سلامت نیوز : اواخر هفته گذشته بعد از برگزاری جلسه هیات‌دولت خبری منتشر شد كه باعث تعجب كارشناسان و افكار عمومی شد. طبق خبر پایگاه اطلاع‌رسانی دولت وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک بنا به پیشنهاد وزارت بهداشت ماده 18 قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، آیین نامه اجرایی این قانون را اصلاح کردند. بر اساس این اصلاح قهوه‌خانه‌ها از شمول اماكن عمومی خارج شدند و از این پس عرضه قلیان دیگر مشكلی ندارد!

به گزارش سلامت نیوز این اتفاق در حالی رخ داد كه تنها 10روز قبل از اصلاحات هیات عمومی دیوان عدالت اداری رای به ممنوعیت عرضه قلیان در اماكن عمومی داده بود. این دومین باری است كه دولت در برابر قوانین مبارزه با عرضه قلیان مقاومت و آن را «وتو» می‌كند. دی ماه سال 86 نیز رئیس‌جمهور شخصا وارد گود شد و اعلام كرد عرضه قلیان منع قانونی ندارد. در روزهای گذشته تا به حال مسئولان و كارشناسان زیادی نسبت به آزاد شدن عرضه قلیان اعتراض كرده‌اند و هشدار داده‌اند.



وزیر بهداشت باید پاسخگو باشد

نایب رئیس كمیسیون بهداشت مجلس هم نسبت به این موضوع نگران است و این حركت دولت را غیرقانونی می‌داند. دكتر انوشیروان محسنی بندپی در این باره به تهران امروز می‌گوید: «ظاهرا وزارت بهداشت هم موافق تصویب چنین مصوبه‌ای نبوده و در جریان آن هم نبوده است. این بحث در كمیته اجتماعی دولت مطرح شده و آقای رحیمی تایید و ابلاغ كرده است. به هر حال مطرح كردن چنین موضوعی از جانب هركسی باشد خلاف قانون است. برای تصویب و تجدید نظر در چنین قانون‌هایی باید راهكارهای قانونی طی شود. ما جزو پنج كشوری هستیم كه ادعا می‌كنیم یكی از بهترین قانون‌های مبارزه با دخانیات را تدوین كرده‌ایم و به خاطر همین نباید این كارها را انجام بدهیم. این كار توسط هر كسی كه مطرح شود فرقی‌ نمی‌كند و به سلامت جامعه ضربه می‌زند.

قلیان همان طور كه بارها پزشكان و متخصصان نظر داده‌اند چندین برابر سیگار اثرات سوء دارد و قابل كنترل نیست. حالا اگر این مصرف در فضای بسته باشد كه عوارضش بیشتر هم می‌شود. ما به‌عنوان ناظر در مجلس شورای اسلامی اولین وظیفه‌مان این است كه از وزیر بهداشت توضیح بخواهیم چون این كار یك تخلف قانونی است و براساس ماده 233 آیین‌نامه مجلس اقدام خواهیم كرد. ما در جلسه قبلی ستاد كشوری مبارزه با دخانیات مصوب كرده بودیم كه فقط قهوه‌خانه‌هایی كه قبلا مجوز گرفته‌اند حق استفاده و عرضه قلیان را دارند و نیروی انتظامی و وزارت بهداشت باید به‌شدت باقهوه‌خانه‌ها، رستوران‌ها و مراكز دیگری كه به صورت غیرقانونی قلیان عرضه می‌كنند مبارزه كنند.»

دكتر محسنی بندپی نسبت به آمارهای رو به افزایش مصرف كنندگان قلیان هم نگران است و اعتقاد دارد باید این روند را كنترل كنیم؛ «این آمارها روز به روز نگران كننده‌تر می‌شود. به هر سفره‌ خانه و قهوه‌خانه‌ای كه بروید در كنار یك قوری چای، قلیان عرضه می‌شود و هر روز جوانان بیشتری به مصرف این تنباكو علاقه‌مند می‌شوند.

