سلامت نیوز : دیابت یکی از شایع ترین بیماری های غدد است و سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که در حدود ۱۲۰ - ۱۴۰ میلیون نفر از مردم در سرتاسر جهان مبتلا به این بیماری هستند. در کشور ما حدود ۳/۷ درصد از جمعیت مبتلا به دیابت بوده و اگر آمار افرادی را که دچار عدم تحمل گلوکز هستند به این آمار اضافه کنیم ، از هر ۴نفر یک نفر مبتلا به اختلال در متابولیسم گلوکز است.

منظور از عدم تحمل گلوکز این است که بعد از مصرف قند و غذا قند خون بالا مانده و با سرعت طبیعی پایین نمی آید. دیابت به دلیل افزایش روزافزون هزینه های درمانی بالا به عنوان یک معضل اجتماعی و اقتصادی کشور مطرح است و هزینه های درمانی آن در کشور ما حدود ۷۰۰میلیارد ریال در سال است و یکی از مهمترین نکاتی که در مورد این بیماری وجود دارد، این است که چون در اوایل بیماری ، در بیشتر افراد علامتی در فرد ایجاد نمی شود ، حدود نصف بیماران مبتلا ، از بیماربودن خود اطلاعی ندارند و این امر باعث می شود که عوارض بیماری در این افراد بیشتر و سریعتر ایجاد شود.

● چه کسانی در معرض ابتلا به دیابت قرار دارند؟
برای این که بفهمید آیا خطر ابتلا به دیابت در شما بالاست یا نه ، به پرسشهای زیر پاسخ دهید.

سن شما چقدر است؟
الف ) کمتر از ۴۵سال
ب ) بیشتر از ۴۵سال

وزن شما در چه محدوده ای قرار دارد؟
الف ) تقریبا به اندازه وزن طبیعی است.
ب ) اضافه وزن دارم.

سابقه ابتلا به دیابت در خانواده شما چگونه است؟
الف ) هیچیک از افراد خانواده ام مبتلا به دیابت نیستند.
ب ) یکی از بستگانم مبتلا به دیابت است.

اگر خانم هستید در صورت بارداری کدامیک از موارد زیر شامل شما می شود؟
الف ) مشکلی نداشته ام.
ب ) دچار دیابت حاملگی بوده ام یا نوزادی با وزن بالاتر از ۴کیلوگرم داشته ام.
در صورتی که هر یک از موارد زیر در شما وجود داشته باشد ، خطر احتمال ابتلا به دیابت در شما بالاتر خواهد بود :
۱- سن بالاتر از ۴۵سال : دیابت یک بیماری بسیار پیچیده است و ۲نوع دارد: تیپ یک و تیپ ۲.
حدود ۹۰درصد افراد مبتلا به دیابت مبتلا به تیپ ۲این بیماری هستند و بیشتر بیماران سن بالای ۴۰سال دارند. پس در صورتی که سن شما بالای ۴۵سال است باید آزمایش قند انجام دهید و در صورت طبیعی بودن نتایج ، این آزمایش را هر ۳سال ، دوباره تکرار کنید.

۲- اضافه وزن : افرادی که حدود ۲۰درصد نسبت به وزن طبیعی ، اضافه وزن دارند یا BMI آنها یعنی (۲قد بر حسب متر) وزن بر حسب کیلوگرم بالاتر از ۲۵است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت هستند و آزمایش قند در آنها حتی زودتر از سن ۴۵سالگی باید انجام شود.
۳- وجود فرد مبتلا به دیابت در خانواده : هر چه فرد مبتلا با شما نسبت نزدیکتری داشته باشد ، یعنی جزو بستگان درجه اول (پدر ، مادر ، خواهر و برادر) باشد ، احتمال ابتلا به دیابت در شما بالاتر خواهد بود.

۴- ابتلا به دیابت حاملگی یا تولد نوزاد بالای ۴کیلوگرم
● علایم دیابت
مبتلایان به دیابت تیپ ۲در شروع بیماری بیشتر بدون علامت هستند و علایمی که در زیر ذکر می شود به صورت تدریجی و آهسته در آنها ایجاد می شود. در نتیجه برای تشخیص دیابت نباید منتظر ظهور علایم باشیم.
۱- پرنوشی و پرادراری : با بالارفتن قند خون ، میزان قند خون موجود در ادرار هم افزایش می یابد و به همراه دفع شدن قند، آب هم از بدن دفع می شود. به این ترتیب حجم ادرار افزایش می یابد و برای جبران آب از دست رفته ، فرد نیاز به مایعات بیشتری پیدا می کند.

