چهارشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۰ - ۱۰:۵۲

لایحه حمایت از كودكان ونوجوانان كه در ماه اخیر تقدیم مجلس گردید ،لایحه ای است هرچند غیر جنجالی اما قانون كنونی حمایت از كودكان را نسخ می كند ؛ و اشكالاتی دارد كه با اصل هدف و فلسفه تدوین لایحه تنافی دارد و سمت و سوی لایحه را نه تنها در جهت حمایت كودكان بلكه در جهت حمایت از مجرمین علیه كودكان و قاچاقچیان كودك سوق داده است....

سلامت نیوز: لایحه حمایت از كودكان ونوجوانان كه در ماه اخیر تقدیم مجلس گردید ،لایحه ای است  هرچند غیر جنجالی اما  قانون كنونی حمایت از كودكان را نسخ می كند ؛  و اشكالاتی دارد  كه با اصل هدف و فلسفه تدوین لایحه تنافی دارد و سمت و سوی لایحه را نه تنها در جهت حمایت كودكان بلكه در جهت حمایت از مجرمین علیه كودكان و قاچاقچیان كودك سوق داده است ؛ نقد وبررسی برخی ابعاد این لایحه را تقدیم شما می نماییم.

مقدمه
هرچند اصل حمایت از كودكان و نوجوانان ضروری است اما ایرادات متعدد لایحه كنونی بگونه ای است كه تصویب كلیات آن را نیز با تردید جدی مواجه می كند  و ضرورت بازنویسی آن را بدیهی می سازد ؛ صرفنظر از اشكالات مختلف قانونی و اجتماعی و حقوقی كه به تفصیل خواهد آمد اشكالاتی وجود دارد  كه با اصل هدف و فلسفه تدوین لایحه تنافی دارد و سمت و سوی لایحه را نه تنها در جهت حمایت كودكان بلكه در جهت حمایت از مجرمین علیه كودكان و قاچاقچیان كودك سوق داده است و به كیفر زدایی  یا تخفیف برخی از این جرایم پرداخته است  .
مقدمه توجیهی لایحه

مقدمه توجیهی لایحه مقرر می دارد  :

با عنایت به اینکه مقررات مربوط به کودکان و نوجوانان در تمامی کشورها به سرعت در حال گسترش می باشد و با توجه به  ....مواردی از قبیل جنگ، بلایای طبیعی، تصادفات، امراض و بیماری هایی مانند ایدز و یا مواردی از قبیل جنگ بلایای طبیعی تصادفات امراض بیماری هایی مانند ایدز .... لذا لایحه زیر برای طی تشریفات قانونی تقدیم می شود.

هرچند برخی از عبارات این مقدمه اصل ضرورت حمایت از كودكان را توجیه می كند اما برخی از دلایل بیان شده در توجیه لایحه در مقدمه آن از لایحه بی ارتباط  اند :

مثل این عبارت"همچنین مواردی از قبیل جنگ ، بلای طبیعی  ، تصادفات ، امراض  و بیماری هایی.."

این امور اختیاری نیست و جرم نیستند و به سیاست افتراقی برای حمایت از كودكان در برابر جرایم علیه ایشان ارتباطی ندارند و نمی تواتند به عنوان دلایل توجیهی طرح ذكر گردد  و یا در ارزیابی ان موثر باشد.

عبارت" دراختیار دیگری قرار می گیرد" هرچند عبارتی جامع است اما مانع نیست  زیرا خیلی كلی است و به لحاظ دلالت واژگانی شامل موردی نیز می شود كه كودك برای یادگیری حرفه یا فن یا هنر یا آموزش دیگری در اختیار دیگری قرار می گیرد؛ به دوره ای یا اردویی می رود كه باید تحت اوامر و قوانین آن  عمل نماید  آیا اینها جرم خواهد بود ؟!!

عبارت " کار کودک و نوجوان و یا وادار کردن یا گماردن او به کار یا خدمتی"  دارای این ابهام است كه چه فرقی بین گماردن و وادار كردن است زیرا ظهور هردو به كار برخلاف رضایت كودك یا نوجوان است  و بعلاوه اگر فرض این بند با عنایت به ادامه آن خطرناك بودن كار است چه فرقی بین رضایت و عدم رضایت وجود دارد؟!

