یکشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۰ - ۱۶:۱۵
کد خبر: 39404

یا تشخیص پیش از لانه‌گزینی جنین، بهترین، موثرترین و بی‏خطرترین روش پیشگیری از تولد نوزادان مبتلا به بیماری‏هایی همچون تالاسمی، انواع عقب‏ماندگی‏های ذهنی، ناشنوایی، نابینایی، انواع سرطان‏ها و آنمی داسی ‏شكل به شمار می‌رود.

سلامت نیوز: PGD یا تشخیص پیش از لانه‌گزینی جنین، بهترین، موثرترین و بی‏خطرترین روش پیشگیری از تولد نوزادان مبتلا به بیماری‏هایی همچون تالاسمی، انواع عقب‏ماندگی‏های ذهنی، ناشنوایی، نابینایی، انواع سرطان‏ها و آنمی داسی شكل به شمار می‌رود. در این روش آزمایشگاهی بسیار پیشرفته، مبحث «پیشگیری» مطرح است تا پس از انجام آزمایش روی جنین از تولد بچه‌هایی كه دچار اختلال‏های ژنتیكی هستند، جلوگیری شود. آزمایش روی جنین هشت‏سلولی كه حاصل لقاح مصنوعی است، انجام می‌شود و در صورت اطمینان از سالم بودن جنین او را به رحم مادر منتقل می‌كنند تا به رشد طبیعی خود ادامه دهد. این روش كه برای نخستین‏بار توسط متخصصان ژنتیك و ناباروری بیمارستان صارم راه‏اندازی شده، تنها روشی است كه بدون سقط درمانی، از تولد كودكان مبتلا به بیماری‏های ژنتیكی جلوگیری خواهد كرد. مسوولیت این بخش برعهده دكتر «مهرداد نوروزی‏نیا» فارغ‏التحصیل ژنتیك پزشكی از فرانسه است. با توجه به اینكه برخی از مردم از روش لقاح مصنوعی تصور و دید مناسبی ندارند، با دكتر «نوروزی‏نیا» درباره این شیوه نوین به گفت‌وگو نشستیم كه حاصل آن در ادامه می‏آید.
‌‌‌
‌PGD مخفف چیست و چه اقدام‏هایی در این بخش از بیمارستان صارم انجام می‌شود؟
PGD مخفف Preimplantation Genetic Diagnosis است كه ترجمه آن به فارسی «تشخیص پیش از لانه‏گزینی» است. PGD یكی از روش‌های پیشرفته آزمایشگاهی است كه در آن بررسی‌های مولكولی و ژنتیكی روی جنین هشت‏سلولی كه حاصل لقاح مصنوعی است، انجام می‌شود تا از سلامت آن اطمینان حاصل شود.

چه لزومی برای استفاده از این روش وجود دارد؟
قرن 21 قرن شناسایی و درمان بیماری‏های ژنتیكی است و به دلیل پیشرفت‏هایی كه در علم و تكنولوژی انجام شده، امروز می‌توان علل مولكولی بیشتر بیماری‏های ژنتیكی را تعیین كرد. با دانستن علت بیماری ژنتیكی می‌توان از تكرار آن در خانواده جلوگیری كرد یا از روش‌های درمانی پیشرفته مانند استفاده از سلول‏های بنیادی، ژن‏درمانی یا استفاده از آنزیم‏های جایگزین استفاده كرد. مهم‌ترین دلیل برای استفاده از PGDبحث پیشگیری است. این روش، بهترین، موثرترین و بی‏خطرترین روش پیشگیری از بیماری‏هایی مانند تالاسمی، آنمی داسی‏شكل، انواع عقب‏ماندگی‏های ذهنی، ناشنوایی، نابینایی و انواع سرطان‏ها در خانواده است.

