سلامت نیوز: حذف قرص متادون به بهانه نشت آن، شائبه حذف این روش درمانی را تقویت کرده است. مراکز ترک اعتیاد از تبعیض بین بخش دولتی و خصوصی گله دارند. برخی هم معتقدند ضعف نظارت و سوء استفاده‌‌ها باید حذف شود نه قرص متادون.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس،قطع ناگهانی و ارائه نکردن قرص متادون به مراکز ترک اعتیاد خصوصی شائبه حذف تدریجی درمان اعتیاد با متادون را از چرخه درمان اعتیاد قوت بخشیده، مدیران برخی از مراکز خصوصی ترک اعتیاد و کارشناسان به اعمال تبعیض بین مراکز ترک اعتیاد دولتی و خصوصی معترض هستند و این تصمیم را غیر کارشناسی می‌دانند آنان معتقدند با این روند به سمت تعطیل شدن برنامه متادون در کشور می‌رویم.

چندی پیش عباسعلی ناصحی، مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، از توقف عرضه قرص‌های متادون به مراکز درمان اعتیاد به دلیل ورود این داروها از این مراکز به بازار آزاد و جایگزینی شربت‌های متادون به جای قرص خبر داده بود.

متادون حذف نمی‌شود؛ رسانه‌ها اخبار تأیید نشده منتشر نکنند

در پی این اظهارات و ایجاد شائبه حذف تدریجی داروی متادون از چرخه درمان اعتیاد، محمد باقر صابری زفرقندی، مدیرکل درمان، بازپروری و حرفه آموزی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با فارس به این خبر واکنش نشان داد و ضمن هشدار به انعکاس اخبار تأیید نشده در رسانه‌ها که در روند طبیعی درمان افراد خلل ایجاد می‌کند، اعلام کرده بود « هیچ گونه برنامه‌ای مبنی بر حذف متادون از چرخه درمان کشور وجود نداشته و ندارد».

وی تأکید کرده بود :درمان با داروهای آکوستیک از جمله درمان نگهدارنده‌ها با متادون یکی از روش‌های درمانی برای گروه‌های تعریف شده معتادان است و اثر بخشی آن در ایران و سایر کشورها بر اساس شواهد علمی به اثبات رسیده است.

در این میان قطع ناگهانی و عدم ارائه قرص متادون به مراکز ترک اعتیاد خصوصی و اعمال تبعیض بین مراکز ترک اعتیاد دولتی و خصوصی باعث ایجاد نارضایتی مدیران مراکز خصوصی شد.

تغییر قرص متادون به شربت باعث خروج بیماران از چرخه درمان می‌شود

سعید صفاتیان، مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر، در این باره گفت: اگر قرص متادون به شربت تبدیل شود نتایج بدی به دست می‌آوریم. ظرف 8 سال گذشته 150 تا 160 هزار نفر تحت پوشش درمان با قرص متادون قرار گرفته‌اند.

وی گفت: درصورت تغییر قرص متادون به شربت متادون بعد از چند ماه  مشاهده می‌کنیم درصد قابل توجهی از بیمارانی که به مطب‌ها مراجعه می‌کنند از درمان سرباز می‌زنند، چرا که شربت به آنها نمی‌سازد و آنها با شربت متادون کنار نمی‌آیند و این باعث خروج آنها از سیستم درمان می‌شود.

حذف قرص متادون مصرف هروئین را در کشور بالا می‌برد

مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: خروج آنها از سیستم درمان باعث نمی‌شود که آنها به چرخه مصرف تریاک برگردند و بلکه به مصرف هروئین روی می‌آورند چراکه خیلی از آنها به ماده‌ای احتیاج دارند که زودتر از قبل آنها را به حالت نشئگی برساند در نتیجه بعد از یک مدت مشاهده می‌کنیم که مصرف هروئین بالا رفته و به طبع HIV گسترش پیدا می‌کند چون اکثر اینها از روش تزریق استفاده می‌کنند.

وی خروج بیماران از سیستم درمان را موجب دردسر کشور دانست و اظهار داشت: در حال حاضر مطب‌ها و مراکز خصوصی متهم اصلی نشت دارو به بازار هستند اما اگر مدتی دیگر که قرص صرفاً به مراکز درمانی دولتی ارائه شد ودر بازار آزاد نیز دارو یافت شد آن وقت پاسخ به اذهان عمومی و نهادهای بین‌المللی در خصوص اینکه این قرص‌ها از کجا به بازار نشت کرده چه خواهد بود؟ آن وقت است که دانشگاه‌ها و مراکز دولتی متهم اصلی نشت دارو به بازار می‌شوند.

صفاتیان تأکید کرد: در سطح خرد نیز وقتی بیمار به رنگ، شکل و اندازه قرص عادت کرده نباید آن را تغییر دهد چرا که باعث بروز واکنش منفی بیمار می‌شود.

