سلامت نیوز : ایدز در واقع بیماری درمان ناپذیر قرن معاصر است ویکی از بیماریهای ویروسی واگیردار است که تنها راه مقابله با آن آموزش در راستای کنترل و پیشگیری از انتقال آن است. ویروس ایدز، ویروسی مقاوم و هوشمند است که روش تکثیر و مقاومتش کاملاً متفاوت از سایر ویروسهای موجود است و به همین دلیل تاکنون هیچ واکسنی برای پیشگیری و درمان قطعی آن کشف نشده است. برای این که این بیماری را بهتر بشناسید بهتر است به پرسشهایی که مطرح می شود و پاسخ های آن توجه فرمایید تا به شناخت کامل این بیماری از گذشته تاکنون و آینده آگاه شوید.

1ـ معنی لغوی ایدز چیست ؟
(AIDS) حروف واژۀ ایدز در واقع مجموعه ای از حرف اول چهار کلمه انگلیسی Acquired Immuno Deficiency Syndrome است که معنی وترجمه اش « عارضه نقص ایمنی اکتسابی » است.

2ـ تاریخچۀ ویروس ایدز کدام است؟
ویروس ایدز از میلیونها سال پیش به طور معمول در بدن گروههایی از میمونهای نوع « رزوس » که از تیرۀ «ماکاکا » نیز بودند زندگی می کرد تا این که در سال 1950 میلادی در افریقای مرکزی به صورت همه گیر در آمد. از آن پس در سالهای 1969 میلادی تا 1976 در مرکز پریماتها واقع در ماساچوست و کالیفرنیا به طور همه گیر رواج پیدا کرد.

ویروس ایدز عملاً در سال 1978 میلادی کشف ودر سال 1980 نیز گزارشاتی از این بیماری داده شد تا این که در سال 1981 دانشمندی به نام « گالو » عامل این بیماری را که از ویروسهای غیر سرطان زا به دست آورده بود کشف نمود وآن را به جهانیان معرفی کرد.

3 ـ روش انتقال و سرایت ایدز چگونه است؟
روش سرایت این بیماری عبارت است از : آمیزش جنسی بین مرد و زن که یکی از آنها آلوده به ویروس ایدز باشد، افراد همجنس باز، معتادان به مواد مخدر تزریقی که از یک سرنگ مشترک وآلوده به ویروس ایدز استفاده می کنند ( مانند معتادان به مورفین )، از طریق مادر به جنین در دوران بارداری و  گاهی شیر دهی، بیماران هموفیلی و سایر بیماران نیازمند به  خون که برای تزریق خون به طور ناخواسته از خون وفرآورده های خونی آلوده به ویروس ایدز استفاده می کنند.

در مورد آمیزش جنسی باید تأکید کرد که اگر خانمی مبتلا به بیماری ایدز باشد وبا چند مرد تماس جنسی داشته باشد به آسانی این بیماری به آنها منتقل می شود. این حالت در مردان نیز صادق است. سن ، جنس ، و نژاد تأثیری در انتقال بیماری ندارد. هم اکنون این گونه موارد از راههای اصلی و مهم بیماری و انتقال ویروس ایدز به شمار می آیند ( زیرا معمولاً از خون آلوده به بیماران هموفیلی تزریق نمی شود).

مادرانی که به این ویروس آلوده اند در 1/3  از موارد در هنگام زایمان یا کمی پیش از وضع حمل ویا بلافاصله پس از به دنیا آوردن کودک، ویروس را به او انتقال می دهند.

4ـ آیا تماس عادی اجتماعی مانند دست دادن ، روبوسی، در آغوش گرفتن ، هم کلاس بودن و هم نشینی در محل کار می تواند سبب انتقال ویروس ایدز به افراد دیگر باشد؟
خیر . این ویروس تنها از راه خون ومایعات به بدن منتقل می شود و از راه هوا، غذا، آب، گفتگوکردن، تماسها و روابط عادی اجتماعی مانند سوار شدن اتوبوس و تاکسی از شخص آلوده به شخص سالم سرایت نمی کند. بنابراین می توان به آسانی از بروز این بیماری پیشگیری کرد. ابزارهای دندانپزشکی، سرنگ آلوده به ویروس، تیغهای خود تراش، زخمهای باز بدن و حتی در موارد نادر از طریق بوسیدن و زخم طرف مقابل در ناحیۀ دهان یا بزاق دهان، تماس جنسی و پاره شدن مویرگهای دستگاه تناسلی همگی می توانند راههای انتقال ویروس به بدن فرد سالم باشند. 

5 ـ علائم بالینی که ویروس ایدز در بدن بیماران مبتلا ایجاد می کند کدامند؟
عامل ویروس ایدز( HIV)  ، وقتی وارد خون انسان شد ابتدا وارد گلبولهای سفید خون شده و لنفوسیتهای خونی از نوع «T4 » را آلوده می کند و تعداد آنها را که در نقش دفاع بدن کار می کنند کاهش می دهد. در نتیجه وقتی دفاع ایمنی بدن نقصان پیدا کرد، بدن نسبت به ورود انواع میکروبها و عفونتهای مختلف وسبک هم نمی تواند مقاومت کند وحتی یک عفونت ساده مثل سرماخوردگی        می تواند بدن را به عفونتهای ثانویه و خطرناک و کشنده سوق دهد.

همچنین بروز عفونتهای مختلف وپاسخ ندادن به درمان آنتی بیوتیک نیز سبب مرگ بیماران ایدزی          می شود. در حقیقت می توان گفت که بیماران مبتلا به ویروس ایدز در اثر عفونتهای گوناگون چون: مننژیت ،آنسفالیت(عفونت مغز)، عفونت ریه ، عفونت خون، اسهالهای طولانی و مزمن می میرند.

6 ـ معمولاً چند سال پس از ورود ویروس ایدز به بدن، علائم بیماری بروز می کند؟
به طور میانگین تا 10 سال هم ویروس ایدز قادر است در بدن یک فرد به صورت کمون و نهفته باقی بماند اما معمولاً پس از چند سال علائم بیماری بروز می کند و حتی در بیش از 50 درصد از افراد در مدتی کمتر از ده سال بیماری به صورت جدی در بدن ظاهر شده و فرد را از پای در می آورد. هر چند مقاومت بدن افراد وشرایط بیماری و بروز آن در افراد مختلف با همدیگر تفاوت دارند و این مقیاسها را تاحدی تغییر می دهند.

7 ـ معمولاً چند سال پس از اولین آلودگی در بدن می توان تشخیص داد که آیا فرد به بیماری ایدز مبتلا شده یا خیر؟
پس از سه ماه که از اولین تماس وآلودگی به ویروس بگذرد تا یک سال پس از آن می توان آنتی بادی بیمار را در خون فرد با آزمایش کشف کرد. البته در طی یک سال اول معمولاً بیمار با علائمی چون تب وکسالت و زخم های دهانی و بثورات پوستی و یا یک آنفلوآنزا به پزشک مراجعه می کند. در برخی دیگر علائم فوق شدیدتر می شود و به صورت اسهال واستفراغ و کاهش وزن و تعریق شبانه وبی اشتهایی بروز می کند که در این صورت اگر بیمار نمونه های مشکوک بودن به بیماری را به پزشک معالج خود بگوید او نیز با انجام یک تست خونی ساده قادر خواهند بود این بیماری را تشخیص دهد وبر طول عمر او در به تأخیر انداختن بیماری کمکهای زیادی بکند.

8 ـ چگونه می توان از طریق آزمایشات از وجود این بیماری آگاه شد؟
آزمایشی به نام « تست الیزا » به راحتی قادر است آنتی کور « اچ ـ ای ـ وی » را مشخص کند. علائم دیگر آزمایشگاهی از قبیل کم خونی و کاهش تعداد گلبولهای سفید وآلبومین سوم و پلاکتهای خونی و ازدیاد سطح آنتی بادیهای خونی واختلال تستهای کبدی همگی قادرند به تائید تشخیص بیماری کمک زیادی کنند.

9 ـ آیا اگر پدر یا مادری به ویروس ایدز آلوده باشند نوزادان آنها نیز به این بیماری مبتلا می شوند؟
بله. ویروس اچ ـ ای ـ وی ( HIV)به آسانی هنگام حاملگی ( از طریق جفت مادر به جنین )، و نیز هنگام زایمان و شیر دهی ، منتقل شده و نوزاد تازه متولد شده را آلوده می سازد و او را نیز مبتلا می کند و باعث مرگ او می شود. چه بسا اینکه هم اینک بیش از پنج میلیون کودک بی گناه آلوده به ویروس ایدز بوده و آیندۀ غم انگیزی در انتظار آنهاست و همچنین میلیونها کودک نیز در آیندۀ نزدیک در معرض ابتلاء خواهند بود.

10ـ مبتلایان به بیماری ایدز در ایران چند نفر هستند؟
مبتلایان به ویروس ایدز در ایران حدود 16000 نفر هستند که تعدادی از آنها بر اثر این بیماری جان   باخته اند. نخستین گروه از این بیماران را افراد مبتلا به بیماری هموفیلی تشکیل می دادند که به طور ناخواسته و ندانسته به آنها خون آلوده به ویروس ایدز که وارداتی بود تزریق شد اما اینک با اقدامات پیشگیرانه و بسیار فعال وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی و سازمان انتقال خون ایران و سایر دست اندرکاران ، بیماری ایدز و خونهای اهدایی و افراد مبتلا تحت کنترل جدی هستند. البته براساس قوانین آماری، حدود شش برابر افراد کشف شده، حدود 80 هزار نفر در ایران به این ویروس آلوده اند.

11 ـ شیوع بیماری ایدز در جهان در حال حاضر و آینده چگونه است؟
هم اکنون بیش از 50 میلیون نفر در دنیا به این ویروس آلوده شده اند که تعداد بی شماری از آنها جان خود را از دست داده اند. تنها در سال 2001 بیش از چهار میلیون نفر از آنها جان باخته اند. افزون بر مرگ روز افزون مبتلایان به بیماری ایدز، در هر 18 ثانیه نیز یک نفر در کرۀ خاکی به این بیماری مبتلا می شود و90 درصد مبتلایان را بیماران مناطق آمریکای لاتین وآفریقا وآسیا تشکیل خواهند داد.

12 ـ بیماری ایدز چگونه درمان می شود؟
هر چند تاکنون هیچ گونه درمان واقعی برای نجات بیماران ایدزی کشف نشده است وهمۀ این بیماران دیر یا زود محکوم به مرگ هستند اما اقدامات درمانی مورد نیاز که بر طول عمر آنها بیفزاید و به امید کشف درمانهای جدی در آینده باشند وجود دارد که به سه دسته تقسیم می شوند:
الف) درمان بر علیه رترو ویروس «اچ . ای. وی» که شامل داروهایی چون « زیدوودین  و همچنین دیدانوزین ـ زالسیتابینت  ـ استاوودین » و همچنین ژن درمانی و درمانهای ایمونولوژیکی که تحت بررسی هستند.

ب) درمان پیشگیری از عفونتهای فرصت طلب نیز توسط داروهایی چون پنتامیدین ایزوتیونات و  همچنین تری متوپریم سولفامتوکسازول و... البته در افرادی که عفونتهای خاصی را هم دارند باید آنتی بیوتیک تراپی شوند .

پ) واکسیناسیون بر علیه ویروس ایدز نیز تاکنون پیشرفتهای زیادی داشته است و در آینده نیز راههای امید زیادی هست و بیش از 32 واکسن بر علیه این بیماری تاکنون به بازارهای جهانی رسیده است و همه روزه هزاران محقق و دانشمند در این زمینه به فعالیت مشغولند.

مشاوره و حمایت روانی بیماران و برخورد صحیح اجتماعی و تست غربال گری افراد مشکوک نیز از ضروریات است. زیرا این بیماری مرزی را بین نژاد و جنس و سن و دوره نمی شناسد و در واقع از طریق نهاد پاک و مستحکم خانوادگی و شخصی است که افراد به اینگونه بیماریهای مرگ زا دچار نمی شوند که خوشبختانه ملت عزیز ایران از این گونه بیماریها در امان هستند.