سلامت نیوز: زندگی ماشینی و مدرن و نداشتن دقت كافی برای تهیه غذاهای سنتی، جذابیت و طعم مطلوب فست فودها به علت وجود انواع افزودنی و چاشنی ها و چربی زیاد، دسترسی آسان به فست فودها و افزایش روزافزون رستوران های متنوع و رنگارنگ، تبدیل شدن رستوران های عرضه این نوع غذاها به محلی برای گذران اوقات فراغت به ویژه در بین جوانان، قیمت مناسب این نوع غذاها نسبت به غذاهای سنتی از جمله علل گرایش زیاد به مصرف فست فودها است.

این نوع غذاها به علت دارا بودن چربی و قند زیاد، پرانرژی و پركالری بوده و منجر به ذخیره سازی چربی اضافی در بدن و چاقی می شوند. چربی موجود در فست فودها حاوی اسیدهای چرب اشباع با ترانس بالا مثل روغن های هیدروژنه، مارگارین و چربی های جامد است كه منجر به افزایش كلسترول خون می شود. از آنجا كه برای نگهداری طولانی مدت این غذاها از انواع نگه دارنده ها مثل نمك استفاده می شود، مصرف زیاد آنها موجب افزایش فشار خون و احتمال بروز بیماری های قلبی- عروقی، مغزی و كلیوی در میانسالی می شود.
استفاده زیاد از سوسیس و كالباس كه برای ماندگاری بیشتر آنها از مواد نگهدارنده ای چون نیترات و نیتریت استفاده می شود، سرطان زا خواهد بود. مواد رنگی غیرخوراكی موجود در نوشیدنی های طعم دار و كولاها موجب اختلال در تمركز و یادگیری كودكان شده و نوآوری و مهارت های آنها را كاهش می دهد و موجب بیش فعالی آنها می شود.
چاقی كه در نتیجه خوردن فست فودها حاصل می شود، مقاومت در برابر انسولین را كاهش داده و منجر به بروز دیابت نوع2 یعنی غیروابسته به انسولین می شود.
بیماری های قلبی عروقی از عمده ترین علل مرگ و میر در سراسر جهان است كه پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و آترواسكلروز یا انسداد عروق نیاز به تلاش و پیگیری های ممتد دارد.

هر چند در بعضی افراد به لحاظ ژنتیكی استعداد ابتلا به آترو اسكلروز یعنی رسوب چربی در جدار عروق بیشتر است، اما عوامل اكتسابی زیادی در بروز این بیماری ها نقش دارند كه به عنوان فاكتورهای خطر شناخته می شوند كه با تغذیه صحیح و رژیم غذایی مناسب می توان از آنها پیشگیری كرد.

دیابت، بی تحركی، استفاده از قرص های ضدبارداری و مصرف چاقی، بالا بودن فشار خون، افزایش كلسترول بد خون و دخانیات از جمله عوامل خطر در بروز بیماری های قلبی و عروقی است.

تغییر الگوی زندگی
چاقی به عنوان فاكتور خطر، سلامت عموم مردم را تهدید می كند و هم اكنون تغییرات در الگوهای غذایی و استفاده از فست فودها، تغییر در شیوه زندگی، به مدت زیاد نشستن جلوی تلویزیون، نشستن زیاد پشت میز كامپیوتر، استفاده زیاد از ماشین و بی تحركی در بروز چاقی موثر هستند.

مصرف تنقلات و میان وعده های پرانرژی، كاهش مصرف غذاهای حاوی فیبر به علت نداشتن میل و رغبت به مصرف سبزی های خام و پخته، حبوبات و غلات، افزایش استرس و اضطراب كه خود عامل پرخوری و خرده خواری است، مصرف بیش از حد بستنی های خامه ای، شكلات، شیرینی و نوشیدنی های مصنوعی، از جمله عواملی هستند كه به چاقی دامن می زنند و ارتباط مستقیمی با بروز بیماری های قلبی و دیابت نوع2 و بیماری های كیسه صفرا، انواع سرطان ها، التهاب و درد مفاصل دارند.

محققان توصیه می كنند برای اصلاح روش زندگی و حفظ سلامتی، كاهش اضافه وزن، افزایش فعالیت به مدت 30 تا 45 دقیقه در بیشتر روزهای هفته، مصرف مواد غذایی متنوع برای حفظ كفایت تغذیه ای، كاهش مصرف چربی های اشباع و منابع غنی از كلسترول، مصرف بیشتر سبزی و میوه ها، تامین كلسیم در رژیم غذایی، كاهش مصرف قند و نمك، مصرف زیاد مواد غذایی حاوی فیبر، نوشیدن روزانه 4لیوان آب، را حتما جدی بگیرید.

همچنین استفاده از هرم غذایی كه از 5گروه ماده غذایی شامل، شیر و جانشین های شیر، گوشت و جانشین های گوشت شامل گوشت سفید (مرغ و ماهی) گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات و خشكبار، گروه سبزیجات شامل انواع سبزی های برگ سبز، زرد و قرمز، گروه میوه های غنی از ویتامین و گروه نان و غلات الگوهای صحیح غذایی هستند كه ضامن سلامت آینده شما خواهند بود.

اما خطر دیگر از سوی نوشیدنی های حاوی افزودنی هایی از قبیل محرك های مجاز، ویتامین ها به ویژه ویتامین های گروه«ب»، مواد معدنی، كافئین، قهوه، گیاه گوارانا، ساخارین و كراتین هستند كه در برخی از آنها، ممكن است مقدار زیادی گلوكز یا شكر نیز به كار رفته باشد.

بیشتر جوانان، افراد پرتحرك و ورزشكاران به این نوع نوشیدنی علاقه دارند. جالب است بدانید اولین نوشابه های انرژی زا با میزان كافئین و شكر بالا سال 1980 در آمریكای شمالی وارد بازار شد و اگرچه در آن زمان نیز خریداران نوشابه های انرژی زا می دانستند كه این نوع نوشابه ها صددرصد سالم نیستند، اما همین اندازه كه به آنها امكان می داد تا ساعات بیشتری از روز را با انرژی كار كنند، برای آنها كافی بود.

در جست وجوی طعم طبیعی
بررسی ها نشان می دهد این نوشابه ها چهار برابر بیشتر از نوشابه های معمولی كافئین دارند. نوشابه های انرژی زا به طور متوسط حاوی 60 تا 80 میلی گرم كافئین است (یك فنجان قهوه حاوی 60 تا 90 میلی گرم كافئین است.) كافئین، محركی برای دستگاه عصبی مركزی است و به طور موقت موجب رفع خواب آلودگی می شود.
رفع خستگی، افزایش تمركز، اتساع عروق خونی، افزایش عملكرد جسمی و ذهنی، افزایش استقامت، شل كردن عضلات صاف نایچه ها و افزایش اسید معده از اثرهای كافئین بر بدن است. جالب این كه، كافئین، اثر داروهای تجویز شده برای درمان سردرد را تا 50درصد افزایش می دهد.

با وجود اثر مثبت كافئین روی بدن، باید در مصرف آن اعتدال را رعایت كرد، زیرا مصرف بیش از اندازه كافئین موجب وابستگی یا «كافئینیسم» می شود كه علائمی نظیر اضطراب، تحریك پذیری، انقباض عضلات، عصبانیت، بی خوابی، تپش قلب و زخم معده را به همراه دارد.

تائورین هم از گروه آمینواسیدهای غیرضروری است كه بدن به دریافت آنها از محیط خارجی نیاز ندارد و می تواند آن را بسازد.

تائورین از اجزای اصلی صفرا است كه به منظور هضم چربی ها، تنظیم كلسترول خون و جذب ویتامین های محلول در چربی به آن نیاز داریم. تائورین به همراه «روی» برای سلامتی چشم ها و حس بینایی لازم است. این ماده به علت این كه آنتی اكسیدان محسوب می شود، نقش سم زدایی از بدن دارد، همچنین موجب كاهش فشار خون در بدن شده و برای درمان اضطراب، بیش فعالی، فعالیت ضعیف مغز، صرع و آبرسانی به مغز نیز مفید است.

عصاره گوارانا از گیاهان منطقه آمریكای جنوبی است. این گیاه نیز دارای كافئین بوده و عصاره آن خاصیت محرك دستگاه عصبی مركزی، افزایش انرژی، چربی سوزی دارد.
عصاره جین سینگ نوعی گیاه آسیای شرقی است كه مصرف آن موجب افزایش مقاومت بدن در برابر اضطراب، تقویت حافظه، تقویت دستگاه ایمنی و عصبی و افزایش شادابی و انرژی، رفع خستگی، كاهش قند خون و كاهش عوارض پیری و مصرف بیش از حد آن موجب بی خوابی، تهوع، سردرد، اسهال، افزایش یا كاهش فشار خون می شود. البته میزان جین سینگ در نوشابه های انرژی زا كمتر از آن است كه موجب این عوارض شود.

متیل زانیتن یك «آلكالوئید» است كه در نقش محرك دستگاه عصبی فعالیت می كند و از دیگر مواد تشكیل دهنده این نوشیدنی ها شناخته شده است.

تركیبی بی خاصیت
ویتامین های گروه ب هم درسوخت و ساز و افزایش سطح انرژی بدن از طریق تولید گلبول های قرمز و پادتن ها، جبران كم خونی، كاهش استرس و اضطراب و مرطوب كنندگان طبیعی پوست نقش دارند.

از سوی دیگر ویتامین های آ و سی و سلنیوم به صورت آنتی اكسیدان ممكن است درنوشابه های انرژی زا وجود داشته باشد.

كراتین نوعی اسیدآمینه است كه در بدن انسان در هنگام سوخت و ساز پروتئین تولید می شود و انرژی مورد نیاز عضله را تامین می كند و درساختار آنهاست اما در تركیب با سلنیوم بی خاصیت می شود.

طعم دهنده ها و رنگ های غذایی نیز به طور طبیعی و مصنوعی درانواع نوشابه ها بخصوص نوشابه های انرژی زا وجود دارند.
طعم دهنده های مصنوعی از صدها ماده شیمیایی تركیب شده اند تا مشابه طعم های طبیعی شوند. طعم دهنده ها درمقدار مجاز به احتمال زیاد سالم هستند، اما ممكن است حاوی موادی باشند كه بعضی افراد بخصوص كودكان به آنها حساسیت های شدیدی نشان دهند.

دربین تركیبات به كار رفته در نوشابه های انرژی زا، كافئین و گیاه گوارانا مواد اعتیادآوری هستند كه مصرف زیاد و طولانی مدت آنها موجب می شود به نوشابه ها عادت كنیم.
دراین بررسی متخصصان تغذیه مصرف این نوشابه های انرژی زا را برای كودكان، زنان باردار، بیماران دیابتی و كسانی كه بیماری قلبی-عروقی دارند بسیار مضر و خطرناك دانسته اند. ترك این مواد كار سختی نیست و سردرد از عواقب اصلی آن است. بنابر این به طور معمول اعتیاد به تغذیه آماده اما غیر مفید جنبه روانی دارد و این خوردنی ها و نه فقط ارزش تغذیه ای قابل توجهی ندارند، بلكه از نظر هزینه نیز مقرون به صرفه نیستند.


  منبع: روزنامه کیهان