سلامت نیوز: وعده اجرای طرح كنترل و پیشگیری از كودك‌آزاری در سال 91 از سوی سازمان بهزیستی، فعالان حقوق كودك را تا حدودی نسبت به رعایت حقوق كودكان امیدوار می‌كند.اما آنچه باعث می‌شود آنها با دیده تردید به وعده بهزیستی بنگرند، این است كه در كارنامه این سازمان طرح‌هایی از این دست كه با عوض شدن مدیران نیمه‌كاره رها شده‌اند، كم پیدا نمی‌شود.

به گفته حبیب‌الله مسعودی‌فرید، مدیركل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی، اجرای طرح پیشگیری و كنترل كودك‌آزاری طی سال آینده در كشور اجرا خواهد شد.

دلیل اجرای این طرح از سوی بهزیستی این است كه گرچه آماری از میزان كودك‌آزاری در كشور وجود ندارد، به هر حال فراوانی آن در قالب خبرهایی از كودك‌آزاری‌های فجیع كه هر چند روز یك بار در رسانه‌ها منتشر می‌شود، نمود پیدا می‌كند و حقیقت تلخ این است كه اخبار كودك‌آزاری این روزها به حدی زیاد شده كه بخش عمده‌ای از آنها دیگر حتی در صفحات حوادث هم جا نمی‌گیرند.

این در حالی است كه رسانه‌ها فقط تعداد اندكی از كودك‌آزاری‌ها را كه به مرز فاجعه می‌رسد، پوشش خبری می‌دهند و انواع خفیف‌تر حتی به دادگاه هم نمی‌رسد.

از سوی دیگر در كشور ما تنها كودك‌آزاری‌های جسمی به چشم می‌‌آید و از نظر قانونی به آنها رسیدگی می‌شود و كودك‌آزاری‌های روانی هر چقدر هم كه شدید و آسیب‌رسان باشد نه به چشم كسی می‌آید، نه گزارش می‌شود و نه به آنها رسیدگی می‌شود.

مدیركل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی كشور در گفت‌وگو با مهر، توضیح داد كه بسیاری از كودك‌آزاری‌ها در ایران به دلیل عدم اطلاع‌رسانی و نبود آموزش‌های لازم رخ می‌دهد كه با اجرای طرح پیشگیری و كنترل این مشكل برطرف می‌شود.

مسعودی‌فرید درباره چگونگی اجرای این طرح توضیح داد: اجرای طرح پیشگیری از آسیب‌ها به این صورت است كه با تشكیل كلاس‌های آموزشی برای والدین در استان‌های مختلف، این افراد با نحوه و روش صحیح برخورد با كودكان آشنا می‌شوند.

براساس توضیحات وی، با توجه به این ‌كه بسیاری از پدر و مادرها با نمونه‌های كودك‌آزاری آشنا نیستند، به همین دلیل تمامی مواردی كه منجر به كودك‌آزاری عاطفی، روحی و جسمی می‌شود به آنها اطلاع‌رسانی خواهد شد.

او با اشاره به این ‌كه بیش از 50 درصد كل كودك‌آزاری‌های ثبت شده به علت نبود اطلاع‌رسانی درست است، گفت: در حال رایزنی با ارگان‌های مرتبط هستیم تا كلاس‌های آموزشی در این سازمان‌ها نیز برگزار شود.

مسعودی‌فرید برگزاری كلاس‌های آموزشی را در طرح پیشنهادی بهزیستی به عنوان روشی پیشگیرانه معرفی كرد كه باعث كاهش آسیب‌های ناشی از كودك‌آزاری می‌شود.

مدیران بهزیستی كدام سطح پیشگیری را در نظر دارند؟

هر چند برداشتن گامی برای كاهش آمارهای كودك‌آزاری از سوی بهزیستی حركتی مثبت محسوب می‌شود، اما برگزاری كلاس‌های آموزشی كه مدیركل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی كشور در گفت‌وگوی رسانه‌ای آن را به عنوان اصلی‌ترین محور این طرح معرفی كرده، باب نقدهایی را نیز در این باره گشوده است.

سیدحسن موسوی‌چلك، رییس انجمن مددكاری ایران یكی از كارشناسان كهنه‌كار در حوزه حمایت از حقوق كودكان است كه به این طرح و شیوه برگزاری آن انتقادهایی دارد.