برنامه ریزی‌های اینچنینی توسط افراد بی‌تجربه صورت می‌گیرد

وی تصریح کرد: اینها و مواردی دیگر را کسانی متوجه می‌شوند که کار عملی انجام داده‌اند. کسانی که این نظر‌ها و برنامه‌ها را می‌دهند آدم‌های باتجربه‌ای نیستند و هزار تا مریض معتاد ندیده‌اند یا 4 سال تجربه داشتن مطب را نداشته‌اند. قطعاً اینها نمی‌توانند راجع به این موضوعات نظر بدهند، چرا که اینها موضوعاتی نیست که در کتاب‌ها نوشته شده باشد.

به سمت تعطیل شدن سیستم درمان با متادون می‌رویم

مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به هزینه‌های زیاد و سرمایه‌گزاری‌های نظام و بهره‌برداری از موفقیت این برنامه در سطح بین‌الملل به نفع جمهوری اسلامی ایران گفت: این موضوع می‌تواند بیماران را در درازمدت از سیستم درمان بیرون بکشد و این به معنی تعطیل شدن سیستم درمان متادون در کشور است. در حقیقت با این روند به سمت تعطیل شدن برنامه متادون در کشور می‌رویم.

نشت دارو از کارخانه صورت می‌گیرد

محمد اسماعیل علیپور، رئیس مرکز ترک اعتیاد تهران در مورد تغییر قرص متادون به شربت و نشت دارو به بازار اظهار داشت: این موضوع شامل دو بحث نگرانی از نشت دارو به بازار آزاد و دیگری بحث علمی است که شربت و قرص از نظر علمی چه کارکردهایی دارد.

وی افزود: در مورد نشت دارو به بازار آزاد باید گفت یا دارو مستقیماً از کارخانه به بازار آزاد راه پیدا می‌کند که دلیلش قرص‌های موجود در بازار است که همه آنها با بلیستر و بسته‌بندی کارخانه پیدا می‌شود.

رئیس مرکز ترک اعتیاد تهران ادامه داد: وقتی مراکز درمان خصوصی دارو  را می‌گیرند باید بلیستر دارو (پوکه) را به معاونت داروی دانشگاه تحویل بدهند در این حالت دوم نیز که مراکز قرص را به حالت دانه ای و خارج شده از پوشش به بیمار تحویل می‌دهند، پوکه آن را تحویل می‌دهند و اگر بخواهد دارو نشت پیدا کند یعنی اینکه بلیستر دارو تحویل معاونت دارو نشده تا مراکز خصوصی دارو را در بازار آزاد بفروشند.

فساد قابل پیگیری در معاونت داروی دانشگاه های علوم پزشکی

وی تأکید کرد: بنابر این هر دوی این مکانیزم‌ها به مراکز خصوصی ارتباط پیدا نمی‌کند و باید نظارت بیشتر در کارخانه‌ها یا مراکز تحویل پوکه بلیستر انجام شود.

به گفته وی اینها نشان می‌دهد که باید بُعد نظارتی در این امر تقویت شود نه اینکه تغییر دارو را در پیش بگیرم. اگر مراکز خصوصی بخواهند دارو را به بازار آزاد بدهند، بدان معناست که معاونت دارویی بلیستر(پوکه دارو) را تحویل نمی‌گیرد.

علیپور تصریح کرد: وقتی تحویل نمی‌گیرد مقصر آن کسی است که در این کار قصور کرده، البته طبق مشاهدات ما معاونت دارو در حال تحویل گرفتن است، اما اگر تحویل گرفته نشود یعنی اینکه یک فساد قابل پیگیری در سیستم موجود است.

اثر بخشی قرص نسبت به شربت متادون بیشتر است

وی اضافه کرد: در مورد بحث علمی این موضوع نیز باید گفت ما متادون‌ها را در بحث درمان نگهدارنده با متادون استفاده می‌کنیم. همه متفق القولند که بهترین روش برای شروع درمان شربت متادون است اما در ماه دوم به بعد که ما می‌خواهیم به بیمار دارو بدهیم تا در منزل استفاده کنند، به خصوص در بیمارانی که تریاک مصرف می‌کردند، اثر‌بخشی و مزایای قرص نسبت به شربت بیشتر است.

رئیس مرکز ترک اعتیاد تهران بیان داشت: برای درمان بیماران مصرف کننده تریاک از دز متادون بامیزان "چهارسی‌سی" که میزان پایینی است استفاده می‌کنیم، حالا اگر بخواهیم این 4سی سی را با شربت به او بدهیم، بیمار باید این میزان را با سرنگ مصرف کنند. بیماران مطمئناً دارو را با سرنگ استفاده نمی‌کنند و غیرحساب‌شده می‌خورند. این موضوع نیز باعث افزایش دز متاون مصرفی‌شان می‌شود.

