بیشك ناباروری برای بسیاری از زوجها، كابوسی بزرگ تلقی میشود، در حالی كه علم پزشكی طی دهه اخیر در این زمینه آنقدر پیشرفت كرده است كه در بسیاری از موارد میتوان برای مشكل ناباروری راهحلی عملی ارائه داد.
حتی در زمینه تولید مثل و باروری بیماران سرطانی كه به دلیل شیمی درمانی و رادیوتراپی امكان ازدستدادن سلولهای جنسی یعنی تخمك و اسپرم در آنها وجود دارد، با فریز بخشی از تخمدان قبل از شروع درمان، امكان باروری این افراد پس از بهبود بیماری ممكن میشود.
بعلاوه ترس از ناباروری با افزایش سن ازدواج و بچهدارشدن در بسیاری موارد از بین میرود، چرا كه برای این دسته افراد نیز امكان فریزكردن تخمك یا بخشی از بافت تخمدان فراهم خواهد بود.
خوشبختانه در كشور ما نیز پیشرفتهای چشمگیری در این زمینه حاصل شده و طی دو سال اخیر امكان فریز تخمك و نیز بخشی از تخمدان فراهم شده است.
بیماران سرطانی از ناباروری نهراسند
محمدمهدی آخوندی، جنینشناس در گفتوگو با جامجم با تاكید بر اینكه ما همگام با كشورهای پیشرفته دنیا در زمینه تولیدمثل و درمان ناباروری به پیشرفتهای قابل ملاحظهای دست یافتهایم، میگوید: یكی از دستاوردهای بزرگ ما در این زمینه فراهمكردن امكان باروری برای بیماران سرطانی پس از طی دوره درمانشان از طریق شیمیدرمانی و رادیوتراپی است.
به بیان دیگر بسته به میزان ماده داروی مورد استفاده در شیمیدرمانی و میزان رادیوتراپی كه به نوعی درمانهای غیراختصاصی محسوب میشوند، شاهد تاثیرات غیرقابل برگشتی در تخمدانها و قطع قاعدگی در بیمار مبتلا به سرطان هستیم.
وی با تاكید بر اینكه ما از طریق تستهای سادهای بررسی میكنیم كه آیا فرد مراجعهكننده، تخمكی در تخمدانش دارد كه بتواند از روشهای كمك باروری بهرهمند شود یا خیر، میافزاید: در خانمی كه بالغ است و ازدواج هم كرده، اگر زمان داشته باشیم میتوانیم با استفاده از روشهای تحریك تخمكگذاری، تخمكهای زیادی را از وی گرفته و پس از لقاح آزمایشگاهی با اسپرم همسرش، جنین اولیه را در دمای منفی 196درجه فریز و برای هر چند سالی كه فرد بخواهد نگهداری كنیم.
دكتر آخوندی میگوید: در شرایطی كه بیمار مبتلا به سرطان پستان باشد، به علت منع استفاده از داروهای تحریك تخمكگذاری، از روش انجماد بخشی از بافت تخمدان استفاده میكنیم.
به این ترتیب پس از طی دوره درمان، این بیماران میتوانند برای بهرهمندی از امكان باروری از طریق لقاح مصنوعی (آی وی اف) صاحب فرزند شوند.
این روشها حتی روی دختران نابالغ مبتلا به سرطان نیز قابل اجراست، چراكه دختران با میلیونها تخمك متولد میشوند، پس امكان استخراج تخمك از تخمدانها در هر سنی وجود دارد.
سن ازدواج، مانعی برای بچهدارشدن نیست
به گفته دكتر آخوندی، رئیس پژوهشگاه فناوریهای نوین علومزیستی، علاوه بر بیماران سرطانی، كسانی كه به دلایل ژنتیك مبتلا به نارسایی زودرس بافت تخمدان و در واقع یائسگی زودرس هستند نیز میتوانند حتی در دوران تجرد از خدمات كمك باروری استفاده كنند.
وی اضافه میكند: مساله دیگری كه مطرح است افزایش سن ازدواج در خانمهاست كه دیر ازدواج میكنند و دیر به فكر بچهدارشدن میافتند. در همه این موارد، راههای پیشگیری وجود دارد.
در مورد كسانی كه ازدواج كردهاند بهترین راه جمعآوری تخمك و تشكیل جنین با اسپرم همسر و نگهداری جنین در حالت فریز در دمای منفی 196 درجه است، به شرط اینكه فرد این فرصت را داشته باشد كه بتوانیم تخمك را جمعآوری كنیم در غیر این صورت بحث انجماد بافت تخمدان مطرح میشود.
برای این منظور قسمتی از بافت تخمدان كه معمولا قشر رویی آن حاوی فولیكولهایی است كه تخمكهای نابالغ داخل آن هستند، در قطعات یك تا دو میلیمتری برداشته میشوند.
این تخمكها در دمای منفی 196 درجه فریز میشوند و در صورت نیاز ذوب شده و از طریق روشهای لقاح خارج رحمی در پروسه درمان ناباروری مورد استفاده قرار میگیرند.
وی میافزاید: در روشی دیگر نیز بافت برداشتهشده از تخمدان به طور مجدد به تخمدان شخص پس از درمان سرطان پیوند زده میشود. در روش انجماد بافت تخمدان به طور قطع به نتایج مطلوب دست یافتهایم، ولی در زمینه استخراج تخمك و باروری آن با اسپرم همسر و انجماد جنین اولیه همچنان باید مورد بررسیهای بیشتری همگام با دنیا قرار بگیرد.
نظر شما