 امروز در همه كشورهای جهان سلامتی و بهداشت افراد جامعه در اولویت است. همه می‌دانند كه سیگار و قلیان دروازه ورود به اعتیاد است. اگر قلیان در دسترس باشد هر نوجوانی به دروازه اعتیاد دسترسی دارد و این به صلاح جامعه نیست. عرضه و مصرف قلیان در جامعه ما به جوان‌ها سرایت پیدا كرده است و اگر اپیدمی شود اصلا دیگر قابل كنترل نیست.»


باید فرهنگ‌سازی كنیم

نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس هم اعتقاد دارد باید این نوع مسائل را با فرهنگ‌سازی و آموزش حل كرد. مجید نصیرپور به تهران‌امروز می‌گوید: «ضرورتی ندارد دولت در جزئیات زندگی مردم دخالت كند.

مردم خودشان دارای عقل و شعور هستند. دخالت و چالش تا این سطح راه حل درستی نیست. اگر فكر می‌كنیم كه مصرف قلیان ضرر دارد كه به همین شكل هم است باید برنامه‌های آموزشی این هشدارها را اطلاع‌رسانی كنیم. به همان شكلی كه برای مصرف نوشابه برنامه‌های آموزشی ساختیم و اتفاقا الان مصرف نوشابه بین مردم به‌شدت كاهش پیدا كرده است. بارها در این برنامه‌ها مطرح شد كه قند موجود در نوشابه‌ها به سلامتی آسیب می‌رساند و عموم مردم به این توصیه‌ها گوش كردند و الان اغلب آنها از دوغ استفاده می‌كنند. واقعیت این است كه جوان‌ها الان از قلیان استفاده می‌كنند. ما باید رستوران‌ها، قهوه‌خانه‌ها و مراكز دیگر را كنترل كنیم تا جوان‌ها در محافل خصوصی‌تر، مهمانی‌ها و گعده‌ها از قلیان استفاده نكنند. چون اگر كار به استفاده در محافل و اماكن خصوصی برسد دیگر قابل كنترل نیست.» نمونه‌ای از فرهنگ‌سازی‌ها در كشورهای دیگر اجرا شده و اتفاقا موفق هم بوده است.

 در كشور توسعه یافته‌ای مانند آمریكا كه بزرگ‌ترین تولید كننده توتون و تنباكو در جهان است یك پیمایش و پژوهشی انجام شد و توانست مصرف سیگار را 33 درصد كاهش بدهد كه واقعا رقم بسیار بزرگی است. نصیرپور اعتقاد دارد ما هم می‌توانیم از این نوع پ‍ژوهش‌ها استفاده كرده و با آموزش‌ تبعات این رفتارها را كاهش بدهیم؛ «فرهنگ‌سازی در این باره خیلی زمانبر نیست. صداوسیما این قابلیت را دارد كه اطلاع‌رسانی دقیق‌تری كند. در واقع می‌تواند با برنامه‌های آموزشی‌اش جای مداخلات دستگاه‌های اجرایی در زندگی مردم را بگیرد. همه می‌دانند كه قطعا دخانیات و به ویژه قلیان ضرر دارد ولی ما باید با فرهنگ‌سازی به این اهداف برسیم.

نكته دیگری كه وجود دارد این است كه دولت به آسیب‌های ناشی از این مصرف‌ها ورود نكرده و از سوی دیگر باید رفتارهای اجتماعی همانند این مسئله را شفاف‌تر كند و با روش و راهبردهای اجتماعی مسائل اجتماعی را حل كند. این مسائل در همه جای جهان وجود دارد و ما هم می‌توانیم از نتایج مطالعات آنها كه در همه جای دنیا دلایل مشتركی هم دارد استفاده كنیم. ممنوعیت و تحریم و برخورد انتظامی تنها راه مبارزه و مقابله با این موضوع نیست و باید از راهكارهای اجتماعی استفاده كنیم.»



مسئول دبیرخانه ستادملی كنترل دخانیات: اطلاعی از این پیشنهاد ندارم و درجریانش نیستم!