همراه داشتن سرنگ دارای تبعات اجتماعی است

وی گفت: همراه داشتن یک ظرف شربت با سرنگ در جیب بیمار از نظر اجتماعی و خانوادگی برای وی دارای تبعاتی است. همچنین تنوع دارو مانند همه داروهای دیگر مثل استامینوفن که هم شربت و هم قرص آن وجود دارد چیز خوبی است. چه دلیلی دارد که بخواهیم برای بیمار محدودیت ایجاد کنیم که فقط از یک دارو استفاده کند.

علی‌پور تصریح کرد: حمل و نقل دارو معضل دیگری است که دامنگیر مراکز ترک اعتیاد می‌شود. یک مرکز که ۲۰۰ بیمار تحت پوشش دارد باید ۲۰۰ هزار سی سی دارو در ماه بگیرد. این میزان دارو نیازمند تحمیل هزینه حمل بر مراکز می‌شود؛ همچنین نگهداری این داروها نیز معضل دیگری برای مراکز ترک اعتیاد است، مرکزی که 70متر وسعت دارد باید برای نگهداری این داروها انبار جداگانه‌ای در نظر بگیرد.

وی به خطرات شربت نیز اشاره کرد و بیان داشت: ممکن است شربت در منزل توسط کودکان خورده شود و به مسمومیت و مرگ او بینجامد. ما نمونه‌هایی از این دست دیده‌ایم . همچنین بعضی بیماران نیز بیان می‌کنند که شربت به آنها نمی‌سازد یا قرص برای آنها عوارض دارد. به نظر من این کار نه علمی است و نه اجرایی.

انگار می خواهند اعتیاد را افزایش دهند

محمد‌جواد مربی، رئیس یکی دیگر از مراکز ترک اعتیاد خصوصی در این باره اظهار داشت: اگر تصور می‌کنیم که نشت دارو وجود دارد باید روی بُعد نظارتی کار کنیم نه اینکه به یکباره سیستم درمانی را دستخوش تغییر کنیم.

به گفته وی نمی‌شود به خاطر موضوع نشت دارو کاری را که 10سال راجع‌ به آن کار و تلاش شده از بین ببریم، این بیشتر به نفع سیستمی است که بخواهد اعتیاد افزایش پیدا کند تا سیستمی که به درمان بیندیشد.

وی افزود: ارائه شربت متادون برای بیماران جدید شاید با مشکل کمتری مواجه باشد، اما برای بیماری که ۶ سال است تحت درمان است و طبق پروتکل «مصرف در خانه» باید بخشی از دارو را در منزل مصرف کند، استفاده از شربت به جای قرص برای این بیماران موجب افزایش مصرف می‌شود چون بیمار دارو را با سرنگ اندازه گیری و مصرف نمی‌کند. بنابر این بیماری که روزی ۵ میلی گرم قرص مصرف می‌کرده به یکباره مصرف او به 50 میلی‌گرم می‌رسد.

حذف یکباره قرص متادون و جایگزینی شربت اشتباه است

مربی، تصریح کرد: همچنین برای بیماران تزریقی دیدن سرنگ مضر است، دیدن سرنگ یعنی بزرگترین وسوسه برای برگشت به قبل.مشکل بعدی نیز انتقال و جابجایی شربت برای بیمار است. تصور کنید بیماری که به سفر می‌رود اگر قرص همراهش باشد بهتر است یا شربت با یک سرنگ که اصلاً صورت خوشی برای او ندارد.

وی ادامه داد: حداقل این کار به یکباره انجام نمی‌شد و قرص را قطع نمی‌کردند. به نظر می‌بایست شربت را به تدریج جایگزین قرص شود. امروزه در سیستم مواد مخدر هر روز ماده جدیدی تولید می‌شود ما در سیستم درمان نباید دست خود را با یک دارو ببندیم.

بیماران به تغییر رنگ و اندازه دارو واکنش منفی نشان می‌دهند

حسین دژاکام،رئیس جمعیت احیای انسانی کنگره 60 که در زمینه راهنمائی درمان اعتیاد فعالیت می‌کند نیز در رابطه با تغییر قرص متادون به شربت گفت: فرد مصرف‌کننده وضعیتی ندارد که بخواهیم دائماً در وضعیت درمانی او تغییر ایجاد کنیم. این در شرایطی است که حتی برخی بیماران حتی به رنگ، اندازه یا مارک قرص و دارو واکنش منفی نشان می‌دهد.

این اظهارات مردود است؛ تدابیر لازم اتخاذ شده

عباسعلی ناصحی، مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در واکنش به این سخنان به خبرنگار فارس گفت: همه این اظهارات مردود است چرا که تدابیر لازم برای این موضوع اتخاذ شده است.