ممکن است در تهران زلزلهای بزرگ بیاید. این را همه میدانند. محققان بارها اعلام کردهاند که برای مقابله با این خطر احتمالی باید آماده بود و تدابیری اندیشید. اهمیت این بلای طبیعی به اندازهای که رئیسجمهور بارها به آن اشاره کرده است؛ یک بار با هشدار به مردم برای دوری از گناه و یک بار با طرح ضربتی برای خروج کارکنان دولت از تهران. در سه روز گذشته بار دیگر احتمال وقوع زلزله تهران قوت گرفته است؛ اما هیچ کس نمیداند زلزله کی میآید.
به گزارش فرارو؛ در سه روز، زلزلههایی با بزرگی كمتر از 4 ریشتر فیروزكوه، دماوند و رودهن را لرزاند. از این رو بلافاصله ستاد مدیریت بحران، تشکیل جلسه داد تا وقوع زلزله احتمالی در پایتخت را بررسی کند.
معاون پژوهشی پژوهشگاه بینالمللی زلزله، از زلزلههای روزانهای خبر داده است که تهران را به اندازه 1 تا 2.5 ریشتر میلرزانند. این زلزلههای خفیف نه نشان وقوع فاجعهای بزرگ است و نه خطر زلزله بزرگ را بر طرف میسازد. بنابراین تهران با پیشینه دو زلزله در سالهای گذشته، همیشه در معرض خطر این بلای طبیعی قرار دارد.
معاون عمرانی استانداری تهران، که با مسئلهای مهمتر از اوج آلودگی هوای تهران، مواجه شده است، در گفتوگویی مطرح کرد که در پایتخت هر آن باید آمادگی مقابله با زلزله وجود داشته باشد. او در این رابطه گفت: «زلزلهشناسان درباره زلزله بزرگ تهران معمولاً نظر قطعی نمیدهند و فقط بر این موضوع تاكید میكنند كه تهران روی گسلهای متعدد قرار دارد و با توجه به دوره زمانی 150 تا 200 ساله حركت این گسلها، سالهاست این دوره سررسیده است.»
پس از زلزلههای 72 ساعت گذشته در اطراف تهران، زلزلهشناسان بر این باورند که شاید یكی از گسلهای تهران در حال فعال شدن است. زلزلهها همگی در شمال شرق تهران اتفاق افتاده و این حرکت بزرگ گسلهای غرب را تقویت میکند.
محمودی با استناد به گفتههای پژوهشگران زلزله پس از جلسه تاكید كرد: «هم میشود گفت زلزلههای خفیف روزهای گذشته ربطی به زلزله بزرگ تهران دارد و هم میتوان استنباط كرد، ارتباطی بین آنها وجود ندارد.»
مدیرکل مدیریت بحران استان تهران نیز اعلام کرد که: «مردم و مسؤولان باید همواره در آمادگی کامل باشند، زیرا محلهایی را برای سکونت و زندگی انتخاب کردهاند، که زلزلهخیز است. لرزههای کوچک زیر سه ریشتر نیز به طور معمول در مکانهایی که گسل دارند، روی میدهد.»
تلفات تهران پس از زلزله
چند سال پیش عدهای از محققان ژاپنی از گسلهای شهر تهران و میزان خسارات و تلفات احتمالی گزارشهایی تهیه کردهاند. بر اساس آماری که مربوط به سال 87 است، 45 درصد از ساختمانهای تهران سازه آجری و فلزی دارند و ۴۰ درصد دارای سازه فلزی هستند که بعید به نظر میرسد این سازهها به طور کامل در برابر زلزله مقاومت مؤثری داشته باشند. البته اینها منهای درصد اندکی از خانههاست که بنای خشتی دارند.
بر اساس این اسناد، در صورتی که زلزله تهران به خاطر فعال شدن گسل ری باشد، ۵۵ درصد ساختمانهای شهر فرو خواهد ریخت. برآورد شده است در این حالت تعداد تلفات انسانی در جنوب شهر به حداکثر برسد. در برخی حوزههای آماری نیز تعداد کشتهشدگان از هزار تن تجاوز خواهد کرد.
اما در صورتی که این رخداد در اثر گسل شمال تهران باشد، 36 درصد ساختمانها آسیب میبینند و تلفات انسانی در بخش شمالی بیشتر خواهد بود. در بدترین حالت حدود ۱۳۰ هزار نفر یعنی دو درصد جمعیت تهران از بین می روند.
در این بین مناطق ۱۱، ۱۲، ۱۶ و ۲۰ بیش از سایر مناطق آسیبپذیرند، چرا که جنس خاک زمینشان نرم است و سفرههای زیر زمینی زیادی دارند.
اما آمارهای تلفات احتمالی به نسبت سال 87 بسیار بیشتر شده است؛ به طوری که آبان ماه امسال رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران اعلام کرد که در صورت وقوع زلزلهای مهیب در تهران در همان دو ساعت نخست بیش از 2 میلیون نفر جان خود را از دست خواهند داد.
راهی برای نجات تهران
محققان همواره تأکید دارند که ارائه آمارها و احتمالات نباید باعث وحشت شود، بلکه میبایست با اتخاذ تدابیر میزان آسیبپذیری را کاهش داد.
طرح جامع خطرپذیری
برای کاهش خطرات زیانبار زلزله احتمالی در پایتخت کشور، تدابیر زیادی اندیشیده شده است که برخی از آنها تا حدودی پیشرفت داشته و برخی با شکست کلی مواجه شده است. یکی از اعضای شورای شهر تهران بر این عقیده است که طرح جامع خطرپذیری شهر تهران مدتهاست رها شده و بعید است به سرانجام برسد.
بنابر عقیده حمزه شکیب، تهران همواره با احتمال وقوع فاجعهای بزرگ روبروست که زلزله یکی از آنهاست. اما به نظر میرسد تا حادثهای ناگوار رخ ندهد، کسی به فکر اقدامات اساسی نمیافتد.
خلوت کردن شهر
اگر امکانات رفاهی، بهداشتی، درمانی در شهری با موقعیت جغرافیایی و دسترسی مناسب و امنیت بالا فراهم گردد، دلایل برای تحمل قیل و قال تهران کمرنگ میشود. به نظر کارشناسان موضوع خروج از تهران امری نیست که با یک دستور آغاز شود، بلکه برنامه، هزینه و کار کارشناسی میخواهد که همه برای این تدبیر عقلانی ضروری است.
مقاوم سازی
عضو هیات علمی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، میگوید: «برنامهریزی برای ایمنی و مقاوم سازی، بسیار مهم است، به این دلیل كه زلزله 6 یا 6.5 ریشتری كه در كشور ما خسارت جبرانناپذیری بوجود میآورد، در كشورهای پیشرفته تأثیر مخربی ندارد.» متأسفانه همخوانی کانونهای زلزله با مراکز پرجمعیت و ساختوسازهای بیکیفیت باعث شده است تا تلفات وقوع زلزله در ایران بالا باشد.
و...
تخصیص بودجه کافی برای تقویت امدادهوایی کشور، آموزش شهروندان برای امدادرسانی، بهینهسازی مراکز اورژانس، بیمارستانها و آتشنشانیها و آمادگی آنها برای وقوع زلزله از دیگر مواردی است که برای کاهش خسارات ضروریاند.
کارشناسان میگویند، جدی گرفتن خطر زلزله، کاملاً بجا و منطقی است، اما این مساله باید پیوسته باشد. در حال حاضر دامنه توجه به زلزله در کشور ما ابعادی نوسانی دارد، به طوری که یک هفته خطر زلزله در کانون توجه افکار عمومیقرار میگیرد و هفته بعد کاملاً به وادی فراموشی سپرده میشود.
نظر شما