سلامت نیوز :1 اكثر روش‌های درمانی كه امروزه با عنوان طب مكمل شناخته می‌شوند به دلیل نداشتن دلایل علمی متقن و اثبات‏شده و منطبق نبودن صددرصدی قواعد و اصول‌شان با دانسته‌های علمی روز، مخصوصا با كشفیات طب نوین (كه البته آن هم ناشی از اقبال اندك و محدود مراكز دانشگاهی و پزشكی در تحقیق پیرامون مبانی این روش‌های درمانی است) باعث شده كه همواره چالشی بزرگ بین دانش‏آموختگان شیوه‌های درمانی جدید با اشخاصی كه معتقد به استفاده از این روش‌های درمانی هستند، وجود داشته باشد.

به نحوی كه متاسفانه در كتب مرجع پزشكی یا تغذیه دنیا به‌وجود احتمالی خواص اشاره‏شده در قسمت‌های اخیر این ستون برای خوراكی‏های گوناگون مانند سردی و گرمی یا خصوصیات فردی انسان‌ها كه در اصطلاح قدیم «مزاج» نامیده می‏شده، حتی اشاره‏ای نشده است. مسلم است كه با توجه به نبود تحقیقات مستدل و علمی، ساده‏ترین راه، انكار قضیه و نادیده گرفتن آن است. از سوی دیگر، تعداد افراد متبحر و باتجربه در این حیطه به‌دلیل پیچیدگی موضوع و عدم امكان بهره‏مندی از تحصیلات آكادمیك و مستمر در فراگیری این شیوه‌های درمانی به‌خصوص در زمینه طب سنتی ایرانی بسیار اندك و انگشت‏شمار است.

 به نوشته روزنامه شرق البته متد دیگری همچون طب سوزنی چین با تلاش مجامع علمی كشور مبداء آن توانسته در دانشگاه‌های معظم پزشكی دنیا، كرسی آموزشی هم كسب كند، اما طب سنتی ایرانی كه زمانی كتب آن به عنوان منبع آموزش پزشكی مطرح بوده، امروزه مهجور مانده است. این قضیه، راه اثبات حقانیت بسیاری از باورها و آموزه‌های طب سنتی را امروزه با مشكل مواجه کرده است. البته تعداد زیادی افراد ناآگاه اما پرمدعا كه داعیه درمان هر بیماری را با این شیوه‌ها دارند نیز مزید بر علت شده و دیدگاه جامعه علمی و پزشكی را نسبت به خود با شك و تردید و گاه با مخالفت مطلق همراه كرده است.

دلیل اصلی استفاده از برخی متد و قواعد طب سینوی در اینجا، تلاشی است برای یافتن راهی قابل‏اتكا در تطابق بهتر غذای انتخابی هر فرد با توجه به خصوصیات جسمی و روانی ویژه‏ای كه دارد و از شخصی به شخص دیگر می‌تواند كاملا متفاوت باشد؛ امری كه به‌خوبی در زندگی روزمره خود شاهد هستیم. چیزی فراتر از فاكتورهای خونی مانند میزان قند، كلسترول، تری‏گلیسرید و... كه باعث این اختلاف واكنش بدن اشخاص مختلف در برابر اغذیه یكسان می‌شود. بنابراین هدف اصلی، كمك گرفتن از مطالبی است كه سابقه‏ای صدها بلكه هزارساله در پیشگیری و درمان انواع بیماری‏ها از طریق غذا دارد و نه حذف آنتی‏بیوتیك از پروسه درمان!


2 در قسمت قبل گفتیم كه برای دستیابی به یك برنامه غذایی كامل و سالم بهتر است هر فرد با استفاده از دستورات هرم غذایی و با توجه به خصوصیات شخصی خویش كه شاید یكی از مهم‌ترین آنها مزاج باشد، با انتخاب بهتر غذای روزانه خود، میزان ابتلا به برخی بیماری‏ها (چه جسمی و چه آنچه كه به آلام روانی شخص مربوط می‌شود) را كاهش دهد. در این راستا، مصرف مواد غذایی توصیه‏ شده در هرم غذایی كه دارای طبع سرد و‌ تر هستند، مانند لبنیات با توجه به توضیحات هفته‌های گذشته، برای افراد بلغمی‏مزاج، مشكل‏زا خواهد بود. یك راه‌حل این بود كه همراه لبنیاتی همچون ماست از ماده غذایی استفاده كنیم كه قادر باشد تا حدی طبع آن را معتدل كند و به اصطلاح، مصلح آن را هم مصرف كنیم.

مثل نعنا، پونه یا كاكوتی. اما راه دیگری كه به‌نظر بهتر می‏آید و بیشتر مقبول است، استفاده از فهرست جایگزین مواد غذایی است. شاه‏بیت استفاده از لبنیات در غذای روزانه، تامین كلسیم است. افرادی كه مزاج سرد دارند با مصرف خشكباری همچون بادام كه طبعی گرم دارد به راحتی قادر به تامین بخشی از كلسیم مورد نیاز خود از طریق غذایی همسو با تعادل جسمانی خود خواهند بود. اما بادام، كالری بالایی دارد پس قسمتی را هم با استفاده از سبزیجاتی مانند كلم‌بروكلی برآورده كنند. حبوبات هم علاوه بر كلسیم، دارای پروتئین نسبتا خوبی هستند كه با حذف لبنیات از منوی روزانه، مورد نیاز خواهند بود. البته حبوباتی مانند لوبیا و لپه با طبع گرم و خشك، از عدس یا باقلا كه طبیعت سردی دارند، برای این افراد مناسب‏تر هستند. بنابراین، هرم غذایی در این افراد ترجیحا در قسمت لبنیات، كاهش و در قسمت حبوبات، برخی از سبزیجات و خشكبار با افزایش همراه خواهد بود.


3 حال، لختی بیندیشیم. تاكنون با كدام مواد غذایی مشكل بیشتری داشته‏ایم؟ اینجاست كه تجربه قبلی ما در انتخاب غذای روزانه خیلی می‌تواند كمك‏مان كند. تقریبا محال است كه كسی فهرستی بلندبالا از مواد غذایی كه برهم‏زننده حالت تعادل (و به قول امروزی‏تر آن هموئستاز) بدنش هستند، نداشته باشد. مواد غذایی كه به محض خوردنشان، یك جای كار می‏لنگد! اما در سایر اعضای خانواده مشكل‏ساز نیست. شاید در برخی موارد، نیازمند امتحان روش آزمون خطا هم باشیم.

به این معنا كه برای رسیدن به میزان صحیح درصد استفاده از حبوبات، خشكبار، لبنیات و سبزیجات مختلفی كه با مزاج ما سازگارترند (حال با هر مزاجی كه داشته باشیم)، شاید بهتر باشد دست به امتحان روشی شویم كه در هفته‌های متوالی، نسبت درصد استفاده از این مواد غذایی را در آنها تغییر دهیم و ببینیم با كدامیك همسوتریم. چگونه؟ این مبحث را از هفته آینده با توضیح مشخصات مزاج گرم و خشك پی خواهیم گرفت.