سلامت نیوز: نفخ به احساس سنگینی و پر بودن غیرطبیعی شکم بدون پرخوری و ادامه آن تا ساعت ها پس از غذا خوردن می گویند.

افراد مبتلا به نفخ معمولا از افزایش حرکات روده، سروصدای بیش از حد روده ها و دفع گاز شکایت می کنند.

 علل نفخ

- تجمع مایعات و گاز در روده

- هضم بد غذا

- تخمیر باقی مانده غذا در روده

- پرخوری

- حساسیت غذایی

- مصرف غذاهای چرب و تخلیه دیر آنها از معده

- سندرم روده تحریک‌پذیر

- عدم ‌تحمل مواد غذایی مانند عدم‌ تحمل لاکتوز (قند شیر)

- بلع هوا

- انسداد یا عفونت دستگاه گوارشی

- خالی شدن سریع معده

- مصرف مواد غذایی تولید‌کننده گاز (حبوبات، سبزیجات و میوه‌های خام)

- یبوست

- اضطراب

- مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها و مسهل‌ها

- آلودگی به انگل‌های روده‌ای مانند کرم آسکاریس

- عفونت‌های قارچی مانند کاندیدا آلبیکانز
اگر پس از مصرف شیر یا لبنیات دچار نفخ می‌شوید، باید یا انواع بدون لاکتوز این محصولات را مصرف کنید و یا لبنیات را همراه با قرص‌های حاوی آنزیم لاکتاز استفاده کنید

بلع هوا

بلع هوا باعث نفخ می شود. با هر بار بلع غذا، چندین میلی لیتر هوا نیز بلعیده می شود. بلع هوا می تواند نشانه ای از استرس و اضطراب باشد و با جویدن آدامس و سیگار کشیدن تشدید می گردد. مقدار زیادی از این هوای بلع شده، قبل از ورود به معده، از طریق مری و دهان برگشت داده می شود.

 
تولید گاز در داخل روده

تعدادی از گازهای روده در اثر فعل و انفعالات باکتری های روده و تجزیه مواد غذایی، تولید می گردند. رشد زیاد باکتری های روده کوچک و هم چنین سوءهضم و سوءجذب موادغذایی در روده ها باعث تشدید تجمع گاز در روده و بروز نفخ می شود.

مصرف آنتی بیوتیک ها یا سایر داروها ممکن است رشد باکتری های روده را افزایش دهند.

 آروغ زدن

آروغ شامل خروج هوای بلع شده از معده به طرف مری و دهان است. عواملی که باعث شل شدن دریچه بین مری و معده می شوند از جمله: چربی ها، شکلات و نوشابه های گازدار موجب تشدید این حالت می شوند.

اتساع شکم

نفخ به احساس پری شکم اطلاق می شود، در حالیکه اتساع شکمی به صورت افزایش قطر شکم دیده می شود.

اختلال حرکتی روده در سندرم روده تحریک پذیر یا نفخ عملکردی و نیز احتباس هوا در خمیدگی های روده بزرگ موجب اتساع شکم می شود.

 چه بیماری هایی باعث نفخ می شوند؟

- بیماری های سوءهاضمه و سوءجذب

- زخم معده و اثنی عشر و یا التهاب و عفونت میکروبی هلیکوباکتر معده

- بیماری سلیاک و سوءجذب شیر (عدم تحمل لاکتوز) و سایر بیماری های مخاط روده

- گاهی اوقات وجود تومور، ابتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر، سیروز کبدی، انسداد روده

- آپاندیسیت، سنگ کیسه صفرا و یا سرطان معده

- دیابت، بیماری‌های تیروئیدی و بیماری‌های التهابی روده

- عفونت‌های روده‌ای
مصرف نعنا (عرق نعنا، برگ نعنا، قرص نعنا)، زیره سبز، زیره سیاه و زردچوبه نفخ را کاهش می‌دهند

راه های تشخیص علت نفخ

- در صورت شک به بیماری‌های معده و اثنی عشر، انجام تست هلیکوباکتر و گاهی بررسی اندوسکوپی لازم است.

- در صورت شک به بیماری های سوءجذب، تست سرولوژی و یا تنفسی درخواست می گردد و گاهی بیوپسی اثنی عشر و یا سایر قسمت های روده باریک انجام می گیرد.

- در صورت شک به بیماری روده بزرگ، کولونوسکوپی و نمونه برداری انجام می شود.

- در افراد مشکوک به رشد بیش از حد باکتری های روده، انجام تست تنفسی هیدروژن مفید است.

- در افراد با اتساع شکمی، باید وجود بیماری های سوء جذب همانند سلیاک بررسی شود.

راه های کاهش نفخ

در صورتی که بیماری خاصی باعث نفخ نشده باشد، با رعایت موارد زیر می توان آن را کاهش داد:

- خودداری از جویدن آدامس

- نکشیدن سیگار

- رفع استرس

- خودداری از مصرف موادی که باعث شل شدن دریچه بین معده و مری و در نتیجه رفلاکس (ترش کردن غذا) می شوند، مثل: شکلات، قهوه، چای و نوشابه های گازدار.

- خودداری از مصرف مواد غذایی که باعث نفخ میشوند مثل: کلم و کلم پیچ، حبوبات، سبزیجات خام، پیاز و سیر.

- گاهی اوقات نفخ به یبوست مربوط می‌شود، لذا ابتدا باید این مشکل را برطرف کرد.

- اگر پس از مصرف شیر یا لبنیات دچار نفخ می‌شوید، باید یا انواع بدون لاکتوز این محصولات را مصرف کنید و یا لبنیات را همراه با قرص‌های حاوی آنزیم لاکتاز استفاده کنید.

- بهتر است وعده‌های غذایی را در حجم کم و دفعات زیاد استفاده کنید.

- روزانه آب کافی بنوشید.

- غذاهای تازه و طبیعی مصرف کنید و از مصرف انواع غذاهای سرد و بسته‌بندی شده اجتناب کنید.

- مصرف زیاد نمک سبب جذب مقدار فراوانی آب از معده می‌شود.

- خودداری از مصرف غذاهای چرب

- خودداری از بلع لقمه های بزرگ غذا

- در اختلالات اضطرابی، درمان ویژه لازم است.

- مصرف نعنا (عرق نعنا، برگ نعنا، قرص نعنا)، زیره سبز، زیره سیاه و زردچوبه نفخ را کاهش می‌دهند.

- قدم زدن پس از صرف غذا حرکات روده‌ها را تحریک می‌کند و باعث کاهش نفخ می‌شود.


منبع: تبیان