بند ب ماده یكم لایحه كودكان و نوجوان در تعریف بهره كشی  مقرر می دارد :

به کار گیری غیر قانونی یا عدم رعایت شرایط قانونی کار کودک و نوجوان و یا وادار کردن یا گماردن او به کار یا خدمتی که برای سلامت جسمی، روانی، اخلاق یا اجتماعی اوخطرناک باشد و یا موجب محرومیت او ازتحصیل شود.
کودک-پول

این تعریف نیز از جهات متعددی دارای ایراد است  :

الف - به نظر می رسد  در این موضوعات نیازی به تعریف نیست و موضوع عرفی است  و در قانون كنونی حمایت از كودكان و نوجوان مصوب 1381 نیز این موضوع بدون تعریف آمده است .

ب – عبارت " کار کودک و نوجوان و یا وادار کردن یا گماردن او به کار یا خدمتی"  دارای این ابهام است كه چه فرقی بین گماردن و وادار كردن است زیرا ظهور هردو به كار برخلاف رضایت كودك یا نوجوان است  و بعلاوه اگر فرض این بند با عنایت به ادامه آن خطرناك بودن كار است چه فرقی بین رضایت و عدم رضایت وجود دارد و لذا بهتر است  یا این  اصطلاحات توضیح داده شود و یا یكی از ان دو حذف شود زیرا فرض بند مورد بحث خطرناكی كار است  همچنین عبارت" سلامت جسمی، روانی، اخلاق یا اجتماعی  اوخطرناک باشد" چنانكه دربند مشابه آن در بند قبل نیز اشاره گردید از یكسو كلی و غیر حقوقی و مبهم است  و معیار روشنی بیان نشده است  و از سوی دیگر به نظر می رسد عبارت "سلامت روحی وجسمی" جامعتر باشد.

ج- عبارت" یا موجب محرومیت او از تحصیل  شود " در این بند  نیز با عنایت به عبارت قبل از آن به نظر می رسد جمله زایدی است  و عبارت قبل اعم از این عبارت و سایر موراد مضر به سلامت جسم و روح كودك است  و اگر به جهت تاكید است نیاز باشد می توان با عبارت " یا هر فعالیت  مجرمانه " آن  را اصلاح نمود.

عبارت" دراختیار دیگری قرار می گیرد" هرچند عبارتی جامع است اما مانع نیست  زیرا خیلی كلی است و به لحاظ دلالت واژگانی شامل موردی نیز می شود كه كودك برای یادگیری حرفه یا فن یا هنر یا آموزش دیگری در اختیار دیگری قرار می گیرد؛ به دوره ای یا اردویی می رود كه باید تحت اوامر و قوانین آن  عمل نماید  آیا اینها جرم خواهد بود ؟!!

عبارت " کار کودک و نوجوان و یا وادار کردن یا گماردن او به کار یا خدمتی"  دارای این ابهام است كه چه فرقی بین گماردن و وادار كردن است زیرا ظهور هردو به كار برخلاف رضایت كودك یا نوجوان است  و بعلاوه اگر فرض این بند با عنایت به ادامه آن خطرناك بودن كار است چه فرقی بین رضایت و عدم رضایت وجود دارد؟!

بند پ ماده یكم لایحه كودكان و نوجوان در تعریف معامله  مقرر می دارد :

خرید و فروش یا هرگونه اقدامی که به موجب آن کودک یا نوجوان در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد دراختیار دیگری قرار می گیرد.

این تعریف نیز از جهات متعددی دارای ایراد است  :

الف - به نظر می رسد  در این موضوعات نیازی به تعریف نیست و موضوع عرفی و حتی در خصوص معامله تعریف حقوقی نیز موجود است و لذا در قانون كنونی حمایت از كودكان و نوجوان مصوب 1381 نیز این موضوع بدون تعریف آمده است  همچنین در این خصوص ماده 2 قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتكل اختیاری كنوانسیون حقوق كودك درخصوص فروش‌، فحشاء و هرزه‌نگاری كودكان (مصوب 4/3/1379 برابر با 25 مه 2000 مجمع عمومی سازمان ملل متحد مصوب مورخ 9/5/1386 مجلس  شورای اسلامی نیز موجود است ؛از نظر این پروتكل‌

فروش كودكان به هرگونه عمل یا معامله‌ای اطلاق می‌شود كه به‌وسیله آن‌، كودك توسط شخص یا گروهی از اشخاص به‌منظور سودجوئی یا هرمنظوری به دیگری انتقال داده شود.

