سلامت نیوز :دیروز روز جهانی سالمند بود. روزی به نام جوانان دیروز كه حالا در كشور زیر گرد فراموشی زندگی می كنند. پنج میلیون زن و مردی كه سهم انعكاس دغدغه هایشان در رسانه ها در سال، همین یك روز است و درهمین یك روز هم اظهارنظرها و آمار متفاوتی ارائه شد.

 از یكسو به درصد بالایی از سالمندان اشاره شد كه از زندگی رضایت دارند و امید به زندگی در آنان افزایش یافته است و از سوی دیگر به نامطلوب بودن كیفیت زندگی آنان. اگرچه به گفته علیرضا مصداقی نیا معاون بهداشتی وزیر بهداشت شاخص امید به زندگی سالمندان از 52 سال به 73 سال در كشور افزایش یافته است اما گفته می شود سالمندان كشور در حال حاضر از كیفیت مطلوب زندگی برخوردار نیستند. منابع رسمی اعلام كرده اند كه 37 درصد سالمندان دچار اختلالات روانی نظیر افسردگی، اضطراب و فراموشی بوده و از تغذیه مناسبی برخوردار نیستند.

حسین انواری سرپرست کمیته امداد هم می گوید: «کیفیت زندگی سالمندان از نظر نیازهای روانی و شرایطی که در آن قرار گرفته‌اند مطلوب نیست.‌ باید نیازهای سنی سالمندان تبیین شوند تا برای مشکلاتی که در آینده با آن‌ها مواجه می‌شویم راهکارهای مناسبی اندیشیده شود.» گفته می شود مشكلات سالمندان حل نخواهد شد مگر با تدوین دستورالعملی ویژه برای این قشر. چنان‌كه حسین نحوی نژاد رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان می گوید:«اگر سند ملی سالمندی تصویب شود وظیفه هر ارگان مشخص می‌شود و می‌توان از آن‌ها در مورد برنامه‌های كوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت پاسخ خواست.» او حتی به دلخوری های این قشر اشاره می كند:« اعتراض سالمندان مبنی بر احساس تحقیر و سرخوردگی از آگهی اطلاع‌رسانی صداو سیما درباره پوشك سالمندان را می توان پس از تصویب این سند پیگیری كرد.»

این همه ماجرا نیست. این سكه روی دیگری هم دارد. حسن امامی رضوی معاون درمان وزیر بهداشت با تاكید بر اصل پیشگیری هشدار داده است كه بیماری هایی در كمین سالمندان است و كشور به متخصصان طب سالمندی نیاز دارد.

در فرانسه سه هزار متخصص سالمندی برای هر یك میلیون سالمند وجود دارد، اما در ایران به ازای هر یك میلیون نفر آنها فقط یك متخصص سالمندی وجود دارد. این آمار را حسن احمدی مدیرعامل موسسه كهریزك اعلام كرده است.

به گفته او پیش‌بینی می‌شود در سال 1429 این تعداد به 24.9 درصد برسد كه هزینه نگهداری از آنان كل هزینه بودجه كشور خواهد بود. بنابراین تنها یك راه وجود دارد. باید فرهنگ نگهداری سالمندان در خانواده را ترویج كرد! این در حالی است كه احمدی می گوید:« فرهنگ ایرانی زندگی سالمندان در خانواده را می‌پذیرد مگر به خاطر وجود فقر مالی خانواده‌ای مجبور شود سالمند خود را به آسایشگاه بفرستد.»

بی توجهی به سالمندان

دبیرخانه شورای ملی سالمندان تنها متولی سالمندی در كشور است و رئیس این دبیرخانه معتقد است كه بر خلاف برنامه های سوم و چهارم توسعه، در برنامه پنجم توسعه توجه جدی به مسئله سالمندی نشده است. حسین نحوی‌نژاد می گوید كه به جز یك ماده از این برنامه كه سالمند را به عنوان فردی ناتوان در نظر گرفته است باقی مشكلات سالمندان مغفول مانده است. او می افزاید :

« در كارگروه وزارت بهداشت به عنوان متولی تدوین به مسئله سالمندی كم‌توجهی شده و تنها در ماده 39 و آن هم از بعد انفعال به مسئله سالمندی پرداخته شده است. در این ماده آورده شده كه هر سال 10 درصد از جمعیت هدف بهزیستی و كمیته امداد جز بیماران روانی و سالمندان باید از چرخه‌ جامعه هدف خارج شوند. این در حالی است كه سالمندان، زنان و كودكان راباید به عنوان گروه‌های ویژه در مسایل اجتماعی محسوب كرد.»

