سلامت نیوز : قلب عضوی حیاتی است كه وظیفه اصلی گردش خون را بر عهده دارد. این عضو حساس، همیشه در حال كاركردن است و در طول عمر ما حتی یك ثانیه هم بیكار نمی‌ماند اما متاسفانه گاهی برخی نوزادان با بیماری قلبی مادرزادی به دنیا می‌آیند. بر اساس آمار از هر 1000 كودك 8 نفر با بیماری‌های قلبی مادرزادی روبه‌رو هستند.

دكتر زهرا خیراندیش، فوق تخصص قلب كودكان در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این‌باره توضیح می‌دهد: قلب همه انسان‌ها 4 حفره دارد؛ 2 دهلیز و 2 بطن كه كاملا از هم جدا هستند. در عملكرد سالم قلب، شریان ریوی از طرف راست خون تیره را وارد ریه می‌كند و خون حاوی اكسیژن از طرف چپ به قلب برمی‌گردد. این خون روشن به وسیله پمپاژ قلب به سراسر بدن منتقل می‌شود.

متخصصان، بیماری‌های قلبی در كودكان را به 2 دسته مادرزادی و اكتسابی تقسیم می‌كنند كه بیماری‌های مادرزادی از بدو تولد همراه كودك است. این پزشك متخصص در این زمینه می‌گوید: گاهی ممكن است وجود سوراخ‌هایی در قلب و راه داشتن این حفره‌ها به هم علت وجود مشكلات قلبی كودكان باشد. تنگی دریچه‌های اصلی یا وجود ارتباط میان رگ‌های اصلی هم می‌تواند دلیل بروز بیماری‌های قلبی كودكان باشد.

به گفته وی، وجود هر یك از این مشكلات می‌تواند نشانه‌هایی ایجاد كند. بعضی از این مشكلات مانند سوراخ‌های بین قلبی فقط باعث پركارترشدن قلب می‌شود و گروه دیگری مانند تنگی دریچه‌ها، وارد شدن فشار بر حفره پشت آن و بروز مشكلاتی خاص را در پی دارد.

این پزشك متخصص یادآور می‌شود: گاهی وجود برخی بیماری‌های قلبی در كودكان باعث می‌شود خون تیره وارد سیستم جریان خون روشن شود. این مساله باعث می‌شود تمام سیستم‌های بدن خون تیره دریافت كنند و اكسیژن كمتر از آن كه نیاز دارند به آنها برسد. این مورد در درازمدت بر عملكرد بدن تاثیر می‌گذارد و مشكلات دیگری را ایجاد می‌كند.

علت چیست؟

تولد نوزادی با قلب بیمار برای هیچ پدر و مادری خوشایند نیست و هیچ كس دوست ندارد این وضعیت را تجربه كند. پس خوب است بدانیم ازدواج‌های فامیلی یكی از علل مهم ایجاد چنین مشكلاتی است.

دكتر خیراندیش با اشاره به این مساله یادآور می‌شود: شرایط محیطی و مصرف برخی داروها به خصوص در چند ماه اول ممكن است باعث بروز چنین مشكلاتی شود، اما ازدواج‌های فامیلی و ژنتیك نقش مهمی در این زمینه دارد.

علائم بیماری‌های قلبی شیرخواران

علائم بیماری‌های قلبی در شیرخواران با بزرگسالان تفاوت دارد. به همین دلیل خیلی از مواقع ممكن است پدر و مادر متوجه این نشانه‌ها نشوند.

دكتر خیراندیش با تاكید بر این نكته كه بیماری‌های قلبی شیرخواران گاه با علائمی خاص همراه است، توضیح می‌دهد: گاهی تنفس سریع شیرخوار یا خستگی او حین شیرخوردن می‌تواند نشاندهنده بیماری قلبی باشد. به گفته وی، بچه‌ها معمولا حدود 5 تا 10 دقیقه به طور مداوم شیر می‌خورند كه اگر در این روند وقفه‌ای ایجاد شود و نوزاد هنگام شیرخوردن خسته و بیحال شده و پس از كمی استراحت دوباره مشغول شیرخوردن شود، نشانه وجود مشكلات قلبی مادرزادی است.

این استادیار دانشگاه آزاد با اشاره به شیرخوارانی كه به بهانه بازی شیرخوردن را متوقف می‌كنند، می‌گوید: وقتی بچه بزرگ‌تر می‌شود به دلیل بازیگوشی و بازی ممكن است پشت سر هم شیر نخورد و این روند را متوقف كند. اما علامت بیماری قلبی حالتی مانند تنگی‌نفس است؛ در این صورت شیرخوار هنگام شیرخوردن تند نفس می‌كشد، خسته و بیحال می‌شود و در نتیجه شیرخوردن را متوقف می‌كند.

به گفته وی، این وضعیت معمولاً در ماه‌های اول و دوم پس از تولد مشخص می‌شود. اما گاهی نیز بیماری‌های قلبی مادرزادی علامت خاصی ندارد و تنها معاینات دوره‌ای، وجود بیماری را مشخص می‌كند.

دكتر خیراندیش خاطرنشان می‌كند: گاهی در معاینات دوره‌ای نوزاد، پزشك متوجه صدای غیرطبیعی قلب می‌شود كه برای پیگیری بیشتر باید بررسی‌های لازم صورت گیرد.

به گفته این پزشك متخصص كبودی رنگ لب، ناخن‌ها و زبان كودك نیز نشانه دیگری از بیماری‌های قلبی مادرزادی است. بیماری‌های قلبی مادرزادی در شیرخواران علائمی خاص دارد كه پدر و مادر باید با توجه به آنها به پزشك مراجعه كنند. دكتر خیراندیش در این‌باره می‌گوید: تنفس سریع، رنگ كبود و گاهی مواقع نیز عدم وزن‌گیری ممكن است علامت بیماری‌ قلبی مادرزادی شیرخواران باشد.

علائم بیماری‌های قلبی كودكان

دكتر خیراندیش با بیان این نكته كه هر چه بچه بزرگ‌تر باشد علائم بیماری هم بیشتر شبیه بزرگسالان است، می‌گوید: وقتی بچه‌ها به سن مدرسه می‌رسند ممكن است دردهای قفسه سینه، تپش قلب، سرگیجه و غش را تجربه كنند. اما متاسفانه همان‌طور كه گفته شد برخی از بیماری‌های مادرزادی قلب هیچ علامتی ندارد و در جریان یك معاینه دقیق مشخص می‌شوند. به گفته وی انجام معاینات دوره‌ای، كمك زیادی به تشخیص بیماری‌های قلبی كودكان می‌كند.

بیماری‌های قلبی درمان می‌شود

بسیاری از پدر و مادرها با تشخیص بیماری قلبی در كودك‌شان نگران و ناامید می‌شوند. در حالی كه متخصصان اعتقاد دارند بسیاری از بیماری‌های قلبی كودكان قابل درمان است. دكتر خیراندیش با تاكید بر این‌كه برای تشخیص نهایی بیماری قلبی حتما باید پزشك فوق‌تخصص قلب كودكان آنها را معاینه كند، می‌گوید: امروزه اغلب بیماری‌های قلبی قابل درمان هستند و فقط در موارد نادری ممكن است اقدامات انجام‌شده نتیجه دلخواه را نداشته باشد.

به گفته وی، پدر و مادر كودكی كه بیماری قلبی دارند باید پیگیری‌های لازم را انجام دهند و توصیه‌های پزشك را به دقت اجرا نمایند؛ اگر لازم است عمل جراحی انجام شود یا با مصرف داروهایی كه پزشك تجویز می‌كند قلب را كنترل كنند. وی تاكید می‌كند: برای پیشگیری از بروز چنین مشكلاتی بهتر است ازدواج‌های فامیلی انجام نشود یا اگر انجام شد افراد تحت نظر پزشك باشند. همچنین نباید معاینات دوره‌ای كودك را فراموش كرد؛ كودك وقتی هم كه سالم است باید تحت نظر پزشك باشد و نباید منتظر بیماری باشیم.