ب - صرفنظر از ایراد پیشین عبارت "هرگونه اقدامی  " در این بند  خیلی كلی است و دیگر نیازی به ذكر عبارت قبل نخواهد بود و در مفهوم معامله نیز نمی گنجد حداكثر باید نوشته شود هر گونه توافقی  .

 ج -  که به موجب آن کودک یا نوجوان   در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد   نیز از دو جهت  دارای اشكال است زیرا عبارت " معامله یا خرید و فروش کودک و نوجوان "در ماده  12 لایحه به كار رفته است و لذا اگر در بطن خود مفهوم  حقوقی   كودك را مستتر داشته باشد در این موارد تكرار  ودوری زاید را شاهد خواهیم بود همچنین از جهت دیگر عبارت در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد " باید جامع نیست و باید به عبارت "در ازای پرداخت یا وعده پرداخت وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی مستقیما یا غیر مستقیم " تبدیل شود.
کودک-پول

ه – عبارت " دراختیار دیگری قرار می گیرد" هرچند عبارتی جامع است اما مانع نیست  زیرا خیلی كلی است و به لحاظ دلالت واژگانی شامل موردی نیز می شود كه كودك برای یادگیری حرفه یا فن یا هنر یا آموزش دیگری در اختیار دیگری قرار می گیرد؛ به دوره ای یا اردویی می رود كه باید تحت اوامر و قوانین آن  عمل نماید  آیا اینها جرم خواهد بود ؟  و خلاصه  " در اختیار دیگری قرار گرفتن " مبهم است و احتمالات متعددی می رود  و اگر مقصود این است كه دیگری او را بكار بگیرد كه در مفهوم بهره كشی خواهد بود و اگر مقصود چیز دیگری است كه در آن نمی گنجد باید به صورت روشن تری بیان شود حتی این احتمال می رود كه مقصود این باشد  كه به عنوان بچه آنها و فرزند خوانده می خواهد در اختیار باشد و یا مواردی از قبیل آن كه در عنوان بهره كشی یا سوء رفتار نیست كه با این وصف آن نیز باید بیان شود.

نتیجه گیری

در این مقاله  بند ب و بند پ لایحه  تازه حمایت از كودكان و مقدمه توجیهی آن نقد شد ؛ با توجه به استدلالات اشاره شده  برخی اشكالات این دو  بند عبارت اند از اینكه :
در بند پ :

عبارت " دراختیار دیگری قرار می گیرد" هرچند عبارتی جامع است اما مانع نیست  زیرا خیلی كلی است و به لحاظ دلالت واژگانی شامل موردی نیز می شود كه كودك برای یادگیری حرفه یا فن یا هنر یا آموزش دیگری در اختیار دیگری قرار می گیرد؛ به دوره ای یا اردویی می رود كه باید تحت اوامر و قوانین آن  عمل نماید  آیا اینها جرم خواهد بود ؟
در بند ت :

 عبارت " کار کودک و نوجوان و یا وادار کردن یا گماردن او به کار یا خدمتی"  دارای این ابهام است كه چه فرقی بین گماردن و وادار كردن است زیرا ظهور هردو به كار برخلاف رضایت كودك یا نوجوان است  و بعلاوه اگر فرض این بند با عنایت به ادامه آن خطرناك بودن كار است چه فرقی بین رضایت و عدم رضایت وجود دارد

بعلاوه چنانكه اشاره شد مهمترین نقص و ایراد لایحه جنجالی تازه ارایه شده این است  كه اشكالاتی دارد  كه با اصل هدف و فلسفه تدوین لایحه تنافی دارد و سمت و سوی لایحه را نه تنها در جهت حمایت كودكان بلكه در جهت حمایت از مجرمین علیه كودكان و قاچاقچیان كودك سوق داده است ؛

ادامه نقد وبررسی برخی ابعاد این لایحه را در مقالات آتی تقدیم شما می نماییم ان شاء الله .

منبع: تبیان

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha