سه‌شنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۰ - ۱۵:۴۵
کد خبر: 38597
سلامت نیوز: هنوز چند ماه از زندگی مشترک او نگذشته که دچار اختلافات جدی با همسرش شده است.او از این که نمی تواند سر از کار خانواده همسرش در بیاورد، دچار سردرگمی شده است و توقع دارد همسرش همه مسائل خانوادگی را برای او مطرح کند.برپایی یک مهمانی که او در آن حضور نداشت کافی است تا جرقه ای زده شود و همسرش را به پنهان کاری، صادق نبودن، بی احترامی به خانواده و ... متهم کند.
مسئله این زوج جوان و مشابه مشکلات آن ها که در زندگی بسیاری از زوج های جوان به چشم می خورد، این است که یاد نگرفته اند حریمی بین زندگی مشترک خود و خانواده ها قرار دهند و این حریم را نمی شناسند. بهتر است این جمله را این گونه اصلاح کنیم که والدین به آن ها به موقع حفظ حریم ها را آموزش نداده اند.حفظ حریم در واقع همان مالکیت در بحث روانی است یعنی آن چه مربوط به فرد است و در مالکیت اوست و آن چه خارج از حوزه مالکیت وی است. حفظ حریم یا مرزبندی موضوعی است که از سال دوم و سوم زندگی پررنگ می شود و آموزش آن هم از همین سال ها آغاز می شود.
زمانی که کودک مفهوم «مال من» را می فهمد و اسباب بازی خود را از دیگران جدا می کند یا زمانی که خواسته ای علاوه بر نیاز خود دارد، آموزش مرزها مطرح می شود تا کودک بتواند حریم خود را در ارتباط با والدین و اطرافیان درک کند.مسعود هنربخش کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و کارشناس مسئول دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی خراسان رضوی با بیان این مطلب به خراسان می گوید: کودکانی که مرزها را به موقع آموزش ببینند، می توانند قابلیت هایی مثل عشق ورزیدن، احترام به دیگران، صداقت و راستگویی ، مسئولیت پذیری، توانایی به تاخیر انداختن نیازها و ارتباط صادقانه را پیدا کنند و از این توانمندی ها در مسیر رشد و تکامل خود بهره ببرند.بنابراین شناساندن مرز و حریم ها به کودکان در واقع آماده کردن آن ها برای در پیش گرفتن یک زندگی سالم است. حال هر قدر حریم و مرز شناخته شده باشد، کودکان سلامت روانی بیشتری خواهند داشت.

آموزش حریم ها

در واقع کودک از ۲ تا ۳ سالگی با حریم ها مواجه می شود. باید و نبایدها،بکن، نکن ها و توصیه ها و هشدارها به تناسب سن کودک توسط والدین ارائه می شود و بدیهی است که آموزش مرزها به تناسب سن انجام می شود. اولین گام در این راه، آشنا شدن کودک با عواقب رفتارهای خود است. اگر کودک با پیامدهای منفی کارهای اشتباه خود مواجه نشود حریم و مرز را نخواهد شناخت. کودک در این شرایط در نمی یابد که رفتار یا کارش چگونه بر زندگی اش تاثیر می گذارد.در واقع والدین وقتی می توانند کودک را با حریم خود آشنا کنند که او را متوجه رفتارش کنند و این که این رفتار به چه میزان بر دیگران تاثیر نامطلوب می گذارد.هنربخش با اشاره به این که بیشتر والدین فقط به بد بودن یا خوب بودن کار فرزندشان اشاره می کنند و این کار را کافی می دانند، تاکید می کند: والدین آگاه و هوشمند فقط به نامطلوب بودن کار کودک اشاره نمی کنند بلکه تاثیر آن رفتار را به کودک با نشان دادن عواقب منفی آن گوشزد می کنند. بنابراین یکی از مسائلی که باعث می شود کودک مرزها را به خوبی بشناسد این است که بتواند پیامد منفی کارهای خود را ببیند.از دیگر روش های آموزش مرزها، الگوسازی است و این امر میسر نمی شود مگر این که خود والدین مرزها را بشناسند و به آن پای بند باشند. معمولا والدینی که حریم ها را می شناسند و می توانند مسئولیت رفتارهای خود را بر عهده بگیرند، قادرند این مرزها را با الگوسازی به کودک عرضه کنند.اما متاسفانه بیشتر والدین حریم ها را نمی شناسند و از آن جا که نسبت به رفتارهای خودآگاه نیستند نسبت به کودک واکنش های احساسی نشان می دهند. چنین والدینی نمی توانند الگو باشند زیرا مسئولیت رفتار واکنشی خود را به گردن کودک می اندازند. حتما از زبان والدین زیاد شنیده اید که خطاب به کودک خود می گویند«تو منو عصبانی کردی» . چنین والدی این پیام را به کودک مخابره می کند که «چون تو فلان رفتار را نشان دادی من عصبانی شدم». در حالی که والدین باید آن قدر کنترل رفتارهای خود را در اختیار داشته باشند که حتی در مقابل بدترین رفتار از ناحیه کودک، واکنش احساسی و عکس العمل فوری نشان ندهند و فقط پیامد واقعی رفتار نادرست کودک را به او نشان دهند.

محرومیت به جای تنبیه


تنبیه در واقع جزو عواقب منفی یک رفتار نادرست است که از سوی بسیاری از والدین به اشتباه درباره کودک اعمال می شود. تنبیه به چند دلیل مردود است و مهم ترین آن ها این است که هم در نتیجه واکنش هیجانی والدین انجام می شود و هم صدمه زننده است.دقت کنید که پیامد منفی رفتار نادرست کودک باید سازنده باشد نه صدمه زننده. بنابراین والدین باید این نکته ظریف را دریابند وحواسشان باشد که نباید کودک صدمه ببیند.

وی شکایت بسیاری از والدین درباره دامنه محدود محرومیت ها را تایید و اظهار می کند: در بسیاری از مواقع محرومیت ها متناسب با سن کودک نیست و والدین نمی دانند باید چه نوع محرومیت هایی را اعمال کنند. دقت کنید که محرومیت باید عملی و قابل اجرا باشد و حتما اجرا شود، در غیر این صورت ارزش خود را از دست می دهد و شناسایی مرزها به کودک به تاخیر می افتد. نکته این جاست که ذهن والدین باید آگاهانه، فعالانه و به طور منظم درگیر رفتارهای کودک باشد و هر محرکی را با پاسخ صحیح جواب بدهد، دشواری این کار به حدی است که گفته می شود تربیت یک کودک دشوارتر از مدیریت یک موسسه عظیم است.اگر والدین آگاهانه و مسئولانه با کودک رفتار کنند، شاهد خواهند بود که گاه کودک، معلم آن ها می شود. در رفتارهایی که واکنش هیجانی مضاعف والدین را به همراه دارد، به خوبی می توان نقاط ضعف والدین را شناسایی و آن را ترمیم کرد. به این ترتیب والدین هم ضمن تربیت کودک خود، رشد می کنند.

آزمون مرزها

چند سوال است که با پاسخ به آنها والدین می توانند به راحتی دریابند که تا چه اندازه در شناسایی مرزها به فرزندان خود موفق بوده اند. هنربخش ادامه می دهد: از خود بپرسید آیا می توانید به برخی درخواست های فرزند خود نه بگویید؟ آیا تا به حال برنامه های شخصی خود را به خاطر فرزندتان لغو کرده اید؟ اگر پاسخ به سوال اول منفی و سوال دوم مثبت است، بدانید که نتوانسته اید مرزهای خود را با فرزندان حفظ کنید و به او بشناسانید. والدینی که به کودک خود «نه» نگویند در واقع در برابر کودک خود ضعیف هستند و همواره نقش حمایتگر و همراه خنثی را برای او ایفا می کنند.
وابستگی شدید والدین مانعی برای شناساندن حریم ها

بعضی کودکان بر اثر وابستگی شدید والدین به آنها نمی توانند مرزها را شناسایی کنند. مسعود هنربخش کارشناس ارشد روان شناسی بالینی با اشاره به این مطلب به خراسان می گوید: در خانواده ای که طلاق عاطفی رخ داده باشد، پدر یا مادر به فرزند خود وابسته می شوند. در واقع والدین خلاء عاطفی خود را از طریق وابستگی به فرزند جبران می کنند. در چنین شرایطی کودک نقش «والد زودرس» را ایفا می کند یعنی کارهایی را انجام می دهد که مطابق سن تقویمی او نیست.در ابتدا کودک این نقش را می پذیرد اما در درازمدت ضربه می خورد. زیرا نمی تواند به والدی که به او وابسته است «نه» بگوید. اگر چنین کودکی در بزرگسالی «نه» بشنود دست به رشوه گیری هیجانی می زند یعنی والدین را تهدید به قطع رابطه می کند و به این ترتیب کارها را مطابق نظر خود پیش می برد.

منبع: روزنامه خراسان

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha