سلامت نیوز : دیگر همچون یكی دو دهه پیش، صدای بازی و خنده كودكان از كوچه‌ها شنیده نمی‌شود. دیگر از خانه‌هایی كه در حیاطشان و دور حوض پر آبشان بچه‌ها گرگم به هوا و قایم باشك بازی می‌كردند خبری نیست و دیگر بچه‌ها همچون گذشته در زنگ تفریح مدارس به خوردن نان، پنیر، سبزی، نخودچی و كشمشی كه مادر در كیفشان می‌گذاشت، رغبتی نشان نمی‌دهند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم آنلاین تصویر بچه‌های دیروز در قاب زندگی ماشینی و آپارتمانی كودكان امروز به فراموشی سپرده شده است. دنیای كودكان ما از تفریحات و بازی‌هایی پر شده كه عمدتا از طریق تلویزیون و كامپیوتر جان می‌گیرند و تنقلات فرزندانمان را هم انواع اسنك‌های حجیم شده، پیتزا وساندویچ‌های چرب و پركالری و نوشابه‌های گازدار تشكیل می‌دهد. در جامعه امروزی ما بسیاری از دانش‌آموزان، چاق، خسته و كم‌تحرك‌اند و والدین نمی‌دانند كه كودكان، قربانی روش‌های غلط زندگی خود آنها هستند و اگر راهكاری جدی برای مقابله با آفت چاقی فرزندانشان نیندیشند فردای فرزندانشان با بیماری وناتوانی عجین خواهد شد.

بچه‌های امروز متفاوت از گذشته

شیوه زندگی نسل امروز با گذشته خیلی فرق كرده است؛ نوع بازی‌های كودكان امروز دیگر مبتنی بر فعالیت و تحرك جسمی نیست و بازی‌های رایانه‌ای كه در بهترین حالت به تقویت قوای فكری بچه‌ها كمك می‌كند، جایگزین بازی‌های پرتحرك كودكانه گذشته شده است.

دكتر بهزاد نوشادی، متخصص طب ورزشی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با «جام‌جم» می‌گوید: اتفاق بدتری كه امروز افتاده است، این است كه خانواده‌ها نمی‌خواهند بچه‌هایشان زیاد سختی بكشند و با این رویكرد آنان را از حداقل فعالیت فیزیكی نیز بازمی‌دارند. نه‌تنها بچه‌های امروز دیگر به بازی‌های پرتحرك در فضاهای باز مثل بوستان‌ها و مكان‌های تفریحی رغبتی نشان نمی‌دهند، بلكه والدینشان آنها را حتی از حداقل پیاده‌روی روزانه كه می‌تواند در قالب رفت و آمد به مدرسه باشد، نیز با استفاده از سرویس‌های مدارس منع می‌كنند.

نسل فردا، اسیر شكم‌های بزرگ

دكتر نوشادی با تاكید بر این كه بچه‌ها و بخصوص دانش‌آموزان علاقه شدیدی به فست‌فودها، تنقلات پركالری و كم‌ارزش و نیز نوشابه‌های مضر گازدار پیدا كرده‌اند، اضافه می‌كند: اتفاقی كه به دنبال مصرف این نوع مواد غذایی در كنار كم‌تحركی بچه‌ها می‌افتد آن است كه این بچه‌ها در آینده دچار شكم‌های بزرگی خواهند بود كه به دنبال تجمع تدریجی چربی به وجود آمده‌اند. هرچه هم حفره شكمی بزرگ‌تر باشد، استعداد فرد برای ابتلا به بیماری‌هایی چون دیابت، بیماری‌های قلبی ـ عروقی و تصلب شرایین همچنین بیماری‌های كبدی و سرطان‌های دستگاه گوارش بیشتر می‌شود. بی‌شك یكی از ریشه‌های افزایش آمار ابتلا به سرطان‌های گوارشی در میان مردان ایرانی نیز رژیم‌های غذایی غلط و نداشتن تحرك است.

از بچه‌های چاق تا بزرگسالان بیمار

برلیانت بزرگمهر، مسوول كمیته آموزش انجمن تغذیه ایران و مشاور تغذیه و رژیم‌درمانی نیز می‌گوید: متاسفانه بچه‌هایی كه چاق هستند كم‌تحرك نیز می‌شوند و همین مساله باعث می‌شود چربی‌های نامطلوب خون آنها در بزرگسالی افزایش پیدا كند و به دنبال آن دچار افزایش فشار خون و بیماری‌های قلبی عروقی نیز بشوند.

وی تاكید می‌كند: متاسفانه مصرف مواد غذایی چرب و پركالری و نداشتن تحرك از بسیاری از دانش‌آموزان ما كودكان چاقی ساخته است. حال اگر برنامه غذایی این دسته از بچه‌ها توسط یك متخصص اصلاح شود و همچنین برنامه ورزشی، حداقل یك یا 2 روز در هفته برایشان گذاشته شود، سلول‌های اضافی چربی در بدن آنها از بین خواهد رفت، در حالی كه این اتفاق هرگز در بزرگسالی نمی‌اقتد و تنها سلول‌های چربی كوچك می‌شوند و هرگز از بین نمی‌روند.

رژیم و داروی لاغری ممنوع

بزرگمهر با تاكید بر این كه رژیم و برنامه غذایی صحیح باید تحت نظر یك متخصص تدوین شود، می‌گوید: مسلما گرفتن رژیم برای كودكان كار آسانی نیست.

 
نكته: در كودكانی كه والدینشان مبتلا به دیابت هستند، احتمال ابتلا به دیابت و به دنبال آن مقاومت به انسولین زیاد است. چنین كودكانی معمولا با افزایش وزن ناشی از دیابت روبه‌رو هستند

هدف از رژیم دادن به كودكان هم با بزرگسالان متفاوت است. چراكه بچه‌ها برای تداوم رشد جسمی و مغزی باید تمام مواد غذایی را دریافت كنند، اما رژیم غذایی آنها باید به گونه‌ای باشد كه مقدار كالری دریافتی از طریق غذا به اندازه كافی باشد. یعنی استفاده از تنقلات پركالری و كم‌ارزش چون پفك، چیپس، شكلات، آبمیوه‌های كارخانه‌ای و نوشابه‌های گازدار بسیار محدود و بتدریج از الگوی تغذیه‌ای خانواده حذف شود. برای رسیدن به این هدف باید والدین، معلمان و مسوولان مدارس با هم همكاری داشته باشند.

دارو بی‌دارو

دكتر سیدحسین صمدانی‌فر، فوق‌تخصص غدد و متابولیسم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران نیز در گفت‌وگو با «جام‌جم» می‌گوید: اصولا هیچ داروی لاغری برای كودكان و بزرگسالان توصیه نمی‌شود. تمام داروهایی كه تبلیغ می‌شوند، تركیبات آمفتامینی دارند و بسیار مضر هستند. تنها بچه‌های چاقی كه سطح قندشان بالاست یا دچار كمبود تیروئید هستند، باید از داروهای كنترل قند و داروی درمان تیروئید استفاده كنند. رژیم غذایی كودكان هم باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود كه برای چندین سال قابل اجرا باشد.

كودكانی كه ناخواسته چاق می‌شوند

دكتر صمدانی‌فر با تاكید بر این كه نسبت دادن چاقی‌های شدید به كم‌كاری تیروئید اشتباه است، می‌افزاید: در كودكانی كه والدینشان مبتلا به دیابت هستند، احتمال ابتلا به دیابت و به دنبال آن مقاومت به انسولین زیاد است. چنین كودكانی معمولا با افزایش وزن ناشی از دیابت روبه‌رو هستند. یكی از بیماری‌های دیگری كه می‌تواند منجر به چاقی كودكان شود بیماری كوشینگ است كه به دنبال پركاری غدد فوق‌كلیوی اتفاق می‌افتد. برخی از كودكان هم مبتلا به سندرم‌های ژنتیكی هستند كه از بیماری‌هایی است كه چندان شایع نیستند ولی منجر به چاقی بچه‌ها می‌شود.

دكتر ستار جعفری، متخصص گوارش با اشاره به این كه در برخی از كودكان چاقی به علت كم بودن هورمون رشد اتفاق می‌افتد، می‌گوید: بیماری‌هایی كه از هیپوتالاموس ایجاد می‌شوند نیز در چاقی كودكان نقش دارند، چراكه هورمون‌های ترشح شده از این غده تعدیل‌كننده وزن بدن هستند. همچنین یافته‌ها نشان داده است بچه‌هایی كه با وزن كم یا زیاد متولد می‌شوند، در سن بلوغ بیشتر با اضافه وزن روبه‌رو می‌شوند، اما به طور قطع احتمال چاق شدن فرزند مادران یا پدران چاق به دلایل ژنتیكی وجود ندارد، بلكه شیوه زندگی یعنی نوع تغذیه و میزان تحرك والدین چاق است كه برای فرزندانشان الگو و منجر به چاق شدن آنها می‌شود.

بچه‌هایی كه كم می‌خوابند

دكتر جعفری با تاكید بر این كه كم‌خوابی منجر به چاقی كودكان و بزرگسالان می‌شود، می‌افزاید: در بچه‌هایی كه خواب كمی دارند، مقاومت به انسولین بالا می‌رود. همچنین سطح هورمون‌های تعدیل كننده وزن را كم‌خوابی به هم ریخته و چاقی اتفاق می‌افتد. كودكانی كه مبتلا به افسردگی هستند و دارو مصرف می‌كنند نیز چاق می‌شوند. این وضعیت در مورد كودكان مبتلا به صرع و تشنج و نیز كودكانی كه كورتون مصرف می‌كنند، نیز صادق است. از سوی دیگر گفته می‌شود بچه‌هایی كه در نوزادی از شیر مادر به مدت كافی استفاده كرده‌اند كمتر به چاقی مبتلا می‌شوند.

توجه به ورزش

دكتر نوشادی با اشاره به این كه امروزه والدین علاقه‌مند هستند فرزندانشان را كلاس‌های مختلف درسی و هنری بگذارند، ولی آنها را در یك رشته ورزشی ثبت‌نام نكنند، می‌افزاید: به این ترتیب بچه‌ها تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند و دیگر رمقی برای ورزش كردن ندارند. این روند كه ناشی از رایج شدن فرهنگ نمره‌گرایی در میان والدین است، به نوعی سلامت دانش‌آموزان را قربانی می‌كند.

به گفته وی، حتی مربیان ورزش هم به جهت فشاری كه والدین به مسوولان مدارس می‌آورند نمی‌توانند تمرینات ورزشی را برای بچه‌ها جدی بگیرند و مجبورند كه نمرات غیرواقعی در این درس به دانش‌آموزان بدهند تا سطح معدلشان پایین نیاید. تنها راه چاره برای رهایی از این روند، گذاشتنن تورهای گردشگری در پارك‌ها در ساعات كلاس ورزش مدارس است. به این ترتیب می‌توان دانش‌آموزان را با تشویق به انجام بازی و مسابقات رقابتی و اختصاص هدایا یا امتیازاتی برای برندگان مسابقات به فعالیت فیزیكی واداشت.