سلامت نیوز: در این طرح که با عنوان «اثرات محافظتی نورونی داروی کورکومین در مقابله عوارض ناشی از نوروتوکسین هموسیستئسن» در مغز موش صحرایی اجرایی شد، پژوهشگران کشور با استخراج ماده مؤثره گیاه زردچوبه هندی موفق شدند دارویی را در فاز مدل حیوانی برای درمان بیماری آلزایمر تولید کنند که دارای قدرت جذب گوارشی بالا است. «نوروتوکسین هموسیستئسن»به عنوان مدلی از آلزایمر در موش ایجاد و به این صورت حافظه موش مختل و اثرات محافظتی «کورکومین» روی موش های مبتلا به آلزایمر بررسی شد.

‏«نوروتوکسین هموسیستئسن» نوعی متابولیک سمی است که سطح این ماده به دلیل کمبود برخی از ویتامین ها مانند ‏B6‎، ‏B12 ‎‏ و‎ B1 در بدن افزایش می یابد و پژوهشگران معتقد هستند که افزایش این متابولیک در بدن در بروز برخی بیماری ها مانند آلزایمر و عروق قلبی موثر است. «کورکومین» نیز ماده موثره گیاه زرد چوبه هندی به شمار می رود و نوعی آنتی اکسیدان است که به دلیل مشابه بودن آن با ویتامین‎ E ‎به تازگی در بیشتر کشورهای دنیا به عنوان دارو پذیرفته شده ولی در ایران توجهی به آن نشده است. کورکومین ماده ای فرار است از این رو باید به روش های مختلفی مانند روش های تقطیر در دستگاه های ویژه آن را استخراج کرد که پژوهشگران در این پروژه با استفاده از این روش موفق به استخراج این ماده شدند‎.‎

کورکومین نوعی آنتی اکسیدان است و می تواند از عروق محافظت کند. علاوه بر این خاصیت ضدالتهابی و برطرف کننده تجمیع «پلاکت های آمیلوئید» در مغز دارد. این مزیت باعث می شود در مبتلایان به آلزایمر در کاهش اثرات مضر تجمیع پلاکت های آمیلوئید در مغز این بیماران موثر باشد. همچنین دارای خاصیت ضد سرطانی است که در حال حاضر در آمریکا از این ماده برای درمان سرطان روده تحقیقاتی انجام شده است که نتایج این تحقیقات حاکی از اثرات درمانی این ماده در سرطان روده است.‏

این پژوهش روی بیماری آلزایمر انجام و ماده کورکومین به دست آمده در موش ها تزریق شد و نتایج به دست آمده نشان داد که این دارو می‌تواند در درمان بیماری آلزایمر موثر باشد.‏

با توجه به این که این ماده در گیاه زردچوبه ایرانی نیز موجود است، جذب گوارشی ماده موثره گیاه زردچوبه ایرانی ضعیف است از این رو پژوهشگران درصدد هستند تا با استفاده از نانو فن آوری جذب گوارشی آن را افزایش دهند. طرح استخراج ماده کورکومین از گیاه زردچوبه به پارک فن آوری مازندران ارائه شده است. از آنجایی که در حال حاضر ماده کورکومین با قیمت بالا از خارج وارد می شود، با اجرای این طرح و حمایت پارک فن آوری مازندران می‌توان این ماده را با قیمت های پایین تر در داخل کشور استخراج کرد. مجری طرح دکتر رامین عطایی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی است.‏

کشف دارویی ترکیبی و مؤثر برای متوقف کردن آلزایمر در انسان ها

سازمان بهداشت جهانی بیماری آلزایمر را چهارمین عامل مرگ در کشورهای پردرآمد اعلام کرده است و با توجه به جمعیت سالخورده جهان، پیش بینی می شود این بیماری تا سال 2050 انسان های زیادی را به خود مبتلا کند، مگر این که تا آن زمان دارویی برای درمان آلزایمر کشف شود. با این حال دانشمندان در موسسه مطالعات بیولوژیکی «استاک» داروی جدیدی ابداع کرده اند که بسیار امیدوار کننده است چرا که این دارو توانسته حافظه را بهبود بخشیده و از مغز موش ها در برابر آسیب دیدگی محافظت کند. این دارو همچنین می تواند نخستین دارویی باشد که از قدرت متوقف کردن بیماری آلزایمر در انسان ها برخوردار است‎.‎

با وجود این که محققان هنوز نتوانسته اند دلایل و عوامل ایجاد کننده آلزایمر را مشخص کنند، بسیاری از مطالعات بروز این بیماری را با ایجاد

پلاک های آمیلوییدی و آشفتگی های نوروفیبریلاتوری در مغز در ارتباط می دانند. از این رو بسیاری از مطالعات دارویی روی روند تشکیل این دو عامل در مغز متمرکز شده اند و با این وجود تا به امروز تمامی داروهای آمیلوئیدی با شکست مواجه شده اند. از این رو محققان دانشگاه استاک رویکردی متفاوت را در پیش گرفتند و از نورون های زنده کشت داده شده برای آزمودن تاثیر ترکیبات جدید در محافظت از سلول های مغزی در برابر اختلالات مغزی مرتبط با سالخوردگی استفاده کردند. محققان آزمایش های خود را روی ترکیب دارویی اصلی که برای درمان سکته های مغزی و آسیب های مغزی تولید شده است آغاز کرده و توانستند ساختار شیمیایی آن را برای ساخت داروی آلزایمری قدرتمند تر به نام‎ J147 ‎تغییر دهند.‏

در واقع محققان با آزمودن تأثیرات داروهای موجود برای درمان آلزایمر و دیگر بیماری های مغزی که با سالخوردگی ارتباط دارند، توانستند عملکرد داروهای مختلف را در برابر آلزایمر مشاهده کرده و بهترین گزینه ها را از میان ترکیبات دارویی انتخاب کنند.‏

آزمایش داروی ترکیبی جدید روی موش ها قابلیت آن را در بهبود حافظه جاندار به خوبی نشان داد. آزمایش های بعدی نشان دادند این دارو می تواند از آسیب های مغزی در موش‌های مبتلا به آلزایمر جلوگیری کند. همچنین این دارو در مغز موش ها باعث افزایش تولید پروتئین شکل دهنده حافظه که در حفظ نورون‌های موجود در مغز و افزایش رشد نورون ها و سیناپس های جدید تأثیرگذار است، کمک قابل توجهی کرد‎.‎

بر اساس گزارش گیزمگ، محققان امیدوارند هستند این دارو را بتواند در آینده ای نزدیک روی انسان ها آزمایش شود، زیرا به دلیل توانایی گسترده دارو برای محافظت از سلول های عصبی، شاید بتوان از آن برای درمان دیگر بیماری های عصبی از قبیل پارکینسون و یا هانتینگتون نیز استفاده کرد.‏

نقش نانوحسگر در تشخیص و درمان بیماری آلزایمر

پژوهشگران مرکز تحقیقات کاربردی دارویی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با همکاری دانشگاه‌های اراک و خواجه‌نصیر، نوعی از نانو حسگرها بر پایه ترکیبات آنتی باکتریال را برای اندازه‌گیری اسیدآمینه های بدن طراحی و تولید کرده‌اند که نتایج به دست آمده نشان داد این نانو حسگر در تشخیص و درمان 4 بیماری عصبی و مغزی موثر است.

نانو حسگر ساخته شده به صورت دو منظوره تولید شد، به گونه ای که هم قادر به ردیابی 8 نوع اسید آمینه است و از سوی دیگر به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی باکتریال مانع رشد 6 نوع ترکیب باکتریایی می شود. کاربرد اصلی این نانو حسگر اندازه گیری میزان اسید آمینه ها و ترکیبات دارویی در بدن است. آمینه اسیدها ترکیباتی هستند که اگر در میزان غلظت آنها در سیستم بیولوژیکی بدن اختلالی ایجاد شود، موجب بروز برخی بیماری های مغزی و عصبی چون صرع، اسکیزوفرنی، آلزایمر و پارکینسون می‌شود‎.‎

اگر بتوان این مواد را در بدن ردیابی و میزان آن را اندازه گیری کرد می توان نسبت به تشخیص و درمان این 4 بیماری عصبی و مغزی اقدام کرد.‏

با توجه به این که در تولید این نانو حسگر از نانو لوله های کربنی چند دیواره ای استفاده شده است، با استفاده از دستگاهی به نام «اتولب» می‌توان به صورت مستقیم میزان اسید آمینه را اندازه گیری کرد و در صورت مشاهده اختلال در میزان اسید آمینه می توان به بروز برخی بیماری‌های مغزی و عصبی پی‌برد.‏

‎ ‎در گذشته برای انجام تست های مربوط به اسید آمینه ها، نمونه ها به کشور سوئیس ارسال می‌شد و نتایج آن یک ماه بعد به ایران گزارش می‌شد. با تولید این نانو حسگر در دانشگاه علوم پزشکی تبریز این تست ها در این دانشگاه انجام می‌شود.‏

منبع: روزنامه اطلاعات