یکشنبه ۲۷ آذر ۱۳۹۰ - ۱۳:۵۲
کد خبر: 38321
 سلامت نیوز: در سال های اخیر سن ازدواج برای خانم ها و آقایان بالا رفته و درنتیجه سن صاحب فرزند شدن هم بالا رفته است. سن بالای پدرومادر از لحاظ پزشکی خطرات و عوارضی را برای فرزندان شان به دنبال خواهد داشت، به علاوه این موضوع می تواند در مورد بارداری در سنین خیلی پایین نیز صدق کند بنابراین یکی از مهم ترین مسائلی که زنان باید قبل از بچه دار شدن به آن توجه کنند سن مناسب برای بارداری است که در پی آن سلامت مادر و نوزاد تامین می شود. دکتر آمنه لاهوتی اشکوری، دارای بورد تخصصی زنان، زایمان و نازایی، عوارض و پیامدهای بارداری در سنین نامناسب را به طور کامل برای شما شرح می دهد.

مادران با سن بالا می توانند در دوران بارداری از طریق معاینات مرتب توسط پزشک متخصص زنان و انجام یکسری آزمایش های غربالگری که ناهنجاری های جنینی را در ۳ ماهه اول بارداری تشخیص می دهد یا انجام آمیوسنتز و کوریوسنتز که از روش های نمونه برداری مایع دور جنین و بندناف هستند که منجر به تشخیص زودرس ناهنجاری ها می شوند، زودتر متوجه مشکلات شان شوند و خوشبختانه در کشور ما اجازه سقط برای ناهنجاری های جنینی برای کسانی که در کمتر از ۳ ماهه اول بارداری تشخیص داده می شود وجود دارد

● ایمنی مادر و فرزند

طب مامایی با مسئله تولیدمثل انسان ها سروکار دارد و هدف این رشته تخصصی ارتقای سلامت و افزایش تندرستی زن باردار و جنین از طریق مراقبت های با کیفیت در طول دوران بارداری است.

از طرفی سلامت مادران و نوزادان حین و پس از بارداری به عنوان یکی از شاخص های کیفیت سلامت زندگی جامعه انسانی محسوب می شود و برنامه جهانی ایمن سازی زنان باردار به منظور ارتقای سلامت مادر حمایت و تلاش تمامی سازمان های دولتی و غیردولتی را طلب می کند زیرا پرداختن به ایمنی و سلامت مادران نوعی سرمایه گذاری اجتماعی و اقتصادی اساسی و لازم است و موجب ارتقای سلامت زنان و بهداشت و بقای خانواده می شود.

تامین مراقبت بارداری از اولویت های بهداشت همگانی است که ثمره آن ایمنی میلیون ها زن و فرزندان آن ها و پیشگیری از مرگ و ناتوانی حاصل از بارداری خواهد بود که هنوز هم از مشکلات های بسیار شایع در میان زنان شمرده می شود.

مسلما در دو انتهای طیف سنی یعنی سنین خیلی بالا یا خیلی پایین به علت ایجاد عوارض برای مادر و جنین باعث کاهش شاخص های کیفیت زندگی می شود. به طور کل در هر ۲ انتهای طیف سنت تولیدمثل باید پیامدهای منحصربه فردی مدنظر قرار بگیرد.

● مادران نوجوان

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی وقتی می گوییم نوجوان یعنی به دختران ۱۰ تا ۱۹ سال اشاره می کنیم. همانطور که می دانیم دختران در این سال ها در سنین رشد قرار دارند با این که سن بلوغ در کل دنیا به علت بهبود وضعیت تغذیه کم شده اما دختران از زمانی که علائم بلوغ در آ ن ها آغاز می شود تا حدود ۱۸ یا ۱۹ سالگی درحال رشد، استخوان سازی و تکامل اعضا و اندام ها هستند. احتمال کم خون بودن زنان زیر ۱۹سال بیشتر است و باتوجه به این که در بارداری نیازهای آهن و کلسیم جنین که برای خون سازی و استخوان سازی لازم است از بدن مادر تامین می شود کاملا مشخص است اگر ذخایر بدن نوجوانی از این مقادیر کامل نشده باشد بخواهد موجود دیگری را نیز تغذیه کند به شدت دچار مشکل می شود. این مسئله کمترین عارضه ای است که بارداری در این دوران نوجوان ها را تهدید می کند و ممکن است تاحدودی با مکمل های تغذیه ای قابل جبران باشد مثلا به مادر نوجوان مقادیر بیشتری آهن و کلسیم تجویز می شود تا کمترین ضرر و زیان متوجه او و جنین شود.

