سلامت نیوز: كودكان نوپا ویژگی های حیرت انگیزی دارند كه اداره كردن آنان را مشكل می كند ، یكی از این مشكلات لجبازی كودكان است. این رفتار شگفت انگیز نوپایان، غالباً مقاومت سالمترین پدر و مادر را نیز دچار تزلزل می كند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، همچنان كه كودك خویشتن داری را درخود پرورش می دهد، به زودی در می یابد كه می تواند اختیار دیگران را نیز در دست بگیرد و برای این كار كافی است پا در كفش دیگران كند و با زور در بازو انداختن شاهد باشد كه چه تأثیر متحیر كننده ای برای اطرافیان گذاشته است.

لجاجت بی دلیل منجر به تضاد می شود و وقتی منفی بودن و احساس بی علاقگی نسبت به حق و حقوق دیگران نیز به آن اضافه شد، پدر و مادر از پا در می آیند و تسلیم می شوند.

مطمئناً چنین رفتارهایی از جانب كودكان، خطر جدی برای سلامت پدر ومادر به شمار می رود.

اختلال بی اعتنایی مقابله ای عبارت است از الگوی پایدار رفتارهای منفی كارانه، خصومت آمیز و گستاخانه در غیاب نقض جدی موازین اجتماعی یا حقوق دیگران.

در كودك شایعترین علایم اختلال بی اعتنایی مقابله ای  عبارتند از: بیشتر اوقات از كوره در می رود، با بزرگترها جر و بحث می كند، به طور فعالانه نافرمانی كرده یا از سازش یا درخواست های بزرگترها خودداری می كند. غالباً به طور عمده كارهایی می كند كه موجب آزار دیگران می شود و دیگران را برای اشتباه ها و بدرفتاری های خود سززنش می كند.

رفتار مقابله ای ومنفی كارانه از نظر رشد در اوایل كودكی طبیعی است. گروهی از صاحب نظران نیز بر این باورند كه دخترها بیشتر درمعرض تشخیص اختلال مقابله‌ای هستند. اگرچه الگوهای مشخص خانوادگی وجود ندارد، اما تقریباً تمام والدین كودكان مبتلا به این اختلال، خود اهمیت زیادی به موضوع قدرت، كنترل و خودمختاری قایل هستند.

در بعضی از خانواده ها شخصیت های لجوج و سرسخت وجود دارد. مادران كنترل كننده و افسرده و پدران منفعل و مهاجم هستند، ناگفته نماند در بسیاری موارد این مشكلات برای كودكان ناخواسته روی می دهد.

عوامل ایجاد كننده لجبازی در كودكان

مهمترین عامل ایجاد كننده لجبازی در كودكان، نوع رفتار و تربیت والدین می باشد.

1) نوع توجه والدین: توجه كافی نمی كنند - توجه مشروط می كنند - توجه زیاد می كنند - توجه منفی می كنند .

2)ناكامی: باید تلاش شود كه كودك كمتر ناكامی را تجربه كند، همچنین در كودكانی كه رشد عاطفی آنها تأخیر دارد یا مبتلا به اختلال یادگیری هستند لجبازی بیشتر مشاهده می شود.

3) سرزنش زیاد كودكان

4) عدم انعطاف پذیری والدین در برابر خطاهایی كه كودك مرتكب می شود.

5) والدین این كودكان به طور معمول با یكدیگر اختلاف نظرهای شدید دارند و دایماً در حال مجادله با یكدیگرند. زمانی كه كودك لجبازی پدر و مادر را با هم می بیند از طریق یادگیری مشاهده ای، لجبازی را از والدین یاد می گیرد.

6) بسیاری مواقع لجبازی كودك توسط اطرافیان تقویت می شود بنابراین این رفتار ناخوشایند در كودك شكل می گیرد و كودك می آموزد با لجباری و تندخویی می تواند هر چه را كه بخواهد به دست آورد.

7) در دوره نوجوانی نیز ممكن است لج كردن به عنوان تظاهری از نیاز به مستقل شدن و برقراری هویتی مستقل مشاهده شود.

8) به عنوان آخرین عامل می توان به حسادت اشاره كرد كه لجاجت كودك بیشتر مواقع به سبب حسادت بروز می كند.

 راهكارهای مقابله با لجبازی كودكان

هدف از درمان این نیست كه كودكی را تربیت یا معالجه كنیم تا آرام چون بره باشد و از همه دستورهای والدین اطاعت بی چون و چرا كند بلكه هدف از درمان این است كه والدین یاد بگیرند كه چگونه رفتار لجبازی كودك را تعدیل و رفتار مناسب را در وی تقویت كند. چون واكنش والدین در برابر لجاجت و سركشی كودك، در تداوم رفتار لجوجانه او مؤثر است.

برخی از راهبردها به شرح زیر می باشد:

1) انتقاد همراه با تشویق نتایج بهتری به دنبال دارد. كودك می خواهد كه شما به او توجه كنید اگر دیدگاه شما منفی باشد، او از راه های منفی به هدف خود می رسد.

اما اگر شما بر نكته های مثبت تمركز كنید، در مقابل رفتارهای خوب بیشتری دریافت خواهید كرد. زیرا در این حالت كودك با رفتارهای مثبت سهم به سزایی در جلب توجه شما خواهد داشت.

2) رفتار كودك را تحسین كنید نه شخصیت او را، همچنین وقتی از او انتقاد می كنید شخصیت او را زیر سؤال نبرید. به جای اینكه بگوییم خیلی بچه بدی هستی می توان گفت: «من از شیوه حرف زدن تو خوشم نمی آید».

3) هیچ گاه تسلیم نشوید، اگر درمقابل سماجت كودك كوتاه بیایید كودك یاد می گیرد كه با گریه حرفش را به كرسی بنشاند و دیگر برای حرف های شما اهمیتی قایل نیست.

4) همیشه به قول خود عمل كنید

5) سعی كنید مشكلات فرزند خود را یكی یكی حل كنید.

6) كودك را به تنبیهی كه انجام نمی دهید تهدید نكنید، تهدید های پوچ و ناپایدار به رفتارهای نادرستی منتهی می شود كه درنهایت تثبیت شده و در برابر تغییر مقاومت تر می شوند.

7) سعی كنید تشنج را در خانه كم كنید، جلوی كودك با همسر خو بگومگو نكنید. در هنگام خواب موزیك آرام بگذارید یا اورا ملایم ماساژ بدهید. قصه مورد علاقه اش را تعریف كنید تا با آرامش بخواب برود.

8) خطاهای كودك را بپذیرید و در عین حال كودك را مسئول رفتارش بدانید.

9) انتطارات خود را از كودك دقیقاً مشخص كنید.

10) با احترام با كودكان صحبت كنید.

11) گاهی لجبازی كودك را به شوخی بگیرید. در نظر داشته باشید كه هدف نادیده گرفتن رفتار كودك است.

12) حفظ ثبات هیجانی از طرف والدین، یعنی در شرایطی كه بچه لجبازی می كند، زمانی كه والدین تن صدایشان عوض می شود و حالت چهره شان تغییر می كند كودك دیگر به هدف خود رسیده است و رفتارش تقویت می شود. لذا لازم است از بعد هیجانی والدین خودشان را مهار كنند.

13) شنونده خوبی برای بچه ها باشیم و فرصتی را برای صحبت كردن به آنها بدهیم.

14) ندادن دستورهای پیاپی و مكرر از طرف والدین

15) عدم پاسخگویی به تمام خواسته های كودك

16) فرصت دادن به كودكان برای تصمیم گیری در اموری كه به او هم مربوط می شود.

17) كاهش سطح مداخله والدین در امور بچه ها

18) توجه مناسب به رفتارهای مثبت كودك.

19) ثبات تربیتی در والدین، قاطعیت آنها در گفتار و رفتار

20) تنبیه به موقع در برابر رفتارهای ناشایست كودك

21) عدم استفاده از تنبیه به عنوان بیشترین وسیله برای اصلاح رفتار كودك

22) شناسایی نكات استرس آور زندگی كودك كاهش یا از بین بردن عوامل آن.

23) آموزش مهارت های حل مسأله

24) بالابردن تحمل ناكامی در كودك.

25) الگوسازی والدین.

26) جلوگیری از تماشای فیلم های خشونت آمیز.

27) احترام به همسر در مقابل كودك

28) تحریك كودكان از طریق رقابت (ایجاد رقابت مثبت با همسالان)

29) تقویت رفتار مثبت در مقابل لجاجت كودك.