بدون قلیان؛ هرگز!
علی.ج جوانی 30 ساله است كه هر روز در پایان كار روزانه به همراه دوستانش به یك قهوهخانه رفته و قلیان میكشد. او به تهران امروز میگوید:«اگر قهوهخانهها قلیان ندهند در خانهها جمع میشویم و قلیان میكشیم آخر هیچ تفریح دیگری نیست كه بتوانی با حداقل هزینهها چند ساعت را با دوستانت بگذرانی. در قهوهخانه با دو هزار تومان قلیان میكشیم و دو ساعت دور هم هستیم. اما در نظر بگیرید كه بخواهیم برویم بیلیارد! برای یك ساعت باید 15 هزار تومان بدهیم و این با درآمد ماهانه ما نمیخواند.»
كامران، نیز هر روز در قهوهخانه قلیان میكشد. او هم با تاكید بر اینكه یك وعده قلیان میوهای تنها دو هزار تومان هزینه دارد، به تهران امروز میگوید: «كدام ورزشگاه را سراغ دارید كه با این مبلغ بتوان در آن ورزش كرد؟» او همچنین به ایام محرم اشاره میكند:«بدون شك هر كسی كه خلافكار است باید توسط پلیس تحت پیگرد قرار گیرد. اما بسیاری از قهوهخانهها اینگونه نیستند. نگرشی كه به قهوهخانهها وجود دارد نگرشی درست نیست. بسیاری از قهوهخانهها هیاتهای عزاداری در ایام محرم برپا میكنند و دستههای سینهزنی دارند. ریش سفیدهای محلهها قهوهخانه دارند یا در این قهوهخانهها مینشینند.» او میگوید:«اگر نگرانی مسئولان نگرانی برای سلامت جوانان است، ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام كرده است كه طی 20 دقیقه، هر نوع ماده مخدری را میتوان خریداری كرد! اگر نگرانی وجوددارد انتظار برخورد جدیتری در زمینه مواد مخدر میرود.»
این جوان حتی پیشنهاد ثبت قلیان به عنوان یك میراث معنوی را به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارائه میدهد:«امروز بسیاری از كشورهای عربی برای جهانگردان قلیان عرضه میكنند تا گردشگران بیشتری جذب كنند. در حالی كه قلیان از ابتدا در كشور ما وجود داشته است.»
با این همه نه تنها تاكنون اقدامی برای ثبت قلیان از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری صورت نگرفته بلكه اعتراض این سازمان به ورشكستگی سفره خانهها نیز ناكام مانده است. سه سال پیش، زمانی که نیروی انتظامی قلیانها را از سفره خانهها جمع کرد، سازمان میراث فرهنگی از احتمال ورشکستگی سفره خانهها شکایت کرد و کار به دیوان عدالت اداری رسید. بعد از چند ماه، دیوان عدالت اداری به نفع وزارت بهداشت رای داد که قلیان، باعث بیماری و مرگ شهروندان می شود، پس همان بهتر که جمع شود.
اول فرهنگسازی
دكتر محمدعلی زكریایی جامعه شناس و پژوهشگر حوزه اعتیاد در این باره به تهران امروز میگوید:«باید راهبردی متوازن برای مبارزه با دخانیات تدوین شده و استراتژی مناسبی در همه بخشهای مبارزه در نظر گرفته شود. بخشهای مختلف این راهبرد مثل قطعات پازل هستند و حذف یكی از این قطعات، شكافی در آن ایجاد میكند كه منجر به دور شدن نتیجه میشود.» او میافزاید:«با نگاهی به ابلاغیه جدید میتوان گفت كه بخشی از این مسئله را قانون دربرمی گیرد. یعنی قانون میگوید كه عرضه قلیان ممنوع است. اما بخش دیگر آن را عرف تشكیل میدهد. اگر عرضه قلیان ممنوع است، تقاضا هنوز در جای خود باقی است بنابراین در باغ، ویلا و منازل، افراد به دور هم جمع شده و قلیان میكشند.»
دكتر زكریایی تاكید میكند:«باید به جهت فرهنگی افراد را علاقه مند به دوری از قلیان كرد. مثلا تبلیغات گسترده در زمینه مضرات فست فودها باعث شد كه امروز بسیاری از افراد دیگر مانند گذشته، تمام روزهای هفته از فست فود استفاده نكنند یا مصرف نوشابه را قطع كنند. مثال دیگر تصاویر چاپ شده بر پاكتهای سیگار است كه اعضای آسیبب دیده از سیگار را به نمایش میگذارد اما چون در این زمینه فرهنگسازی نشده است میبینیم كه افراد همچنان سیگار میكشند. بنابراین به لحاظ فرهنگی باید اجازه داد تا افراد خود به مشكلات قلیان پی ببرند. سختگیری بیشتر نتیجه عكس خواهد داد.»
جایگزین نداریم
دكتر زكریایی در ادامه میگوید:«وقتی بسترهای مناسب برای تفریح جوانان مهیا نیست، افراد جایگزینی برای زمانی كه قلیان میكشیدند ندارند. بنابراین در خانههای خود جمع شده و قلیان میكشند اما این ممكن است خطراتی به مراتب بیشتر از كشیدن قلیان هم به همراه داشته باشد. ممكن است كه به مواد مصرفی دیگری روی بیاورند. موادی نظیر حشیش و شیشه. اما دكتر سعید صفاتیان عضو کمیته علمی مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام نظر دیگری دارد. او به تهران امروز میگوید:«در هیچ جای دنیا تحقیقاتی انجام نشده است كه نتیجه آن معلوم كند اگر سیگار و قلیان از بین برود، افراد به مواد مخدر روی میآورند. بنابراین این یك مسئله ثابت نشده است.»
انوشیروان محسنی بندپی، نایب رئیس كمیسیون بهداشت كه با جمع آوری قلیانها موافق است، نیز در این باره میگوید:«در اینكه باید فضای ورزشی را افزایش و فرهنگ كتابخوانی را در بین جوانان شیوع داد، شكی نیست. باید بستر لازم برای تخلیه هیجانات و تفریح جوانان فراهم شود.» قلیانها به زودی از قهوهخانهها برچیده میشود. برای نسلهای بعد، عرضه قلیان در قهوهخانهها به خاطرهای میماند كه از زبان پدرانشان میشنوند. شاید هم در كتابی بخوانند كه: «قلیان به لبم ناد علی میگوید/ نی در دهنم سینجلی میگوید/ آن قلقلهای که در کف قلیان است/ الله و محمد و علی میگوید.»
منبع: تهران امروز
نظر شما