سلامت نیوز : این روزها وقتی به آسمان نگاه می‌كنید، دیگر خبری از خورشید درخشان و رنگ آبی آسمانی نیست؛ به جای آن فقط غباری خاكستری رنگ می‌بینید كه روی شهرمان خیمه زده است. این‌طور كه می‌شود بچه‌ها باید در خانه بمانند، سالمندان نباید زمان زیادی را در فضای باز بگذرانند و بقیه افراد هم باید با سرفه، سردرد، تنگی‌نفس و خس‌خس سینه روزشان را به شب برسانند.این وضعیتی است كه این روزها اگر ساكن شهرهای بزرگ باشید، آن را تجربه خواهید كرد؛ آسمانی دود گرفته كه نمی‌توان در هوای آن براحتی نفس كشید.

به گزارش جام جم دكتر لیدا عطارد ، فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی در گفت‌وگو با «جام‌جم» درباره خطرات آلودگی هوا توضیح می‌دهد: آلاینده‌های موجود در هوا تركیبات مختلفی دارند كه شامل گازهای ازن، NO2، دی‌اكسیدگوگرد، سرب، مونوكسیدكربن و ذرات ریز است.

به گفته وی، ذرات ریز نیز انواع مختلفی دارد؛ ذرات درشت كه قطری حدود 10 میكرون یا كمی كمتر از آن دارند، ریز ذره‌ها كه قطری حدود 2.5 میكرون دارند و ذرات بسیار ریز كه كمتر از یك میكرون هستند.

دكتر عطارد با اشاره به این تقسیم‌بندی‌ها می‌گوید: منابع تولید هر یك از این آلاینده‌ها و اثراتی كه بر ریه انسان دارند، متفاوت است؛ چون هر یك از آنها می‌تواند به قسمت‌های مختلفی از ریه نفوذ كند و عوارضی متفاوت داشته باشد.

آلودگی هوا با انسان چه می‌كند؟

همیشه وقتی آلودگی هوای شهرهای بزرگی مانند تهران به این مرحله می‌رسد، می‌شنویم كه متخصصان توصیه می‌كنند سالمندان و كودكان از خانه خارج نشوند؛ اما تا به‌حال با خود فكر كرده‌اید این آلودگی چطور سلامت انسان را به خطر می‌اندازد و تا چه حد دردسرساز می‌شود؟

دكتر عطارد با اشاره به صدماتی كه آلاینده‌ها به ریه انسان وارد می‌كند، می‌گوید: به عنوان مثال دود ماشین كه شامل ریزگرد‌ها و ذرات بسیار ریز است، باعث بروز التهاب و انقباض در راه‌های هوایی می‌شود.

علاوه بر این، آلودگی هوا می‌تواند باعث شود آلرژن‌ها به مقدار زیادی در محیط پایدار باقی بماند بنابراین بیمارانی كه مبتلا به آسم هستند، مدت بیشتری با آلرژن‌ها ارتباط خواهند داشت و ممكن است تعداد بیشتری از آنها حساس شوند.

به گفته این پزشك متخصص، مشاهده شده است اگر یك بیمار آسماتیك همزمان آلرژن و دود اگزوز را استنشاق كند، شرایط بدتری را تجربه خواهد كرد.

وی می‌افزاید: از دیگر عوارض آلودگی هوا می‌توان به تغییرات حجم ریه‌ها اشاره كرد؛ به طوری كه در مواجهه با آلاینده‌ها، هم حجم‌های ریوی كاهش پیدا می‌كند و هم مقاومت در راه‌های هوایی افزایش می‌یابد.

دكتر عطارد با اشاره به دی‌اكسیدگوگرد كه در باران‌های اسیدی وجود دارد، توضیح می‌دهد: نكته‌ای كه باید به آن توجه داشت این‌ است كه دی‌اكسیدگوگرد باعث ایجاد حملات حاد آسم می‌شود.

به گفته وی، علاوه بر این موارد تغییراتی در حجم ریه‌ها نیز مشاهده می‌شود، به خصوص در مورد بچه‌ها كه ریه‌هایشان در حال رشد است.