● خطر مرگ مادران نوجوان

مادران نوجوان به دلیل قرار داشتن درسنین رشد نیاز به کالری بیشتری نسبت به زنان باردار در سایر سنین دارند و اگر پزشک برای خانم های باردار ۳۰۰ کالری اضافه بر ذخیره روزانه شان توصیه کند، در خانم های نوجوان این مقدار حداقل ۴۰۰ کالری اضافه بر میزان کالری مصرفی روزانه آن ها توصیه می شود. مشکل دیگری که بارداری در سنین نوجوانی زنان را تهدید می کند افزایش مر گ ومیر مادران باردار است.

همانطور که می دانید میزان مرگ و میر مادران باردار یکی از شاخص های مهم کیفیت بهداشتی هر کشور است و هرمورد از مرگ مادر باید مورد بررسی قرار گیرد و اگر میزان مرگ و میر مادران باردار در کشوری بالا باشد نشان دهنده ناکارآمد بودن سیستم بهداشتی آن کشور است.

● زایمان طبیعی یا سزارین؟

مشکل دیگری که در این مورد وجود دارد مشکلات زایمان طبیعی یا سزارین برای خانم های نوجوان باردار است. از آن جایی که بدن یک دختر نوجوان هنوز قدرت و استحکام لازم را پیدا نکرده و به احتمال زیاد لگن او به اندازه کافی رشد نکرده است عمل زایمان طبیعی برای چنین فردی مشکل زا می شود و عمل سزارین نیز به هرحال یک عمل جراحی محسوب می شود و طبیعتا مانند هرعمل جراحی دیگری می تواند در نوجوانان عوارض بیشتری داشته باشد. گذشته از معضلات و عوارضی که برای مادر و نوزاد به وجود می آید متاسفانه مشکلات اجتماعی بسیاری را نیز به دنبال بارداری نوجوانان داریم و از جمله آن ها این است که چون خود نوجوان هنوز به بلوغ جسمی و فکری کامل نرسیده از لحاظ فیزیکی و عقلانی توانایی تربیت نوزاد سالم را ندارند.

● عوارض بارداری در سنین پایین

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی خطر مرگ در دختران زیر ۱۵ سال هنگام زایمان ۵ برابر بعد از ۱۵ تا ۱۹ سال و ۲ برابر زنانی است که بعد از ۲۰ سالگی زایمان می کنند، است از طرف دیگر مرگ و میر نوزاد و عوارض دوران بارداری هم در این سنین بیشتر است، به عنوان مثال خطر تولد نوزادان مبتلا به محدودیت رشد، احتمال زایمان زودرس و مرگ و میر نوزادان هم در این گروه سنی بیشتر است. نوزادان متولد شده با محدودیت رشد یعنی کم وزن و نوزادانی که به صورت زودرس متولد می شوند هم در معرض خطر مرگ و میر بالاتری قرار دارند و هم خطر عوارض جسمی و جنسی در آن ها بیشتر است و باید بدانید که بسیاری از این عوارض ماندگار هستند و هزینه های مادی، جسمی، روحی زیادی را به فرد و جامعه تحمیل می کنند.

حتی در آمارهای سازمان بهداشت جهانی هم افزایش در مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال مادران جوان هم دیده شده است. دریک تحقیق علمی که در ۲۰کشور مختلف جهان به عمل آمده این میزان ۲۸درصد افزایش دارد و احتمال مرگ کودکان زیر یک سال که مادران شان زیر ۱۸ سالگی هستند ۶۰درصد بیشتر از مادران بالای ۱۹ سال است. متاسفانه آمار سقط جنین نیز در این افراد افزایش پیدا کرده است و طبیعتا انجام چنین سقط هایی غالبا در شرایط غیربهداشتی انجام می شود که می تواند هم باعث مرگ و هم موجب ایجاد عوارض ماندگار در رحم شوند؛ این آزردگی ها می تواند همیشه مادر را از لحاظ فیزیکی و روحی رنج دهد.