تفاوت این شیوه از تشخیص با تشخیص‏های پیش از تولد كه در گذشته در كشور صورت می‏گرفت، چیست؟
در مواردی كه خانواده‏ای دارای فرزند مبتلا به یك بیماری ژنتیكی باشد، مانند خانواده‌هایی كه دارای فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور هستند، تنها راهی كه تاكنون برای جلوگیری از به دنیا آمدن فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور وجود داشت، تشخیص پیش از تولد از طریق آزمایش مایع آمینوتیك (مایع اطراف جنین) یا پرزهای جنینی بوده است. در صورت ابتلای جنین به بیماری مورد آزمایش، یعنی در 25 درصد موارد، ختم حاملگی از طریق سقط جنین انجام می‌شد. هرچند آزمایش جنین مبتلا به تالاسمی، توانسته از تولد بیماران مبتلا به تالاسمی جلوگیری كند، اما این شیوه آسیب‌های زیادی برای مادر به دنبال داشته است. سقط جنین‏های مبتلا به تالاسمی در هفته‌های 15 تا 19 بارداری یكی از علل استرس‏های زمان بارداری به شمار می‌رود. تحقیقات نشان می‌دهد پیامدهای استرس روانی سقط، روی مادر گاهی به اندازه تحمل استرس برای فردی است كه در جنگ شركت كرده است. زنان گاهی تا سال‌ها بعد از سقط از عوارضی همچون بی‏خوابی، افسردگی، احساس گناه و ده‌ها عارضه دیگر رنج می‏برند. در مقایسه با تشخیص‏های رایج پیش از تولد كه هم‏اینك در بسیاری از آزمایشگاه‌های كشور انجام می‌شود، تشخیص پیش از بارداری، اصولا بی‏خطر و بدون هیچ یك از عوارض فوق است. در گذشته، تشخیص پیش از بارداری تالاسمی و بیماری‏های دیگر مانند سرطان پستان ، تخمدان و... در ایران به صورت منسجم انجام نمی‏شد، اما هم‏اینك به همت متخصصان بیمارستان صارم، این تشخیص در این بیمارستان امكان‏پذیر شده است.
‌استفاده از این روش، مستلزم به كارگیری روش لقاح مصنوعی است؟
بحث جلوگیری از تكرار بیماری ژنتیكی به دو صورت PGD و PND است. PGD به صورت لقاح خارج از رحمی است كه البته این كار عوارض عمده‏ای ندارد، ولی در روش PND كه پس از لقاح طبیعی انجام می‌شود، ما فقط مجاز به تشخیص در 10 تا 14 هفتگی بارداری هستیم و در صورت وجود اختلال در كروموزوم‏ها تنها راه، سقط جنین است. در روش PGD اصولا بارداری تنها با جنین‏های سالم ایجاد خواهد شد و به سقط‌درمانی احتیاجی نیست. با این روش می‌توانیم جنین سالم را درون رحم مادرش بگذاریم.

