سلامت نیوز: اسید ترانس روغن های نباتی جامد بیشتر از روغن های حیوانی جامد است، بنابراین مصرف روغن های گیاهی تنها در صورتی مفید است که به شکل مایع باشد. دکتر موسی صالحی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز و عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت و تغذیه با بیان این مطلب به خراسان می افزاید: چربی هم نقش مثبت و هم منفی دارد و بدیهی است که ما باید از تاثیر مثبت آن بهره ببریم که این امر جز با برنامه ریزی درست میسر نمی شود. وی با اشاره به این که چربی ها در انواع مختلف چربی های ساده یا تری گلیسیرید، چربی های مرکب موم و چربی های مشتق تقسیم بندی می شود، می گوید: روغن های ساده یا همان تری گلیسیرید در درجه حرارت معمولی (۲۰ درجه سانتی گراد) به شکل مایع است و در بافت چربی ذخیره می شود. چربی های ساده هم از منابع گیاهی و هم حیوانی تامین می شود. از منابع حیوانی آن می توان به کره، روغن حیوانی و از منابع گیاهی آن می توان به آفتابگردان و سویا اشاره کرد.

تقسیم بندی تری‌گلیسیریدها

چربی های ساده یا تری گلیسیریدها بسته به تعداد کربن اسیدچرب آن نام گذاری می شود. به عنوان مثال اگر اسیدچرب آن ۴ کربن داشته باشد به بوتریک (کره معمولی) معروف است. معروف ترین چربی های ساده، چربی با ۱۶ یا ۱۸ کربن است که به ترتیب پالمتیک و استئاریک نام گذاری می شود.

بهترین چربی های ساده

اسید اولئیک با ۱۸ کربن و یک پیوند مضاعف جزو اسیدهای چرب مفید است که در زیتون دیده می شود. اسیدلینولئیک با ۱۸ کربن و دو پیوند مضاعف و لینولنیک با ۱۸ کربن و ۳ پیوند مضاعف جزو بهترین چربی های ساده است که دو نوع آخر آن در گروه چربی های امگا۳ و امگا۶ وجود دارد.

این متخصص تغذیه در ادامه صحبت هایش افزود: به طور کلی باید گفت چربی هایی که مقدار ۳اسیدچرب یاد شده در آن ها بالاست، جزو چربی های مفید است. این نوع اسیدهای چرب را در موادغذایی مانند زیتون، آفتابگردان، کنجد، دانه کتان و سویا می توان یافت.جالب است بدانیم که این روغن ها در حالت طبیعی مایع است اما اگر به آن هیدروژن اضافه شود از حالت غیراشباع خارج می شود و به صورت اشباع در می آید که مصرف این روغن های جامد ضرر دارد. در صورت اشباع روغن های گیاهی پیوند مضاعف آن ها دیگر وجود ندارد و با مصرف آن اسیدچرب ضروری بدن تامین نمی  شود.

علاوه بر آن هنگامی که اسیدچرب آن هیدروژنه می شود، اسید ترانس ایجاد می کند که این اسید ترانس در عملکرد غشای سلولی اختلال ایجاد می کند و مانع از انتقال سریع و راحت پیام های عصبی می شود و به عبارتی باعث مرگ سلولی خواهد شد.بنابراین مصرف روغن های جامد گیاهی به مراتب خطرناک تر از روغن های حیوانی است زیرا میزان اسید چرب ترانس در این روغن ها بیشتر از روغن های حیوانی است، بنابراین شرط مفید بودن روغن گیاهی مصرف آن به شکل مایع است.

اسیدچرب امگا۳ و امگا۶

وی درباره منابع اسیدچرب امگا۳ و امگا۶ می افزاید: این مواد در روغن سویا، آفتابگردان و بذرکتان و روغن ماهی دیده می شود. چنان چه روغن ماهی آزاد، خالمخالی تن ساردین و ... حاوی میزان قابل توجهی امگا۳ و امگا۶ است.

بیشتر امگا۳ مصرف کنیم یا امگا۶

مصرف امگا۳ باید ۲ برابر امگا۶ باشد به همین دلیل توصیه می شود از کپسول های امگا3 استفاده شود.

وی با اشاره به این که میزان امگا۳ در تخم مرغ هایی که در محیط طبیعی پرورش می یابد بیشتر از تخم مرغ های پرورشی است، می افزاید: وقتی فرد ماده غذایی مصرف می کند مقداری از آن صرف انرژی می شود و بقیه به صورت تری‌گلیسیرید ذخیره می  شود، بنابراین تنها خوردن چربی باعث افزایش تری گلیسیرید خون نمی شود بلکه اگر فرد نان، غلات و شیرینی هم مصرف کند مازاد آن تبدیل به تری‌گلیسیرید خواهد شد.

ترکیب دخانیات و تری گلیسیرید

سموم موجود در مواد دخانی با‌ تری‌گلیسیرید ترکیب می شود و به راحتی در رگ ها رسوب می کند به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند افراد معمولی سالانه ۲ بار و افراد در معرض خطر سالی ۴ بار آزمایش تعیین میزان تری گلیسیرید خون را انجام دهند.

علایم افزایش تری گلیسیرید

افزایش تری گلیسیرید با علایمی از قبیل تنگی نفس، کم آمدن نفس هنگام بالا رفتن از پله، ایجاد لکه های چربی زیر پوست، دمل های چربی در نواحی از قبیل زیربغل، سر زانو و ... همراه است.

پیش گیری

بهترین توصیه برای پیش گیری از افزایش تری گلیسیرید در خون برقراری تعادل بین میزان مصرف موادغذایی و فعالیت بدنی است. به عنوان مثال اگر یک روز شما به کوهنوردی می روید باید صبحانه مفصل بخورید اما روزی که استراحت می کنید، به صبحانه مختصری نیاز دارید.

وی می افزاید: بسیاری از افراد تصور می کنند که فعالیت بدنی یعنی داشتن امکانات ورزشی و ورزش کردن در باشگاه های مجهز در حالی که حتی در یک اتاق ۱۲ متری و با یک تکه کش هم می توان فعالیت بدنی داشت. حتی بازی با کودکان و جست و خیز کردن با آن ها هم فعالیت بدنی است که بسیاری از ما از آن غفلت می کنیم.

منبع: روزنامه خراسان