عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران خانواده سالم را بهترین واکسن ابتلا به اعتیاد ذکر کرد و گفت:«احساس صمیمیت و رفاقت در بین اعضای خانواده عامل مهمی در پیشگیری از گرایش فرزندان به سومصرف مواد است.»

دکتر علی باغبانیان در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری نوین اظهار داشت:«اگر خانواده ایمن باشد و نیازهای اولیه کودک را فراهم کند، او را در مقابل آسیب های اجتماعی بیمه کرده است. در این صورت این کودک حتی در یک جامعه آسیب زا هم که مواد به راحتی در دسترسش قرار می گیرد به اعتیاد گرایش پیدا نمی کند.»


وی با بیان اینکه احساس صمیمیت بین اعضای خانواده مهمترین مشخصه خانواده سالم است، افزود:«برای شکل گیری ارتباط سالم و صمیمی در بین اعضای خانواده باید جایگاه هر فرد در خانواده مشخص شود و هر کس در جایگاه خود وظایفش را انجام دهد.»

این روانپزشک ادامه داد:«شاید بسیاری از افراد فکر می‌کنند پدر باید کارهای بیرون خانه و تامین معیشت خانواده را بر عهده داشته باشد و مادر به کارهای داخل خانه و تربیت بچه ها بپردازد، اما در زمینه تربیت فرزندان همفکری و همکاری پدر و مادر بهترین نتیجه را دارد.»

وی با تاکید بر اینکه باید زمینه کنجکاوی کودک در خانوده باز بماند، گفت:«بچه‌ها باید اطلاعات خود را از اطلاعات درباره مواد گرفته تا اطلاعات در مورد مسائل جنسی از خانواده بگیرند. نباید حجب و حیا در میان والدین و فرزندان آنقدر زیاد باشد که نوجوان نتواند سئوالات خود را از پدر و مادر بپرسد و پدر و مادر هم نتوانند به درستی به سوالات نوجوان پاسخ دهند.»

باغبانیان با بیان اینکه امروز راه های فراوانی وجود دارد که کودکان می توانند پاسخ سوالات خود را از آنها بگیرند، افزود:«این واقعیت را نمی توان نادیده گرفت که راه های زیادی جهت کسب اطلاع برای نوجوان وجود دارد از منابع رسمی تا منابعی مانند اینترنت و ماهواره اما باید توجه داشت در این بین افراد غیرمسوول و کسانی که به دنبال سواستفاده از نوجوانان هستند ممکن است اطلاعات اشتباهی به بچه ها بدهند. بنابراین اگر پدر و مادر در مورد اعتیاد برای بچه ها توضیح ندهند آنها نهایتا اطلاعاتی  به دست می آورند که بسیاری از آنها غلط است و اصلاح آن هم سخت است. به ویژه این روزها که مصرف مواد محرک رواج یافته و مطالب نادرستی همچون افزایش تمرکز، کاهش وزن و کاهش اشتها در مورد آنها ذکر می‌شود.»

وی آموزش مهارت نه گفتن را یکی از عوامل محافظت کننده در برابر اعتیاد ذکر کرد و گفت:«پدر و مادر باید به بچه ها این آموزش را بدهند که بنا نیست ما در مقابل هر درخواستی پاسخ بله بدهیم بلکه باید مشورت کنیم و فقط در جاهایی که مشکل آفرین نیست بله بگوییم.»

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد:«بچه ها باید درک کنند اینکه گفته می شود آنان باید هر چیزی را خودشان تجربه کنند درست نیست، زیرا برخی تجربه ها حتی برای یک بار هم خطرناک است و ممکن است فرد را برای همیشه گرفتار کند. به طور مثال مصرف تنها یک بار شیشه می تواند فرد را برای همیشه به بیماری های روانی مبتلا کند.»

وی با بیان اینکه بچه ها باید یاد بگیرند که از تجربیات دیگران استفاده کنند، گفت:«باید نمونه هایی از کسانی را که به مصرف مواد روی آوردند به بچه ها نشان دهیم حال این کار می تواند از طریق یک فیلم باشد یا حتی افرادی از آشنایان یا فامیل که به اعتیاد روی آورده‌اند.»

باغبانیان با اشاره به اینکه برخی اینطور القا می کنند که مصرف مواد نشانه بزرگ شدن فرد است، گفت:«پدر و مادر باید با تکیه بر نقاط قوت نوجوانان و تقویت این استعدادها احساس بزرگ شدن را به نوجوانان القا کنند تا او به سمت کارهای خلاف گرایش پیدا نکند.»

وی خالی بودن اوقات فراغت نوجوانان را یکی دیگر از عوامل گرایش به سومصرف مواد ذکر کرد و افزود:«پدر و مادر باید زمانی را بگذارند که اوقات فراغت بچه ها را در کنار آنها باشند و همچنین نوجوانان را به کارهای سالم مانند ورزش و فعالیت های فیزیکی تشویق کنند.»

این استاد دانشگاه، به اختلافات پدر و مادر و توقعات زیاد آنها از نوجوان و کودک اشاره کرد و گفت:« این موارد عامل ایجاد اضطراب در بچه ها می شود. ضمن اینکه مشکلات اقتصادی و عدم رفع نیازهای کودک می تواند او را به مصرف آزمایشی مواد برای دستیابی به احساس آرامش سوق دهد.»

وی همچنین نظارت بیش از حد و در تنگنا قرار دادن نوجوان را باعث ایجاد لجبازی در فرزندان ذکر کرد و اظهار داشت:«برخی از افراد به خاطر همین لجبازی با پدر و مادر به مصرف مواد روی می آورند بنابراین نظارت بر نوجوان باید دورادور باشد تا او احساس تنگنا نکند و در عین حال بداند که کارهایش از دید والدین دور نمی‌ماند.»

این روانپزشک به پدران و مادران توصیه کرد که از نظارت بر نوجوانان به صورت مستقیم و سئوال و جواب از آنها در مقابل دیگر فرزندان خانواده به شدت پرهیز کنند.

وی با بیان اینکه به جای سختگیری های بیش از حد و نه گفتن‌های همیشگی باید بله گفتن همراه با نظارت را جایگزین کنیم، تصریح کرد:«به هیچ وجه نباید از دیگر فرزندان خانواده به عنوان جاسوس خواهران و برادرانشان استفاده کنیم. ضمن اینکه هماهنگی پدر و مادر در زمینه نظارت بر بچه ها بسیار مهم است. اگر یکی از والدین زیادی سختگیر و دیگری زیادی سهلگیر باشد زمینه سواستفاده برای فرزند فراهم می شود. همچنین باید بر نحوه خرج کردن پول توجیبی نوجوانان نظارت کنیم و بدانیم آنها پول های خود را در کجا و چگونه هزینه می کنند.»

دکتر باغبانیان خاطر نشان کرد:« پدر و مادر باید هرگونه تغییر رفتار و تغییر خلق و خو در فرزندانشان را جدی بگیرند و در صورت مشاهده این گونه موارد با مشاور یا روانپزشک مشورت کنند.»