‌علاوه بر بیماری‏هایی كه ذكر شد، سایر بیماری‏های ژنتیكی هم از طریق این روش قابل شناسایی است؟
بله. هر بیماری ژنتیكی كه در خانواده وجود داشته باشد، توسط این روش شناسایی می‌شود تا جلو تكرار آن گرفته شود. با استفاده از روش مدرن PGD، امكان تكرار بیماری‏های ژنتیكی وجود ندارد.
آیا می‌توان با این شیوه تمام سرطان‏ها را تشخیص داد؟
در مورد تمام سرطان‏هایی كه منشاء ژنتیكی دارند، PGD می‌تواند به تولد بچه‏ای كه خطر بالای ابتلا به سرطان ندارد، كمك كند. ‌آیا بهره‏گیری از روش PGD با استفاده از لقاح مصنوعی می‌تواند مشكل و خطری برای جنین و مادر داشته باشد؟
خوشبختانه تاكنون عوارض شایعی در مورد لقاح مصنوعی و خارج از رحم گزارش نشده است. بنابراین، روش مذكور بسیار مطمئن است و دلیلی برای ترس و نگرانی خانواده‌ها وجود ندارد.
 ‌مراجعان چگونه باید اقدام كنند؟
اولین قدم در انجام آزمایش PGD انجام مشاوره ژنتیك توسط متخصص PGD است. در این مشاوره، به بررسی ژنتیكی لازم درباره خانواده می‌پردازند تا بتوان با اطمینان، وارد چرخه انجام PGD شد. در گام بعدی مشاوره IVF و زنان انجام می‌شود كه در این مشاوره امكان انجام باروری خارج از رحمی بررسی می‌شود و در صورت وجود نداشتن هرگونه عامل بازدارنده، مانند مشكلات هورمونی و پیری زودرس تخمدان‏ها كه مانع بارداری افراد می‌شود، فرد متقاضی می‌تواند وارد دوره بارداری خارج از رحمی و تخمك‏گیری شود كه در نهایت به لقاح منجر خواهد شد.
‌PGD به چه زوج‏هایی توصیه می‌شود؟
انجام PGD در صورتی توصیه می‌شود كه قبلا مشكل ژنتیكی خانواده مشخص شده باشد. به عبارت دیگر، PGD برای زوج‏هایی قابل انجام است كه جهش بیماریزا در آنها مشخص شده باشد. در گام بعد، آزمایشگاه در یك مرحله دو تا سه‌ماهه، برای هر خانواده آزمایش اختصاصی روی تك‏سلول انجام می‌دهد. پس از پایان این مرحله، انجام PGD از نظر ژنتیكی امكان‏پذیر می‌شود.
‌PGD برای چه خانواده‌هایی بیشتر توصیه می‌شود؟
بیماری‏های ژنتیكی تنها در ازدواج‏های خویشاوندی دیده نمی‌شود. زوج‏ها باید بدانند كه اصولا آزمایش‌های ژنتیكی مانند PGD در خانواده‌هایی انجام می‌شود كه مشكلات ژنتیكی در آنها وجود دارد. احتمال وجود بیماری‏های ژنتیكی در ازدواج‏های غیرخویشاوندی هم وجود دارد. بنابراین PGD در مورد تمام خانواده‌هایی كه سابقه بیماری ژنتیكی در آنها وجود دارد، توصیه می‌شود.
‌آیا داشتن مادران و پدرانی سالم در یكی، دو نسل پیش، ما را از انجام چنین آزمایش‌هایی معاف می‏دارد؟
خیر. مشكلات ژنتیكی ممكن است در یكی، دو نسل خودشان را نشان نداده باشند، اما احتمال وقوع آنها در نسل بعدی یا آینده وجود دارد. برای همین است كه آزمایش PGD توصیه می‌شود.
‌هزینه انجام آزمایش PGDچقدر است؟
هزینه انجام PGD پنج میلیون تومان است.
‌یكی از دلایل تمایل نداشتن خانواده‌ها به انجام آزمایش‌های ژنتیكی، بحث هزینه آن است. برای رفع این مشكل چه باید كرد؟
خانواده‌هایی كه ریسك تولد فرزند معلول در آنها بالاست و با این وجود تمایل به آوردن فرزند دیگر دارند، اگر این نكته را در نظر بگیرند كه در صورت تولد فرزند مبتلا به بیماری‏های ژنتیكی، عوارض روانی و حتی مالی آن، بسیار بیشتر از هزینه این آزمایش‌هاست، انگیزه بیشتری برای انجام آزمایش‌های ژنتیكی پیدا می‌كنند. در حقیقت با استفاده از این تكنیك، بسیاری از خانواده‌ها می‌توانند به آرزوی دیرینه خود كه داشتن فرزندی سالم است با عوارض كمتری دست یابند.
‌آیا مشابه همین آزمایش‌ها در كشورهای پیشرفته هم صورت می‏گیرد؟
با اطمینان بسیار می‌توان گفت كه نتایج این آزمایش‌ها بسیار رضایت‏بخش است. با راه‏اندازی PGD صارم، می‌توانیم این نوید را به هموطنان عزیزمان بدهیم كه می‌توانند PGD را در كشور خودشان انجام دهند و دیگر نیازی به مسافرت خارج از كشور نیست. علاوه بر این هزینه درمان PGD در خارج از كشور بیش از 10 میلیون تومان است كه باید هزینه‌های تهیه بلیت و اسكان را هم به آن افزود.

منبع: شرق

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha