سلامت نیوز : آکنه یا جوش جوانی از مشکلات عمدۀ 70 درصد از جوانان است و از نظر روحی و روانی و جنبه های زیبایی ، همواره آنان را رنج می دهد، به طوری که گاهی از نگاه کردن به آینه دچار هراس می شوند. جوش صورت به شکلهای متفاوت بروز می کند: جوشهای ساده ، جوشهای عفونی ، دانه های سر سیاه، دانه های سر سفید ، دانه های سرخ رنگ و کورک از شکلهای گوناگون جوش هستند. امروزه شیوه های سودمندی برای درمان  انواع مختلف آکنه وجود دارند که تقریباً می توان گفت ،جوشهای صورت را برای همیشه ریشه کن می سازد.

مکانیسم بروز آکنه
شروع آکنه از پیاز مو ( فولیکول مو ) است و غدها های چربی بزرگ در ناحیۀ پیاز مو در صورت ، پشت سینه ، شانه ها وجود دارند و بیشتر آکنه بدن از همین نواحی شروع می شوند. در پیاز هر مو، نوعی غدد چربی حاوی تری گلیسرید وجود دارد که توسط باکتریهای آن نواحی به اسیدهای چرب تبدیل شده و در آنجا تجمع می یابند. در دوران بلوغ میزان چربی پوست افزایش می یابد و این افزایش در نقاطی از پوست که دارای غدد چربی بیشتری هستند محسوستر است.

حداکثر شیوع آکنه در خانمها در سنین 14 تا 17 سالگی و در آقایان در سنین 16 تا 19 سالگی است. آکنه در پیشانی ، بینی ، چانه ، پشت ، سینه و گاهی بخش فوقانی بازو دیده می شود.

فشارهای روحی و روانی و تعریق شدید و دستکاری کردن جوشها و گرما و ماساژ و همچنین کرمها و مواد روغنی ، همگی در تشدید و رشد ضایعات آکنه سهم بسزایی دارند.

چربی در زیر هر لایۀ پوست ( لایۀ خارجی یا شاخی ، لایۀ زاینده یا اپیدرمی و لایۀ جلد یا درم ) قرار دارد. یعنی در حد فاصل پوست و عضلات قرار می گیرد، و غذه های چربی ( غدد سباسه ) که در داخل پیاز مو قرار دارند، چربیهای خود را در راستای مو به صورت مایع روغنی به خارج از مو در سطح پوست هدایت و سبب چرب شدن موها می شوند. اگر میزان ترشحات چربی از حد معمول بیشتر باشد در سطح پوست لکه ها و جوشهای متعدد به وجود می آیند که به نام جوشهای سر سیاه( کومدون) یا سر سفید، پوستولها ( جوشهای چرکی ) پاپول ( جوشهای متورم ) سبوره و یا پیدایش اسکار خود را نشان می دهند آکنه در سنین 9 تا 12 سالگی شروع می شود و با طغیان های جدید برای ماهها یا سالها ادامه می یابد. گاهی تا 19 سالگی فروکش می کند و گاهی تا به دوران بزرگسالی ( 40 سالگی ) نیز می رسند. آکنه ها مسری نیستند و اکثر ضایعات آکنه در فصل تابستان می شوند.

علل بروز آکنه
توارث، نحوۀ تغذیه ، اختلالات هورمونی ، یبوست ، کم خونی ، ناراحتیهای دوران قاعدگی ( در مورد خانمها )، عفونی بودن لوزه ها و دندانها ، عدم پاکیزگی ، عدم رعایت سلامت عمومی و اختلالات آندوکرینی ، ازدیاد غده های آندوکرین، به ویژه غذه های تناسلی.

شغلهایی که با روغن گریس سر و کار دارند و همچنین کوره پزها و نانواها  به دلیل عرق ریزی زیاد و بسته شدن مجاری ، بیشتر به آکنه مبتلا می شوند.

قرصهای ضد بارداری و لوازم آرایشی و استرسها و هیجانات روحی و اجتماعی، بی خوابی ، آلودگیهای محیطی و فردی در تشدید آکنه سهیم هستند. از مصرف زیاد مواد قندی ، کاکائو ، شکلات ، بستنی ، شیرینی جات ، انواع آجیل ، انواع پیتزا، سسها و فرآورده های شیر که چرب باشند ، غذاهای سرخ شده و پر ادویه ، گوشتهای چرب(  بره ، خوک ، همبرگر، استیک ) ،مشروبات الکلی و نوشابه های گازدار باید پرهیز کرد. اعتدال مصرف را باید در نظر داشت.

پیشگیری
برای پیشگیری از بروز آکنه و یا کاستن از شدت آن ،از بروز آکنه و یا کاستن از شدت آن ، رعایت نظافت شخصی روزانه بسیار ضروری و مهم است. باید از ترکیبات آرایشی سنگین و غیر استاندارد پرهیز شود. فرد مبتلا به آکنه باید در معرض تابش مستقیم و طولانی مدت اشعۀ آفتاب قرار نگیرید. در صورت داشتن شورۀ سر، با شامپو ها و داروهای ضد شوره باید آن را درمان کرد و موها را به طور منظم شستشو داد تا چربی آن گرفته شود. استفاده از شامپوهای ملایم ( سلسون و لنیوم ) توصیه می شود. تراشیدن ریش به دلیل حساستر کردن پوست سبب بدتر شدن آکنه می شود. پوشیدن لباسهای گشاد و سبک نیز مؤثر است. از محیطهایی که حاوی ترکیبات روغنی و بخار دارد ( مثلاً بخارات چربی در آشپزخانه ) هستند دوری کنید. محیط آشپزخانه باید سرشار از هوای پاکیزه و اکسیژن باشد. هنگام پخت غذا حتماً یا هواکش را روشن کنید یا پنجرۀ آشپزخانه را باز بگذارید تا هوا زیاد گرم نباشد.

درمان
استفاده از صابون بار ( BAR SOAP) و محلولهای گوگردی و فرآورده های پراکسید بنزوئیل و ژل ترتینوین و محلولهای موضعی آنتی بیوتیکی مانند لوسیون کلیندامایسین 1 درصد یا اریترومایسین 2 درصد و در موارد شدیدتر از اشعۀ ماورای بنفش که توسط پزشک تجویز شود و قرص پردنیزولون و کپسولهای آنتی بیوتیکی از نوع تتراسایکلین و اریترومایسین و یا مینوسایکلین و  ویتامین A و ایزوترتینوئینت و تزریق کورتن به داخل ضایعه و بار کردن کومودونها و یا برش روی آنها با تکنیک های جراحی می تواند مفید واقع شود، اما باز کردن جوشهای سر سیاه ( کومودنها ) باید توسط کادر پزشکی انجام گیرد وگرنه اسکار جوش ( جوشگاه ) باقی می ماند. در بیش از 95 درصد موارد، آکنه ها درمان می شوند البته در صورتی که نکات توصیه شده زیر نظر پزشک و به طور مستمر انجام گیرد و رژیمهای غذایی و دارویی به طور منظم رعایت شود. زیرا در صورت عدم رعایت موارد فوق اسکارهای دائمی بر چهرۀ شما باقی خواهند ماند و برای شما مشکلات روحی و جسمی در تمام طول عمر بر جای خواهد گذاشت.

نکات اساسی  
ـ  هرگز جوش را با ناخن تحریک نکنید. قشر روی جوش محافظ پوست است و از آلودگیها جلوگیری می کند. اگر به آن آسیب برسانید آلودگی به درون آن نفوذ می کند و جوش عفونی می شود و جای آن نیز باقی می ماند.

ـ صورتتان را دو بار در روز با لیف نرم و لطیف و لوسیون یا صابونی که پزشک تجویز می کند آهسته بشویید و از هیچ گونه کرم تمیز کننده یا مغذی و ترکیبات آرایشی دیگر استفاده نکنید.

ـ هر شی حداقل 8 ساعت استراحت کنید، از ورزشهای سنگین و حرفه ای بپرهیزید . زیرا سبب افزایش تعریق و پرکاری غدد چربی و تشدید بروز آکنه می شود. حمام آفتاب را در حد ملایم بگیرید.

ـ از استرسها و اضطراب و فشارهای روحی پرهیز کنید.

ـ پس از چند هفته درمان اصولی و صحیح بهبود خواهید یافت.