سلامت نیوز: یک حیاط بزرگ با حوض و گل های شمعدانی که دور آن چیده شده است و یک ایوان بزرگ که عصرها بزرگ ترها در آن می نشستند و درختان و بوته های مختلف و اتاق هایی که به همراه داشت، تصویری است که بیشتر میانسالان از خانه در ذهن دارند. اما امروز خانه یعنی یک طبقه آپارتمان که در آن نه از حیاط خبری است و نه از شمعدانی. برای کودکان ما که در این منازل به دنیا می آیند قطعا چنین تصویری به ذهن می آید. تصویر فضایی کوچک که باید در آن آهسته راه بروند، توپ بازی نکنند، بلند بلند حرف نزنند و هزار کار معمولی دیگر که حق انجام آن را ندارند. به راستی آن ها چه تصویری از «خانه» دارند که به نسل بعد از خود منتقل کنند؟ این بحث بسیار پردامنه است و از زاویه های مختلف باید بررسی شود. در این مطلب به تاثیر آپارتمان نشینی بر رفتارهای کودکان می پردازیم.

محرومیت از بازی

یکی از نیازهای کودکان و نوجوانان بازی، کنجکاوی و رفع ملال و یکنواختی با تحرک بدنی است. دکتر فربد فدایی مدیرگروه روان پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی با بیان این نکته به فارس می گوید: کودکان با بازی و جست و خیز توانایی های حسی و ادراکی خود را مانند حس تعادل، دیدن، شنیدن و آزمودن اندام های خود با بازی هایی مثل بالا رفتن از بلندی، گرگم به هوا، وسطی و قایم باشک تقویت می کنند و کودکانی که از بازی محروم می شوند قادر نیستند قابلیت های خود را شناسایی کنند. بازی ساده ای مثل توپ بازی باعث تقویت بینایی و افزایش قدرت بدنی کودک با جست و خیز می شود. کودکان انرژی های نهفته ای دارند که باید با بازی کردن آن را تخلیه کنند و اگر از آن محروم شوند، دچار مشکلات عدیده می شوند.به گفته دکتر فدایی نبود فضای کافی برای جست و خیز کودکان در آپارتمان باعث می شود کودک نتواند انرژی های نهفته خود را با بازی و ورزش آزاد کند، بنابراین دچار بیقراری ، رفتارهای تخریبی و پرخاشگری می شود.این مسئله در درازمدت علاوه بر این که موجب مخاطرات زیست شناسی و ضعف عضلانی و قوای ادراکی کودک می شود، به خمودگی، احساس خشم و نافرمانی می انجامد.

بروز پرخاشگری

هم چنین دکتر ساحل همتی فوق تخصص روان پزشکی کودکان در گفت وگو با خراسان با بیان این که کودکان با بازی رشد می کنند، به خراسان می گوید: به نظر می رسد نبود فضای کافی تاثیر مستقیمی بر روحیه بچه ها می گذارد. بیشتر خانه ها در حال حاضر به جز شهرهای کوچک و روستاها آپارتمانی است و کودکان فضای کافی و مناسبی برای بازی کردن ندارند. همچنین بسیاری از والدین فرصت ندارند با بچه  ها بازی کنند یا وقتی را برای بازی کردن آن ها اختصاص دهند. به این ترتیب طبیعی است که وقتی کودکان نتوانند بازی کنند، رفتارهای نامناسب نشان دهند. یکی از این رفتارهای نامناسب پرخاشگری است که در بین کودکان مشاهده می شود. البته پرخاشگری علل بسیار زیادی دارد که یکی از مهم ترین آن ها نداشتن ارتباط و تعامل مناسب والدین با کودک است. بسیاری از والدین امروزی فرصت کمی برای بچه های خود می گذارند و حتی وقت ندارند او را برای کمی بازی یا تفریح به پارک نزدیک منزل ببرند. یکی دیگر از دلایل پرخاشگری در کودکان، پرخاشگری والدین است. کودکی که پرخاشگری را از والدین خود می بیند، الگوبرداری و همان گونه رفتار می کند. دیدن فیلم ها، مجموعه های تلویزیونی و کارتون هایی که پرخاشگری را ترویج می کند در بروز این رفتار نادرست نقش دارد.گاهی بچه ها به دلیل نبود فضا برای جست و خیز و انجام بازی های مناسب، به بازی های خشن و کم سر و صدا می پردازند مثل بازی های خشن ویدئویی یا یارانه ای.به گفته دکتر همتی اگر کودک نتواند انرژی خود را به درستی تخلیه کند بدون شک دچار بی قراری می شود و تمرکزش را از دست می دهد، دایم وول می خورد، دچار اختلال خواب و خوراک می شود و در طول زمان ممکن است شادابی اش را از دست بدهد.

کم شدن سرمایه استخوانی

کودکانی که به اندازه کافی جست و خیز و بازی نمی کنند، در درازمدت سرمایه استخوانی کمتری پیدا می کنند و در آینده با مشکل پوکی استخوان مواجه می شوند. دکتر محمدرضا هاتف استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد و روماتولوژیست با بیان این نکته به خراسان می گوید: متاسفانه امروزه بسیاری از کودکان ساعت ها پای تلویزیون می نشینند و یا ساعت ها بازی های رایانه ای انجام می دهند. این یعنی این که کودکان مدت های زیادی در حالت نشسته هستند و عضلات خود را به کار نمی گیرند. وقتی عضلات یک کودک به کار گرفته نشود، به استخوان ها فشار کافی وارد نمی شود و بنابراین تراکم استخوانی کمی خواهد داشت. این دسته از کودکان در دوران سالمندی به سرعت دچار پوکی استخوان می شوند. زیرا داشتن سرمایه استخوانی مناسب و کافی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش مهمی دارد.

توصیه ها

از آنجا که امروزه بسیاری از خانواده ها مجبور به زندگی در آپارتمان هستند، بهتر است والدین برای کاهش آسیب‌های جسمی وروحی آپارتمان نشینی به نکاتی توجه داشته باشند.بنابراین توصیه ما به آنها این است که اجازه ندهند کودکان بدون محدودیت پای تلویزیون بنشینند و یا بازی رایانه ای انجام دهند.

به آن ها اجازه فعالیت بدنی و جست و خیز بدهند تا استخوان های محکم و قوی داشته باشند و سرمایه استخوانی خوبی به دست آورند.هم چنین دکتر همتی به والدین توصیه می کند طی روز زمانی را به بازی کودکان اختصاص دهند آن را به نزدیک ترین پارک محل خود ببرند یا خودشان برای بازی با بچه ها وقت بگذارند.

می توانند کودکان را در کلاس های ورزشی ثبت نام کنند تا کودک حداقل هفته ای ۳ بار بتواند انرژی های خود را تخلیه کند. رفتن به کوه، فضاهای خارج از شهر و پارک های تفریحی هم برای تخلیه انرژی کودکان مفید است. لازم است والدین با برنامه ریزی و گذاشتن وقت برای فرزندان خود تلاش کنند و شرایط را به گونه ای فراهم کنند که بچه ها دچار بی قراری و کم تمرکزی نشوند و بتوانند توانمندی های خود را بروز دهند.

منبع: روزنامه خراسان