۲- خستگی : به دلیل کمبود انسولین ، قند موجود در خون نمی تواند وارد سلول ها شود و به همین دلیل سلولها با کمبود منبع تولید انرژی که قند است ، مواجه می شوند.
 
۳- از دست دادن وزن : باز هم به دلیل این که بدن نمی تواند از قند استفاده کند ، ذخایر چربی اش را از دست می دهد و فرد دچار کاهش وزن می شود.

۴- زخمهای دیرخوب شونده : پس از چند سال از گذشت بیماری ، به دلیل آسیبی که بالا بودن قند خون به رگهای کوچک می رساند، خونرسانی به اندام های انتهایی با مشکل مواجه می شود و به همین دلیل اگر زخمی ایجاد شود، چون خونرسانی آن دچار مشکل است ، خوب نمی شود و به صورت مزمن در می آید.

۵- از دست رفتن حس در دستها و پاها : یکی دیگر از عوارض دیابت ، آسیب به اعصاب محیطی است.

مثلا پای افراد دیابتی ممکن است دچار زخم و آسیب شود ، بدون این که خودشان آن را حس کنند.

● عوارض دیابت
۱- عوارض قلبی : براثر گذشت زمان و کنترل نکردن قندخون ، باعث ضخیم شدن دیواره عروق خونی می شود و این امر باعث محدودیت در خونرسانی به قلب ، مغز و سایر نواحی بدن می شود. افراد مبتلا به دیابت حدود ۲ - ۴ برابر افراد عادی در اثر ابتلا به بیماری های قلبی - عروقی جان خود را از دست می دهند. همچنین بیشتر از ۷۰درصد افرادی که دچار دیابت هستند، فشارخونی بالاتر از حد طبیعی دارند. با کنترل دقیق میزان قند خون و رژیم غذایی کم چرب و ورزش مرتب می توان از گرفتگی رگها و عوارض ناشی از آن جلوگیری کرد.
۲- عوارض چشمی : دیابت می تواند باعث آسیب عروق خونی کوچک در منطقه حساس به نور در لایه پوشاننده چشم شود که به آن «رتینوپاتی» می گویند. رتینوپاتی در نهایت می تواند منجر به نابینایی شود و آمارها نشان می دهد که در کشوری مثل امریکا ، رتیتوپاتی دیابتی عامل ۱۲هزار تا ۲۴هزار کوری جدید در سال است.
به همین دلیل افراد دیابتی به محض هرگونه تغییر در بینایی خود باید به پزشک مراجعه کنند و از طرف دیگر با معاینه سالیانه از سوی چشم پزشک و کنترل دقیق میزان قند خون ، خطر ابتلا به عوارض چشمی دیابت را تا ۷۶درصد کاهش دهند.

۳- عوارض کلیوی : کلیه ها حاوی میلیون ها رگ کوچک هستند که به عنوان فیلتر عمل می کنند و در خارج ساختن مواد شیمیایی زاید، آب اضافه و... از بدن نقش دارند. در افراد مبتلا به دیابت این عروق کار خودشان را درست انجام نخواهند داد و در نهایت دیابت ، منجر به نارسایی و از کار افتادن کلیه خواهد شد. برای جلوگیری از آسیب به کلیه در دیابت ، علاوه بر تنظیم دقیق قند خون باید به طور مرتب برای کنترل کار کلیه ها، آزمایش خون و ادرار انجام داد و میزان مصرف پروتئین در رژیم غذایی را محدود کرد.

۴- اثر دیابت بر اندام ها : دیابت باعث کاهش خونرسانی به اندام ها و از میان رفتن حس آنها می شود. پاها در افراد دیابتی نیاز به توجه و مراقبت خاصی دارند و افراد مبتلا باید هر روز پاهای خود را از نظر وجود زخم ، تورم ، قرمزی و عفونت بررسی کنند و در صورت وجود کوچکترین مشکلی به پزشک مراجعه نمایند. کنترل دقیق قند خون ، می تواند عوارض ناشی از دیابت در پاها را تا ۶۰درصد کاهش دهد.