● هشدار برای مادران

خطرهای جنینی وابسته به سن مادر عمدتا شامل این مواردمی شوند؛ زایمان زودتر از موعد که معمولا ناشی از اقدامات پزشکی هستند؛ به دلیل این که مادری که سن بالا دارد احتمال ابتلای او به بیماری هایی مثل فشارخون و دیابت بیشتر است و اگر این مسئله با بارداری همراه شود می تواند تشدید یابد و عوارضی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد که گاهی پزشک برای نجات جان مادر یا حتی گاهی برای نجات جان جنین مجبور است که بارداری را ختم دهد و جنین را به دنیا بیاورد چون گاهی اوقات به علت عوارض این بیماری رحم دیگر نمی تواند به اندازه کافی مواد لازم را برای جنین تامین کند و زندگی داخل رحم برای جنین خطرناک تر از زندگی خارج از رحم با وجود امکانات بیمارستانی است، زایمان زودرس خود به خود است یعنی زودتر از موعد مقرر دردهای زایمانی شروع می شود و جنین به دنیا می آید.

● اگر در سن پایین مادر شوید

یکی دیگر از خطراتی که بارداری های سنین پایین را تهدید می کند و درواقع از پیامدهای ناگوار سقط جنین است، ناخواسته بودن بارداری است که درواقع به بدون برنامه بودن بارداری اشاره می کند. به طورکلی مشاوره در مورد خطرهای بالقوه بارداری و راهکارهای مربوط به پیشگیری از آن ها باید قبل از بارداری انجام شود و فرد موردنظر باید تحت توصیه های بهداشتی فعلی پزشک متخصص قرار گیرد.

وقتی خانمی قصد باردار شدن دارد باید یک سال قبل از بارداری تحت نظر پزشک قرار بگیرد؛ از طرف دیگر وقتی مادر متوجه بارداری خود می شود، معمولا یک یا ۲ هفته بعد از موعدی است که فرد باید عادت ماهانه شود ولی این اتفاق نمی افتد در این صورت طناب نخاعی جنین تشکیل شده و قلب او درحال تپش است بنابراین بسیاری از راهکارهای پیشگیری مانند مصرف اسیدفولیک برای جلوگیری از نقایص طناب عصبی در صورتی که در این زمان شروع شوند دیگر موثر نخواهند بود، به همین دلیل توصیه می کنیم اگر فردی به هردلیلی در سنین نوجوانی ازدواج می کند باید در ابتدا درحدامکان از روش های جلوگیری از بارداری استفاده کند و درصورتی که تمایل به بارداری دارد باید حتما با پزشک متخصص زنان مشورت کند که هم از نظر تغذیه بررسی شود و هم از لحاظ دریافت مکمل هایی مثل اسیدفولیک قبل از بارداری راهنمایی شود و درطول بارداری نیز حتما تحت نظر پزشک متخصص باشد تا درصورت بروز هرگونه مشکل تشخیص داده شود و راه حل مناسب و روش درمانی صحیح به کار گرفته شود.

● اگر در سن بالا مادر شوید

در سال های اخیر با ورود زنان به دنیای کار و تحصیل از یک طرف و شرایط سخت ازدواج برای مردان از سوی دیگر باعث شده که سن ازدواج افزایش پیدا کند و این مسئله همراه با تمایل نداشتن زن و شوهر به بچه دار شدن تا فراهم شدن شرایط مناسب باعث می شود که بارداری در سن بالا اتفاق عجیب و غریبی نباشد. امروزه بارداری بعد از ۳۵ سالگی را به عنوان بارداری پرخطر درنظر می گیرند چون ۳۵ سالگی، سنی است که بعد از آن خطرات و عوارض بارداری، ناهنجاری های جنین، مرگ و میر مادر و جنین در آن افزایش پیدا می کند درحالی که بسیاری از خانواده ها برای ایجاد شرایط زندگی بهتر قبل از تولد اولین فرزندشان بارداری را به تعویق می اندازند. تعویق انداختن بارداری تا سنین ۳۰ سالگی دوران بارداری را با دشواری ها و مخاطرات زیادی همراه می سازد اما از طرفی میزان تقاضا برای مشاوره قبل از بارداری در زنان مسن تر بیشتر است برخلاف نوجوانان که همان طور که اشاره شد بارداری ناخواسته در آن ها بیشتر است چون زنان مسن تر یا قبلا بارداری خود را به تعویق انداخته اند و حالا می خواهند پیامد بارداری آن ها درحد بهینه باشد یا این که به علت ناباروری سن آن ها بالا رفته است و حالا می خواهند تحت درمان ناباروری قرار بگیرند و به هرحال معمولا چنین افرادی تحت نظر پزشک متخصص هستند.

● ناهنجاری بارداری در سن نامناسب

اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری های مزمن یا بارداری های چندگروهی است و چون بارداری چندگروهی هم در بارداری های خودبه خودی سن بالا به خاطر شرایط خاص هورمونی در آن زمان شایع تر است و هم به علت این که خیلی از بارداری ها در سن بالا ناشی از روش های کمک باروری صورت می گیرد احتمال بارداری چندگروهی را بالاتر می برد. ناهنجاری های کروموزومی جنین که بحث بسیار مهمی است و منجر به ناهنجاری هایی در جنین می شود که یکی از انواع آن که برای خانواده ها آشناتر است سندرم داون یا همان منگولیسم است که همه می دانیم این ناراحتی عوارض خانوادگی، عاطفی و اجتماعی دارد. عارضه بعدی، عارضه بارداری در سنین بالا بارداری های حاصل از کاربرد فناوری های کمک باروری و درنتیجه عوارض ناشی از این روش هاست البته اگر عوارضی مثل افزایش زایمان سزارین هم به علت این که بافت های مادر توانایی و قابلیت ارتجاعی لازم را برای انجام زایمان طبیعی بدون عارضه ندارد و هم به این علت که شانس بارداری بدون عارضه بعدی به خاطر سن بالای مادر کم است وجود داشته باشد، پزشک متخصص و مادر ترجیح می دهند عمل سزارین را انتخاب کنند.

● مادران مبتلا به دیابت هوشیار باشند

جدا شدن زودرس جفت و جفت سرراهی یعنی جفتی که دردهانه رحم قرار گرفته و وضعیتی خطرناک برای مادر و جنین به شمار می آید از عوارضی هستند که سلامت بارداری زنان مسن تر را تهدید می کنند و معمولا این موارد در زمینه بیماری های مزمن مادر اتفاق می افتد. به علاوه افزایش احتمال سقط خود به خود در مادران مسن معمولا به بیماری های زمینه ای مادر مثل دیابت یا ناهنجاری های ژنتیک خود جنین نسبت داده می شود. یکی دیگر از عوارض بارداری در سن بالای ۳۵ سال همانطور که اشاره کردیم ناراحتی های ژنتیک است که به خصوص بعد از ۳۵ سالگی افزایش زیادی پیدا می کند به طوری که اگر مادر ۳۵ ساله باشد از هر ۱۳۲ تولد ممکن است یک نوزاد مبتلا به سندرم داون به دنیا بیاید، در ۳۶ سالگی این میزان به یک مورد از هر ۱۰۵ تولد می رسد و این روند همانطور ادامه دارد به طوری که برای مثال در ۴۰ سالگی مادر یک مورد در هر ۴۰ تولد شاهد سندرم داون هستیم که این آمار بالایی از این مورد است. در مورد سایر ناهنجاری های کروموزومی هم تقریبا چنین آماری در دست است.

● تغذیه مناسب برای مادران سن بالا

واقعیت این است که بارداری سنین بالا همیشه خطرناک نیست. در بسیاری از تحقیقات ثابت شده که در زنانی که اندام فیزیکی مناسب و بدون مشکلات طبی دارند میزان عوارض بارداری کمتر است و گفته شده اگرچه مرگ و میر مادران در سنین بالای ۳۵ سال افزایش پیدا می کند اما بهبود مراقبت های طبی و بهداشتی باعث کاهش چنین خطراتی می شود. در واقع کلید اصلی به کم کردن خطرات ناشی از سن بالای بارداری داشتن یک شیوه زندگی سالم یعنی رژیم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، استعمال نکردن دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم است. در این راستا براهمیت ورزش های کششی هم تاکید شده زیرا تمرینات ورزشی کششی، خون رسانی لگن را بهبود می بخشد. همه افراد در سنین باروری باید روزانه مکمل اسیدفولیک مصرف کنند و این توصیه برای زنان جوان و مسن تر صدق می کند حتی اگر زنانی این دارو را به صورت روزانه مصرف نمی کنند حداقل از زمانی که تصمیم به بارداری گرفتند باید درمصرف روزانه شان حداقل خوردن یک میلی گرم اسیدفولیک را شروع کنند چون همانطور که گفتیم اسیدفولیک مانع ایجاد یکسری اختلالات دستگاه عصبی و مغز می شود که ناهنجاری های مهمی هستند .
 
منبع :پورتال خبری البرز

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha