل کنند غافل از این که مصرف خودسرانه این داروها عوارض جانبی خطرناکی دارد. دکتر خاتمی ادامه می دهد همان طور که گفتیم استفراغ در کودکان علل متعددی دارد و والدین نباید بدون توجه به علت اصلی عارضه اقدام به مصرف داروهای ضداستفراغ کنند، قطره متوکلوپروماید فقط در مواردی که کودک دچار گاستروآنتریت شده است تجویز می شود.

 در این بیماری ، میکروب وارد روده و منجر به بروز اسهال و استفراغ شده است، این دارو باعث کنترل استفراغ می شود اما تحمل کودکان نسبت به آن متفاوت است و حتی اگر مقدار معینی از دارو به چند کودک خورانده شود ممکن است کودکی آن را تحمل کند و دیگری دچار عارضه می شود.

یکی از عوارض آن پرخوابی است کودک ممکن است ۱۲ تا ۲۴ ساعت بخوابد و پس از دفع دارو، اثر آن نیز از بین می رود. عوارض عصبی یکی دیگر از مشکلات مصرف این داروست و در موارد نادر هم ممکن است به تشنج منجر شود. بنابراین توصیه اکید ما این است که از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید. خطر مصرف غیراصولی این دارو در حدی است که حتی پزشکان با احتیاط آن را تجویز می کنند زیرا استفراغ در طول درمان و با جبران آب از دست رفته بدن درمان می شود.

 هم چنین دکتر بهرام اجلی در گفت و گو با ایسنا درباره استفاده از سرم تراپی در درمان این دسته از کودکان گفت: سرم تراپی برای کاهش تورم معده در حالت شدید درمان بسیار موثر است زیرا در شرایط حاد بیماری، امکان مشاهده خون در اسهال کودک وجود دارد که در این شرایط سرم تراپی اولویت دارد.

 در این شرایط کودک برای جلوگیری از بروز تشنج بستری می شود و تحت مراقبت پزشک قرار می گیرد. هم چنین دکتر خاتمی با اشاره به این که در گذشته استفاده از سرم تراپی به جای مصرف او آر اس رواج دارد بیان داشت: اما هم اکنون ۹۰ درصد کودکان مبتلا به گاستروآنتریت نیاز به سرم ندارند مگر کودکانی که اسهال شدیدی دارند و از راه دهان نمی توانند مایعات بخورند.

ضربه مغزی خفیف در کودکان و ایجاد تهوع
یکی دیگر از دلایل استفراغ می تواند وارد آمدن ضربه مغزی به کودک باشد. چنان که دکتر حسن میری عضو هیئت علمی دانشکده علوم پزشکی تهران در این باره به ایسنا می گوید: سقوط از ارتفاع، حوادث ناشی از تصادف خودرو و حوادث ورزشی ۳ عامل اصلی ضربه مغزی کودکان است و علایم آن به ۳ نوع شدید، متوسط و خفیف تقسیم می شود.

وی سردرد، حالت تهوع و بیقراری شدید کودک را از علایم ضربه مغزی خفیف می داند و می گوید: حالت خواب آلودگی و نیمه هوشیاری از علایم ضربه مغزی متوسط و اختلال هوشیاری و کمای عمیق از علایم ضربه مغزی شدید در کودکان است.

ضربه های مغزی که منجر به مرگ مغزی می شود و کودک علایم حیاتی خود را از دست می دهد قابل درمان نیست اما در ضربه های شدید کودک در بخش ICU و در ضربه های خفیف تا متوسط در بخش اورژانس تحت درمان قرار می گیرد. وی توصیه می کند والدین باید پس از وارد آمدن ضربه به سر در کودکان با مشاهده علایمی مانند تهوع بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

وی به امکان ابتلای کودک به بیماری صرع بعد از درمان ضربه مغزی اشاره می کند و می گوید: در کودکان با ضربه های مغزی بسته و نیز نافذ که طی آن جمجمه نشکسته باشد احتمال صرع ۵ درصد و در ضربه های مغزی شدیدتر به دلیل آسیب دیدن سلول های سالم مغز این احتمال به ۳۰ درصد افزایش پیدا می کند. این در حالی است که بسیاری از ضربه های مغزی در کودکان به دلیل بی توجهی والدین به نکات ایمنی در هنگام رانندگی و یا بازی کودکان اتفاق می افتد که با رعایت این نکات می توان درصد ضربه های مغزی کودکان را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

پایان6 ماهگی بهترین زمان برای شروع غذای کمکی است
پس از 6 ماهگی چون شیرمادر تمام نیازهای غذایی کودک را تأمین نمی کند، لازم است برخی ویتامین‌ها از طریق غذای کمکی به وی رسانده شود. به گزارش برنا، انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر اعلام کرد: ذخیره آهن شیرخواری که به موقع متولد شده است، تقریبا حدود شش ماهگی به حداقل می رسد بنابراین اگر آهن را از طریق غذاهای کمکی و قطره آهن دریافت نکند ممکن است به کم خونی مبتلا شود. این گزارش می افزاید،‌ یکی از مخاطرات زود شروع کردن غذای کمکی احتمال بروز آلرژی مانند خس خس سینه، کهیر و اگزماست همچنین به دلیل تکامل نیافتن دستگاه گوارش و سیستم ایمنی بدن شیرخوار،‌ سلامت او بیشتر به خطر می افتد زیرا هر نوع عفونت یا اسهال در شیرخواران با سن کم، خطرناک تر است و احتمال دارد به کاهش وزن کودک نیز بینجامد بنابراین هر چه غذای کمکی زودتر شروع شده باشد مخاطرات آن هم بیشتر است.
منبع:روزنامه خراسان