سلامت نیوز: هر ساله هزاران نفر به سرطان خون یا سایر بیماری‌های خونی وخیم مبتلا می‌شوند. پیوند سلول‌های بنیادی خون ساز تنها درمان موثر برای بسیاری از این بیماری‌هاست.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، با توجه به این كه دهنده و گیرنده پیوند باید از نظر خونی و بافتی با هم سازگار باشند در بسیاری از موارد، فرد مناسب در میان خویشاوندان بیمار یافت نمی‌شود.

بررسی‌ها نشان داده‌اند حدود70 درصد بیماران در میان اعضای خانواده، اهدا كننده مناسبی نیافته و ادامه حیات آنان به اهدا كنندگان غیرخویشاوند وابسته است. از این رو، با توجه به اهمیت موضوع و وجود روحیه انسان دوستانه در هموطنان ایرانی، سازمان انتقال خون ایران بر آن شده است تا با راه اندازی مركز پذیرش اهدا كنندگان سلولهای بنیادی(مركز سپاس) گامی در جهت یافتن اهدا كننده مناسب برای بیماران نیازمند بردارد.

شرایط اهدای سلول بنیادی:

برخی شرایط اهدای سلول بنیادی خون ساز به جهت حفظ سلامت اهدا كننده و برخی دیگر به منظور سلامت گیرنده در نظر گرفته شده‌اند. تعدادی از شرایط قابل عنوان، شامل موارد زیر هستند:

- سن بین 18 تا 50 سال (لازم به ذكر است كه اهدای سلول بنیادی خون ساز تا سن 60 سالگی امكان‌پذیر است، ولی برای عضویت در مركز پذیرش اهدا كنندگان سلولهای بنیادی خون ساز حداكثر سن، 50 سال است)

- عدم وجود بیماری‌های زمینه‌ای چون بیماری خونی، قلبی، كلیوی، كبدی و ..

- عدم ابتلا به بیماری‌های عفونی قابل انتقال از طریق پیوند، مانند هپاتیت و ایدز

- عدم اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، خوراكی و استنشاقی

روش‌های اهدای سلول بنیادی:

دو روش برای اهدای سلول‌های بنیادی خون ساز وجود دارد كه با توجه به شرایط بیمار و اهدا كننده، پزشك مشاور و معالج روش مناسب را توصیه می‌كند اما در نهایت اهدا كننده روش مورد نظر را انتخاب می‌كند.

اهدای سلول‌های بنیادی از خون:

سلول‌های بنیادی از خون موجود در رگ‌ها به طور مستقیم گرفته می‌شود. از آنجا كه در حالت عادی تعداد سلول‌های بنیادی در خون داخل رگ‌ها كم است برای افزایش این سلول‌ها‌، دارویی به اهدا كننده به صورت زیر پوستی تزریق می‌شود و پس از چند روز سلول‌های بنیادی با دستگاه‌های مخصوصی از خون داخل رگ‌ها گرفته می‌شود. این اقدام در حدود 3 تا 4 ساعت طول می‌كشد. نیازی به بیهوشی ندارد و بعد از اتمام كار، می‌توان محل اهدا را ترك كرد.

اهدای سلولهای بنیادی از مغز استخوان:

البته، لازم به ذكر است كه امروز، استفاده از این روش محدود به موارد خاص است. در این روش، سلول‌های بنیادی به طور مستقیم از مغز استخوان گرفته می‌شوند.

این كار تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام شده و معمولا از مغز استخوان لگن استفاده می‌شود.

این اقدام در حدود 2 ساعت طول می‌كشد و اهدا كننده به طور معمول، می‌تواند همان روز و یا حداكثر روز بعد بیمارستان را ترك كند.

ممكن است سلول‌های بنیادی موجود در مغز استخوان در آزمایشگاه جداسازی شوند.

باید توجه داشت كه در این روش، مغز استخوان طبیعی در بدن فرد اهدا كننده به سرعت شروع به رشد دوباره كرده و جایگزین مغز استخوان‌ اهدا شده می‌شود.

فرآیند انتخاب اهدا كننده:

سلامتی اهدا كننده قبل و بعد از اهدا، بسیار مهم است. بنابراین، اهدا كننده توسط پزشك به طور كامل ارزیابی می‌شود. بعد از تكمیل فرم‌های ثبت‌نام، چنان‌چه فردی به عنوان اهدا كننده پذیرفته شود، نمونه خون به منظور تعیین مشخصات سلولی از وی گرفته می‌شود. پس از آن، اطلاعات اهدا كنندگان داوطلب اهدای سلول‌های بنیادی ثبت شده و هر زمان كه بیماری نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی داشته باشد، نوع مشخصات سلولی وی با كلیه اهدا كنندگان در بانك اطلاعاتی مركز، مقایسه خواهد شد. در صورتی كه اهدا كننده‌ای با بیمار سازگاری بافتی داشته باشد از سوی مركز، با اهدا كننده تماس گرفته شده و جهت انجام آزمایش‌های تاییدی دعوت می‌شود.

دانستی‌هایی درباره اهدای سلول بنیادی خون ساز

اهدای سلول بنیادی خون ساز كاملا داوطلبانه است و هیچ وجهی در مقابل آن پرداخت نخواهد شد.

كلیه هزینه‌های پزشكی و بیمارستان مرتبط با اهدای سلول‌های بنیادی و نیز هزینه‌های فرعی مرتبط با اهدا در صورت لزوم توسط این مركز، تامین می‌شوند.

معرفی اهدا كننده مناسب جهت بیماران نیازمند به پیوند سلول‌های بنیادی در صورت وجود تعداد كافی داوطلبان اهدا كننده در فهرست اطلاعاتی این مركز، امكان پذیر است.