دیده شده است بچه‌هایی كه در سنین بین 10 تا 18 سال قرار دارند و در تماس با آلاینده‌ها هستند، حجم ریه‌هایشان كاهش پیدا می‌كند و نمی‌توانند به حداكثر حجم‌های ریوی متناسب با سنشان دست پیدا كنند.

به گفته این پزشك متخصص، اگر این بچه‌ها به مناطقی با هوای سالم‌تر منتقل شوند و حداقل سه سال آنجا زندگی كنند، شرایط بهبود می‌یابد.

دكتر عطارد درباره عوارض حاد آلاینده‌ها خاطرنشان می‌كند: در صورتی كه بیماران مبتلا به آسم در معرض آلاینده‌ها قرار بگیرند، دچار مشكلات بیشتری می‌شوند؛ ممكن است تنگی نفس، خس‌خس سینه و درد در قفسه‌سینه را تجربه كنند یا نیازشان به استفاده از داروها افزایش یابد بنابراین در این روزها تعداد بستری‌ها، مراجعه به اورژانس و غیبت از مدرسه و محل كار به دلیل حملات آسم بیشتر می‌شود.

بیماران مبتلا به آسم چه كنند؟

این روزها دائم می‌شنوید كه هوا در وضعیت هشدار قرار دارد و كودكان، سالمندان و بیمارانی كه مشكل ریوی دارند باید بیشتر دقت داشته باشند، اما شاید هنوز گروهی این موضوع را خیلی جدی نگرفته باشند و تصور كنند آلودگی هوا برای آنها مشكلی ایجاد نمی‌كند.

دكتر عطارد با اشاره به این كه بیماران باید به اخبار هواشناسی دقت داشته باشند، درباره روزهایی كه آلودگی به مرحله هشدار می‌رسد و در وضعیت خطرناك است، می‌گوید: توصیه می‌شود بیماران در این روزها كمتر از خانه خارج شوند و بیشتر در محیط‌های بسته بمانند.

افرادی كه عادت دارند در فضای باز ورزش كنند، در روزهای آلوده بهتر است یا طول مدت ورزش را كاهش دهند یا نوع آن را؛ به عنوان مثال اگر برنامه ورزشی آنها دویدن است در این روزها فقط پیاده‌روی كنند تا میزان آلاینده‌هایی كه وارد ریه‌هایشان می‌شود كاهش یابد.

این فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی تاكید می‌كند: بیماران حتما باید داروهای‌ خود را همراه داشته باشند تا در صورت نیاز بتوانند از آنها استفاده كنند. اگر در چنین روزهایی مكرر دچار حمله می‌‌شوند نیز توصیه می‌شود حتما با پزشك تماس بگیرند و از او كمك بخواهند.

به گفته وی، افرادی كه در مكان‌های پرترافیك و شلوغ زندگی می‌كنند باید دقت بیشتری داشته باشند، چون حتی محیط داخل خانه نیز ممكن است آلوده باشد بنابراین توصیه می‌شود تا حد امكان سعی كنید از محیط‌هایی با غلظت‌ بالای آلودگی دور شوید.

اگر آسم هم ندارید، مراقب باشید

وقتی هوا آلوده می‌شود و نفس كشیدن به‌راحتی روزهای معمولی نیست، همه باید مراقب باشند، نه فقط سالمندان و كودكان و بیماران.

دكتر عطارد در این‌باره توضیح می‌دهد: همه افراد در معرض صدمات ناشی از آلاینده‌ها قرار دارند و به همین دلیل توصیه می‌شود در این روزها در صورتی كه كار ضروری ندارند، از محیط‌های بسته خارج نشوند و تا حدممكن با آلاینده‌ها تماس نداشته باشند.

وی درباره علائمی كه به مراجعه به پزشك نیاز دارد، می‌گوید: احساس درد در قفسه‌سینه، سرفه‌های مكرر، احساس تنگی‌نفس، خس‌خس سینه، سوزش در راه‌های هوایی یا چشم‌ها از جمله علائمی است كه به مراجعه به مراكز درمانی نیاز دارد.

در نهایت توصیه می‌شود در روزهای آلوده، بیماران آسماتیك تا حد امكان از منزل خارج نشوند و حتما داروهای خود را همراه داشته باشند. همچنین زمانی كه با مشكلی روبرو شدند نیز باید به پزشك مراجعه كنند.