سلامت نیوز: تازه‌ترین خبر درباره ایدز نگران‌کننده است: «میزان مبتلایان به 80 تا 100 هزار نفر افزایش یافته است» اما آمار رسمی افزایشی را در میزان ابتلای به این بیماری نشان نمی‌دهد و این نگران‌کننده‌تر است...

وقتی آمار رسمی بر همان رقم همیشگی پافشاری می‌کند، به نظر می‌رسد که هنوز تغییر نگرش نسبت به این بیماری پدید نیامده است.

ایدز بیماری‌ای است که زیر سایه سنگین اخلاقیات، از آغاز، اجازه و فرصت نیافت به‌درستی به مردم معرفی شود و اکنون به مرحله هشداردهنده‌ای رسیده است. در ایران از همان ابتدا ایدز، همزاد بی‌بندوباری جنسی و سوغات فرنگ به تصویر کشیده شد. به جای آنکه به مردم هشدار داده شود و راه‌های مختلف انتقال آن بازگو شود و به جای رویکرد علمی و پیشگیرانه، تاکید بر این بود که مبتلایان به ایدز در خارج از مرزهای ایران به اچ‌آی‌وی آلوده شده‌اند و بر پاکدامنی ملی تاکید شد. حتی در سریال‌های تلویزیونی آن سال‌ها هم تلاش شد که این ایده به مخاطب تلقین شود. بعد از آن موارد جدید آلودگی به اچ‌آی‌آوی ناشی از فرآورده‌های خونی شناسایی شد، اما به‌تدریج افزایش شمار مبتلایان، ما را در برابر این واقعیت سهمگین قرار داد که گسترش ایدز شوخی‌بردار نیست و اگر دیر بجنبیم، ممکن است بیشتر از اینکه هست بشود.

ایدز چگونه انتشار یافت؟

ایدز فقط محدود به آن شمار اندک مبتلایان از راه فرآورده‌های خونی نشد و گسترش یافت، البته نه از راه تماس جنسی که آن همه از آن ابا داشتیم که از راه سرنگ معتادان تزریقی.

تغییر الگوی مصرف اعتیاد از تدخین به تزریق و استفاده از سرنگ مشترک، سرآغاز انتشار اچ‌آی‌وی میان بخش‌هایی از جامعه شد که زندگی بیشترشان، پیش از ایدز به فقر، بیکاری، بی‌سوادی و ناآگاهی آلوده بود. گسترش ایدز از طریق سرنگ آلوده، رویکردی جدید به مساله اعتیاد را می‌طلبید که تا پیش از آن جرم بود و با بگیر و ببند معتادان و طرح?های ضربتی مختلف و نظایر آن سعی می‌شد با آن مقابله ‌شود. از همین رو تغییر نگرش درباره اعتیاد و تعدیل دیدگاهی که اعتیاد را لزوما جرم می‌دانست، ضرورت یافت و این تغییر رویکرد خوشبختانه راه را برای معرفی صحیح‌تر ایدز و آگاه کردن مردم از ماهیت و عواقب ابتلا به این بیماری هموار کرد.

زنگ خطر به صدا درآمده است

برنامه‌هایی برای درمان اعتیاد در نظر گرفته شده و مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد در سراسر کشور و زیر نظر سازمان بهزیستی و اخیرا وزارت بهداشت راه‌اندازی شد.

یکی از مهم‌ترین اهداف تغییر رویکرد جدید، پیشگیری از انتقال ایدز درکنار هپاتیت B و C به عنوان بدترین عارضه اعتیاد تزریقی بود و با برنامه‌های کاهش آسیب شامل درمان نگهدارنده با متادون و توزیع سرنگ رایگان، تلاش مهمی برای کاهش آلودگی به اچ?آی?وی و ویروس هپاتیت B و C صورت گرفت.

به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها تا حدودی نتیجه‌بخش بوده اما اچ‌آی‌وی اکنون راه دیگری برای انتقال خود یافته؛ راه تماس جنسی، یعنی همان راهی که در ابتدای ورود این بیماری به ایران، به طعنه نتیجه بی‌بندوباری غرب قلمداد می‌شد، اکنون گریبانگیر جامعه اخلاق‌گرای ایرانی شده است.

تماس جنسی همان راهی است که از ابتدا انکار شد و مورد غفلت و بی‌توجهی قرار گرفت و اکنون حضورش را با قدرت جهنمی در فاز سوم انتقال این بیماری آشکار می‌کند.

یک کارشناس وزارت بهداشت اخیرا گفته بیش از 90 درصد مبتلایان جدید، از طریق تماس جنسی به اچ?آی‌وی آلوده شده‌اند و این یعنی زنگ خطر؛ خطری که تا امروز سلامت 100 هزار نفر را به یغما برده و اگر به فکر چاره نباشیم یقینا فردا وحشتناک‌تر از امروز خواهد بود.

بی‌گمان غفلت دیروز و عدم دوراندیشی در گذشته بود که به وضعیت فعلی انجامیده است.

صحبت آخر

سخن آخر اینکه، در برخورد با یک معضل بهداشتی باید واقعیت‌های اجتماعی را شناخت و به دور از قضاوت‌های سطحی و اخلاقی کردن ریاکارانه و بی‌نتیجه موضوع، به فکر راه‌حلی منطقی برای آن بود.

با این زنگ خطری که اکنون به صدا درآمده، بپذیریم که در جامعه ما، چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه خوشمان بیاید و چه خوشمان نیاید، پدیده‌ای به اسم روابط جنسی در چارچوب خانواده و البته متاسفانه خارج از چارچوب خانواده وجود دارد و این دومی که در انتقال بیماری‌های مقاربتی و ایدز و هپاتیت خطرسازتر است، باید جدی گرفته شود.

آنچه اکنون ضرورت یافته، تلاش عیان و آشکار برای مقابله با انتشار ایدز از طریق تماس جنسی است. هرگونه مسامحه و درنگ در این خصوص و مسکوت گذاردن این معضل بهداشتی برای جامعه به فاجعه‌ای مهیب و غیرقابل‌جبران خواهد انجامید. تا دیر نشده دست به کار شویم!

دکتر سیمین کاظمی/پزشک و عضو گروه جامعه‌شناسی پزشکی/انجمن جامعه‌شناسی ایران
منبع: هفته نامه سپید