سلامت نیوز: همه ساله در روز جهانی قلب که توسط سازمان جهانی بهداشت نام گذاری و تعیین شده است، جدیدترین آمارهای بین المللی از ابتلا به امراض قلبی و عروقی در سراسر جهان منتشر می شود. طبق جدیدترین آمارها بیماری های قلبی و عروقی به دلیل اقدامات پیشگیرانه ناکافی و نامناسب هنوز مهم ترین عامل مرگ و میر انسان هاست. به طوری که سالانه 17.3 میلیون نفر بر اثر ابتلا به این بیماری ها جان خود را از دست می دهند. بنا بر گزارش سایت سازمان جهانی بهداشت، این سازمان در اطلس جدید جهانی خود در زمینه پیشگیری از این بیماری ها تأکید کرده، که درصد قابل توجهی از این مرگ و میرها قابل پیشگیری است. اما از آن جا که اقدامات پیشگیرانه ناکافی و نامناسب است، پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ حدود 23.6 میلیون نفر در اثر ابتلا به این بیماری ها جان خود را از دست بدهند.

یک جهان، یک خانه، یک قلب
شعار امسال روز جهانی قلب، یک جهان، یک خانه، یک قلب اعلام شده است.

به نوشته سایت فدراسیون جهانی قلب منظور از این شعار جلب توجه دولتمردان در سراسر جهان به اهمیت و اولویت دادن به پیشگیری و کنترل عوارض قلبی و عروقی در قالب کلمه «یک جهان» است. این بیماری ها به همراه دیگر بیماری های غیرواگیر مانند سرطان، بیماری های تنفسی و دیابت در نخستین اجلاسی که به این منظور در سطح مقامات عالی رتبه در سازمان ملل برگزار می شود، مورد بررسی قرار می گیرد. البته فقط اتخاذ سیاست های راهبردی برای مبارزه با این بیماری ها چاره ساز نیست و افراد باید با شناسایی عوامل خطر و گام های عملی برای کاهش این عوامل خطر بروز این بیماری ها را کاهش دهند. به همین دلیل است که «یک خانه» در شعار امسال گنجانده شده است زیرا خانه می تواند محور مبارزه با این امراض باشد و عضوی که نسبت به این خطرات آگاهی دارد، از دیگر اعضا محافظت کند.

به این ترتیب فدراسیون جهانی قلب اعلام کرده است که تلاش برای کاهش آمار مبتلایان به این بیماری ها از خانه شروع شود. این سازمان پیشنهادهایی از قبیل ممنوعیت سیگار کشیدن در منزل، انتخاب غذاهای سالم و قرار دادن ۲ تا ۳ وعده میوه و سبزیجات در رژیم غذایی روزانه، داشتن فعالیت بدنی و کنترل فشار خون، کلسترول، سطح گلوکز و شاخص توده بدنی را برای همه افراد بزرگسال ارائه کرده است، این سازمان هشدار داده است که ۷۰ درصد تمام حمله های قلبی و تنفسی در منزل رخ می دهد؛ جایی که حداقل یک نفر حضور دارد. بنابراین آگاهی و اطلاع رسانی درباره چگونگی کمک به قربانی می تواند نجات بخش زندگی وی باشد.

بیماری های قلبی در ایران
سال هاست که کارشناسان نسبت به افزایش آمار مبتلایان به بیماری های قلبی- عروقی درکشور هشدار می دهند. همه ما با اندکی تأمل می توانیم چند نفر را در حلقه دوستان، آشنایان و حتی خانواده خود نام ببریم که از بیماری قلبی رنج می برند. به عبارت دیگر این افزایش بسیار محسوس و حقیقی است و تعداد بسیار زیادی از مردم را درگیر کرده است. یکی از مهم ترین دلایل افزایش این دسته از بیماری ها گذار جامعه ایران از مرحله سنتی به صنعتی است. دکتر مهری نیک دوست متخصص بیماری های قلبی عروقی و مسئول سی سی یو بخش قلب بیمارستان دکتر شریعتی در گفت و گو با خراسان با بیان این نکته تصریح می کند: در تمام کشورهای در حال توسعه شاهد رشد بیماری های مزمن و غیرواگیر هستیم و کشور ما نیز از این امر مستثنا نیست. ۲۰ سال قبل علت اصلی مرگ و میر پس از حوادث بیماری های عفونی بود. ارتقای سطح بهداشت و گسترش امکانات بهداشتی باعث شد برنامه های مبارزه با این دسته از بیماری ها با موفقیت همراه باشد.

واکسیناسیون فراگیر علیه این بیماری ها خط اول مبارزه محسوب می شد؛ چنان که هنوز هم واکسیناسیون در کشور ما جدی گرفته می شود و تعداد زیادی از بیماری های عفونی که جان انسان را به خطر می انداخت، مهار شده است.

هم اکنون خطری که جامعه ما و بسیاری دیگر از جوامع را تهدید می کند گسترش روزافزون بیماری های غیرواگیر و در رأس آن بیماری های قلبی و شایع ترین آن بیماری های کرونر قلب است که متأسفانه خطرناک ترین آن است زیرا به ایست قلبی منجر می شود. این بیماری در ۲۵ درصد افراد به صورت ایست قلبی ظاهر می شود و فرد تا زمان رسیدن به بیمارستان فوت می کند. همچنین سن مبتلایان در کشور ما به ۳۰ تا ۳۵ سال رسیده است در حالی که ما توقع داریم سکته قلبی از سنین ۶۰ سال به بالا رخ دهد.

نکته این جاست که وقتی فردی یک بار حمله قلبی را تجربه کرد، هرگز به سلامت گذشته خود بر نمی گردد.

درست به همین دلیل است که در بیماری های قلبی مانند دیگر بیماری ها پیشگیری مقدم بر درمان است و لازم است افراد قبل از ابتلا به این بیماری، نسبت به اقدامات پیشگیرانه دقت کافی داشته باشند.

دلایل افزایش بیماری های قلبی
دکتر نیک دوست با اشاره به این که عوامل متعددی در افزایش امراض قلبی- عروقی نقش دارد، توضیح می دهد: در گذشته ۷۰ درصد مردم ساکن روستاها بودند و فعالیت فیزیکی قابل توجهی داشتند؛ اما هم اکنون این نسبت معکوس شده است و بیشتر مردم، شهرنشین هستند و فعالیت فیزیکی چندانی ندارند. از سوی دیگر رژیم غذایی سنتی و طبیعی و غذاهای خانگی ما به غذاهای پرانرژی و چرب، غذاهای آماده و فست فودها تبدیل شده است. هم اکنون کمتر خانواده ای را می توان یافت که هفته ای یکی دو بار ساندویچ یا پیتزا نخورند.

بسیاری هم عادت دارند در منزل غذاهای آماده را گرم و مصرف کنند و از آشپزی در منزل خبری نیست. این رژیم ناسالم به اضافه کنار گذاشتن غذاهای سنتی و سالم ایرانی و مصرف ناکافی میوه و سبزیجات در طول زمان تمام اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و به سلامت قلب آن ها صدمه می زند.

هم چنین نباید از مسائل روحی و استرس ها و فشارهای عصبی که زندگی بیشتر ایرانیان شهرنشین را تحت تاثیر قرار داده است غافل شد. تعداد بسیار زیادی از مردم گرفتار مشکلات روحی- روانی هستند و درگیر شدن مردم با معضلات روزانه اجتماعی و فرهنگی، پایین بودن سطح تحمل افراد، نبود آموزش برای مقابله با استرس ها و فشارها باعث می شود فشار زیادی به عضله قلب وارد شود.

خوب است بدانید یک استرس کوچک تا یک ساعت رگ های قلب را تحت تاثیر قرار می دهد به نحوی که نمی تواند کار خود را به درستی انجام دهد.

بنابراین مدیریت خشم و فراگیری راهکارهای مقابله با اضطراب و استرس می تواند گام موثری در پیشگیری این دسته از بیماری ها باشد.

وی با اشاره به این که با افزایش آمار مصرف کنندگان سیگار و مواد دخانی باید منتظر افزایش آمار مبتلایان به امراض قلبی و عروقی باشیم تاکید می کند: در گذشته تعداد بسیار کمی از زنان سیگار می کشیدند اما هم اکنون متاسفانه تعداد زیادی از خانم ها سیگاری هستند و هم چنان که می دانید مضرات سیگار در خانم ها بسیار بیشتر از آقایان است. از سوی دیگر کاهش فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی ناسالم دست به دست هم داده تا یکی دیگر از مشخصات جوامع در حال توسعه یعنی افزایش وزن و چاقی مفرط در جامعه پدیدار شود. اضافه وزن همواره با دیابت همراه است و افزایش آمار دیابتی ها نیز به افزایش تعداد بیماران قلبی می انجامد زیرا گفته می شود هر بیمار دیابتی ، بیماری قلبی هم دارد مگر این که خلافش ثابت شود. دیابت علاوه بر این که باعث گرفتگی عروق قلب می شود در سنین پایین تر فرد را در معرض سکته قلبی قرار می دهد چون احتمال انعقاد خون در مبتلایان به دیابت بسیار بالاست.

پیامدهای امراض قلبی
بیماری های قلبی و درمان این دسته از بیماری ها هزینه سنگینی روی دوش بخش سلامت کشور می گذارد و مشکلات عدیده  مالی برای افراد به وجود می آورد.

هر فردی که با این بیماری درگیر است، مجموعه خانواده و در سطح بالاتر اجتماع را تحت تاثیر قرار می دهد . هم چنین بسیاری از مبتلایان پس از تجربه اولین حمله قلبی دچار افسردگی می شوند و این افسردگی ۲۰ درصد خطر مرگ و میر را در این افراد افزایش می دهد. بنابراین مسائل روحی روانی پس از ابتلا به امراض قلبی را باید جدی گرفت و در صورت لزوم با پزشک معالج در این باره مشورت کرد. حتی توصیه می شود بیماران قلبی پس از بهبود و رفع شدن علایم به یک مشاور مراجعه کنند و تحت روان درمانی قرار بگیرند تا از نظر مسائل روحی و روانی مشکل نداشته باشند.

قلب کودکان را دریابید
دکتر نیک دوست با بیان این نکته که پیشگیری از این بیماری ها باید از کودکی آغاز شود، تصریح می کند: پلاک آترواسکلروز که باعث سفت شدن و گرفتگی عروق قلب می شود، از ۶ سالگی شکل می گیرد بنابراین از همین سن است که باید اقدامات پیشگیرانه آغاز شود. آن هم با پیشنهادهایی که سازمان های بین المللی در این باره داده اند، مصرف کم نمک، مصرف روغن های مناسب خوراکی مثل روغن زیتون، مصرف ماهی، تغییر ذائقه کودکان به سمت غذاهای سالم،داشتن برنامه ورزشی، مبارزه با اضافه وزن در دوران کودکی، بررسی سابقه خانوادگی و ژنتیکی و تلاش برای کاهش خطر عوامل موثر در بروز امراض قلبی،راهکارهایی است که والدین می توانند با در پیش گرفتن آن از بروز امراض قلبی و عروقی پیشگیری کنند.

توصیه می شود تمام افراد در سن ۲۰ سالگی فشار خون، قند خون و کلسترول خود را بررسی  کنند.

اگر مشکلی نداشتند هر ۵ سال می توانند این آزمایش ها را تکرار کنند اما اگر عامل خطر و یا سابقه خانوادگی داشتند لازم است علاوه بر مشورت با پزشک سالانه آزمایش های خود را تکرار کنند، از ۳۵ سال به بالا نیز همه افراد بزرگسال لازم است این آزمایش ها را انجام دهند.

کارشناس اداره قلب وزارت بهداشت خبرداد: ارائه پیشنهاد آموزش 30 ساعته «شیوه زندگی سالم» به کارمندان دولت
کارشناس اداره قلب و عروق مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با اشاره به افزایش بار بیماری‌های غیرواگیر در دنیا، از تدوین 11 صفحه برنامه آموزشی با 150 صفحه محتوای آموزشی به منظور آموزش کارکنان دولت درباره عوامل خطر بیماری‌های قلبی - عروقی و شیوه زندگی سالم خبر داد. ابوالقاسم رضوانی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به افزایش بار بیماری‌های غیرواگیر در دنیا، شهرنشینی، کم تحرکی و استفاده از انواع وسایل نقلیه موتوری، شیوه غذایی نادرست، استفاده از فست‌ فودها و غذاهای حاوی چربی‌های اشباع شده و عواملی از این قبیل را از جمله علل افزایش بیماری‌های غیرواگیر عنوان کرد و گفت:بیماری های غیر واگیرسلامت افراد را به خطر انداخته و هزینه های زیادی را به اقتصاد کشور تحمیل کرده است. وی با تاکید بر نقش فعالیت بدنی در کاهش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر و از جمله بیماری‌های قلبی - عروقی، گفت: با توجه به نقش فعالیت فیزیکی در سلامت جامعه، جلسه شورای عالی سلامت در تیر ماه سال گذشته چندین مصوبه را به دنبال داشت.

بر اساس مصوبات شورای عالی سلامت در زمینه افزایش شاخص فعالیت فیزیکی، وزارت ورزش مکلف شده است که با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت و کشور اقدامات لازم را در خصوص توسعه ورزش همگانی انجام دهد. رضوانی در این باره ادامه داد: وزارت کشور نیز در زمینه پیش بینی مکان‌هایی برای پیاده‌روی و ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری مامور شده است. وزارت آموزش و پرورش نیز موظف شده است که به منظور شادابی دانش آموزان، قبل از شروع کلاس درس، ورزش‌های صبحگاهی معمول را برای دانش‌آموزان در نظر بگیرد. وزارت بهداشت نیز به تدوین بسته آموزشی برای آموزش کارکنان دولت درباره عوامل خطر بیماری‌ها و شیوه زندگی سالم، مکلف شده است. وی افزود: از آنجا که وزارت بهداشت متولی سلامت جامعه است، عملکرد دیگر دستگاه‌ها برای اجرای مصوبات تیر ماه سال گذشته شورای عالی سلامت را پیگیر است. درباره آموزش کارکنان دولت که با وزارت بهداشت بود نیز باید گفت که در این زمینه 11 صفحه برنامه آموزشی با 150 صفحه محتوای آموزشی تدوین شده است. به این ترتیب آموزش اثربخش برای قشرهای مختلف کارمندان دولت مشخص شده است.