اما وزیر بهداشت نظر دیگری دارد. او با اشاره به ارتقای وضعیت بهداشت سالمندان می گوید:«ارائه خدمات بهداشتی در تمام سطوح پیشگیری، تشخیص به موقع، درمان و خدمات توانبخشی، ایجاد مراکز حمایت از خودمراقبتی، ایجاد مراکز مراقبت در منزل و مراکز خدمات روزانه و همچنین ارائه خدمات رفاهی اجتماعی برای سالمندان با مشارکت شهرداری، سازمان بهزیستی و سازمان صدا و سیما با هدف پررنگ‌تر دیدن سالمندان و تقویت نگرش مثبت در جامعه و اقدامات انجام شده با ارگانهای دیگر بخش‌هایی از سطوح ارائه خدمات به سالمندان است که به صورت جامع و کامل در پیش نویس سند ملی سلامت سالمندان دیده شده است. به این ترتیب در راستای ارائه خدمات جامع به سالمندان و برای حفظ سلامت، کارایی، استقلال، کرامت و منزلت اجتماعی آنها اقدامات جامع لازم انجام شود.»

سالمندی جلوی در خانه خوابیده است!

اگرچه اكنون درصد سالمندی ما نسبت به خاورمیانه رقم كوچكتری را به خود اختصاص داده است اما شیب سالمندی در كشور آنچنان تند است كه در سال 1400 بیش از 10 میلیون نفر سالمند خواهیم داشت و تا سال 1430، یك چهارم جمعیت كشور را سالمندان تشكیل خواهند داد. این یعنی گرد پیری بر چهره جوان های چست و چابك امروز می نشیند. برای همه اتفاق می افتد. اگرچه بارها سالمندان را دیده اند و با آن ها زندگی كرده اند اما هرگز آن را برای خود باور ندارندو همین كه از گذر غافل می شوند، جوانی را پشت سر می گذارند. آخر این شتری است كه در خانه همه می خوابد. آدم ها تا به خودشان می آیند در آینه موهایی سپید می بینند و پوستی چروك خورده! آنوقت است كه به گواه تاریخ تولد ثبت شده در شناسنامه، دوران سالمندی آغاز شده است اما كارشناسان می گویند كه در كشور نه ‌به‌سالمندان كنونی آنطور كه باید و شاید رسیدگی كرده ایم و نه حتی برنامه ریزی جامعی برای سالمندان آینده ایران داریم. در حالی در چهل سال آینده از هر چهار ایرانی یكی سالمند خواهد بود كه به گواه كارشناسان، فضای كشور از نظر زیرساخت‌های سالمندی از جمله بیمه‌های اجتماعی، طب سالمندی، مناسب سازی خدمات شهری در وضعیت مطلوبی قرار نداشته وتمام اقدامات در این زمینه منوط به تشكیل جلسه شورای ملی سالمندان است.

آمارهای رسمی نشان می دهد كه 12 هزار سالمند در ایران تنها زندگی می كنند. این رقم 7 درصد از تعداد سالمندان ایرانی را تشكیل می دهد و بیش از 90 درصد سالمندان با خانواده هایشان روزگار می گذرانند. از سوی دیگر آمارهای دیگری هم وجود دارد در راستای این اظهارنظر نیست. اعلام شده است «میزان رضایت از زندگی سالمندان 67 درصد به بالا بوده و تنها 20 درصد سالمندان هم به میزان كم و خیلی كم از زندگی‌شان راضی هستند.» این را حسین نحوی نژاد،‌ رئیس شورای سالمندان سازمان بهزیستی اعلام كرده است.

این در حالی است كه «37 درصد سالمندان كشور دچار اختلالات روحی و روانی هستند. این اختلالات شامل افسردگی و اضطراب ویژه است.» نحوی نژاد در باره مشكلات سالمندان می گوید:« زنان سالمند آسیب پذیرتر از مردان سالمند هستند كه معلولیت، بیوه‌گی، جدا شدن، دسترسی كمتر به منابع، برخورداری كمتر از تحصیلات و حمایت‌های اجتماعی از دلایل بالاتر بودن درصد معلولیت در برابر مردان است. به این ترتیب باید توجه بیشتری به گروه‌های پرخطر سالمندان داشت. افراد بسیار پیر بالای 90 سال، سالمندانی كه تنها زندگی می‌كنند، زنان سالمند بیوه و مجرد، سالمندانی كه در خانه سالمندان زندگی می‌كنند، سالمندانی كه فرزند‌ ندارند و سالمندانی كه از بیماری مزمن رنج می‌برند و سالمندانی كه در‌آمد كافی ندارند شامل این دسته می‌شوند و نیاز به توجه و رسیدگی بیشتری دارند.»

به این ترتیب 6/8 درصد از كل جمعیت شهرنشین و 8.2 درصد از كل جمعیت روستانشین كه سالمندان كشور را تشكیل می دهند چشم به راه تصویب سه طرح «سند ملی سالمندی»، «بیمه مراقبتی سالمندی» و «شوراهای ساماندهی استان‌ها» هستند تا شاید روزهای بهتری را بگذرانند.

منبع:تهران امروز