نكته جالبی كه درباره این اصلاح وجود دارد این است كه با وجود هشدارهای همیشگی كارشناسان و مسئولان وزارت بهداشت درباره آسیب‌های استفاده از قلیان، این مصوبه با پیشنهاد همین وزارتخانه تصویب شده است كه ظاهرا مسئولان آن هم در جریان آن نبوده‌اند. مسئول دبیرخانه ستاد ملی كنترل و مبارزه دخانیات وزارت بهداشت به دنبال خارج شدن قهوه‌خانه‌ها از شمول آیین نامه اجرایی قانون جامع كنترل و مبارزه با دخانیات با پیشنهاد وزارت بهداشت و تصویب دولت می‌گوید: «به‌عنوان مسئول دبیرخانه ستاد ملی كنترل و مبارزه با دخانیات تا این لحظه از این پیشنهاد اطلاعی ندارم و در جریان این موضوع نیستم.

در مجموع هنوز نامه رسمی و اداری مبنی بر مستثنا شدن قهوه‌خانه‌ها از شمول اماكن عمومی دریافت نكرده‌ام و این موضوع به بررسی بیشتر نیاز دارد.» دكتر محمدكاظم ندافی كه رئیس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت هم هست، می‌گوید: «طی ماه‌های گذشته اتحادیه قلیان‌داران و قهوه‌خانه‌داران چندین مرتبه به مراجع قانونی شكایت كرده‌اند كه آیین‌نامه مصوب هیات وزیران در سال 86 را باطل كنند.

به این منظور وكیل گرفتند و پیگیری‌های زیادی را انجام دادند اما خوشبختانه هیات عمومی دیوان‌عدالت اداری رای بر استحكام قانونی این آیین‌نامه داد. اتحادیه قلیان‌داران و قهوه‌خانه داران مجددا خواستار آن شدند كه قهوه‌خانه‌ها از شمول اماكن عمومی خارج شوند اما دیوان عدالت اداری این درخواست را نیز نپذیرفت و این آیین‌نامه را مجددا مورد تاكید قرار داد.»

 مسئول دبیرخانه ستاد كشوری كنترل و مبارزه ملی با دخانیات در پایان می‌گوید: «قانون و آیین‌نامه اجرایی قانون كنترل و مبارزه ملی با دخانیات بسیار مستحكم و جامع بوده و امیدواریم همچنان با برخورداری از این قانون و آیین نامه وظایف خود را انجام دهیم.»

پهن سیگار مجوز گرفت!

دبیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به مصوبه دولت مبنی بر مجاز شدن استفاده از قلیان در قهوه‌خانه‌ها، این مصوبه را خلاف سلامت‌مداری جامعه خواند و خواستار تجدیدنظر در آن شد.

دكتر محمدرضا معدنی با اشاره به مصوبه دولت مبنی بر خروج قهوه‌خانه‌ها از شمول آیین‌نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات با پیشنهاد وزارت بهداشت، می‌گوید: «این در حالی است كه مطابق پیگیری‌های به عمل آمده از دفتر وزیر بهداشت و دبیرخانه ستاد مبارزه با دخانیات، چنین پیشنهادی از طرف وزارت بهداشت ارائه نشده است. حتی اگر فرض كنیم وزارت بهداشت این پیشنهاد را داده است، باید بگوییم خلاف قانون عمل كرده است.

زیرا براساس ماده یك قانون جامع مبارزه با دخانیات، ستاد مبارزه با دخانیات اگر بنا باشد هر تغییری در آیین نامه اجرایی اعمال شود، باید در این ستاد مطرح، رای‌ریزی و با رای حداكثری به دولت ابلاغ شود.» دبیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، با بیان این مطلب كه این اتفاق افتاده و در نهایت چه وزیر و چه كارشناسان وزارت بهداشت و سایر مسئولان نسبت به مصرف قلیان ابراز تمایل داشته باشند، جمعیت مبارزه با دخانیات با شدت و حدت در مقابل این ابلاغیه می‌ایستد و با آن مخالف است، می‌گوید:

« «قلیان پهن و تفاله سیگار است» از این پس باید بگوییم «پهن سیگار مجوز گرفت» ، قلیان تنباكویی دارد كه در حقیقت تفاله و مواد زائد سیگار است. این مواد زائد به این خاطر كه سمی هستند باید معدوم شوند اما اسانس میوه به آن اضافه كرده و به خورد جوانان ما می‌دهند. شدیدا مخالف این مصوبه هستیم و آن را خلاف سلامت‌مداری جامعه می‌دانیم.»