به گفته او، هر برنامه كاهش آسیبی شامل سه سطح است. برای مثال در برنامه كاهش آسیب كودك‌آزاری سطح نخست اطلاع‌رسانی به كودكان و بزرگسالان درباره ماهیت این پدیده، انواعش و راهكارهای پیشگیری از آن است، اما با وجود آگاهی‌رسانی درباره پدیده كودك‌آزاری، همیشه ممكن است كودكانی گرفتار آن شوند و به این ترتیب برنامه كاهش آسیب به سطح دوم می‌رود كه سطح مداخله به حساب می‌آید.

در این سطح مددكاران اجتماعی سعی می‌كنند تا حد ممكن بدون قضایی كردن پرونده كودك‌آزاری مساله را حل كنند و اگر مساله با راه‌های مددكارانه حل نشد آن‌وقت از راه‌های قانونی برای حلش اقدام كنند.

در سطح دوم باید برای مداخله‌های فوری در شرایط بحرانی منابع اجتماعی به سرعت در اختیار مددكاران قرار بگیرد تا مردم بتوانند در كمترین زمان ممكن از خدمات مددكاری بهره‌مند شوند. این بخش همچنین همكاری نیروی انتظامی و قوه قضاییه را نیز می‌طلبد.

آن‌طور كه رییس انجمن مددكاری ایران توضیح می‌دهد سطح سوم خدمات پیشگیرانه مربوط به بازتوانی كودكان آسیب‌دیده از پدیده كودك‌آزاری و فراهم كردن بستری مناسب برای بازگشت آنها به جامعه و آغاز یك زندگی سالم است.

او با اشاره به این سطوح نتیجه می‌گیرد كه آنچه مسعودی‌فرید به عنوان طرح كنترل و پیشگیری از كودك‌آزاری در سال 91 عنوان می‌‌كند تنها بخش محدودی از سطح اول پیشگیری را در بر می‌گیرد و بنابراین دربرگیرنده تمام موارد كودك‌آزاری و تاثیرگذار بر كاهش آن نیست.

كلاس، روشی نخ‌نما

موسوی‌چلك، درباره برگزاری كلاس‌های آموزشی برای پیشگیری از كودك‌آزاری هم به نكته جالبی اشاره می‌كند.

این مددكار توضیح می‌دهد: برگزاری كلاس‌های آموزشی برای جمعیتی تقریبا 72 میلیون نفری در یك كشور با توجه به شمار نیروهای سازمان بهزیستی بعید به نظر می‌رسد. ضمن این كه امروز دیگر مردم رغبتی به كلاس‌های این‌چنینی نشان نمی‌دهند و علاقه به آموختن از این طریق ندارند.

كارشناسان آسیب‌های اجتماعی در این باره معتقدند كه معمولا روش‌های غیرمستقیم آموزش بهتر و بیشتر از روش‌های مستقیم مفید واقع می‌شوند.

از سوی دیگر، شرایط و موقعیت اجتماعی بسیاری از والدین كه شاید مجرمان كودك‌آزاری باشند، اجازه شركت در چنین كلاس‌هایی را نمی‌دهد، بنابراین بهزیستی چگونه انتظار دارد پدر معتاد تزریقی كه بیشتر وقتش را در خرابه‌های شهر در نشئگی و خماری می‌گذراند یا زن آسیب‌دیده‌ای كه نقش مادر هم دارد و اغلب اوقاتش را در خانه نیست، در كلاس‌هایی از این دست شركت كنند؟

طرح‌هایی كه با مدیران رفتند

حدود دو سال پیش اداره كل سازمان بهزیستی كشور طرحی را برای كاهش كودك‌آزاری در كشور ارائه داد كه با عنوان «ایجاد پرونده آسیب‌های اجتماعی برای هر فرد» در رسانه‌ها مطرح شد.

براساس این طرح، هر كودكی كه به دنیا می‌‌آید طبق سطح خانواده‌ای كه در آن متولد می‌شود، شرایط اجتماعی، منطقه محل زندگی و حتی ویژگی‌های والدینش ممكن است قربانی برخی آسیب‌های اجتماعی شود و اگر همزمان با تولد پرونده‌ای برایش تشكیل شود آنگاه مددكاران در شرایط بهتری می‌توانند او را زیر نظر داشته باشند و شرایطش را كنترل كنند.

این طرح با تغییر مدیر مجموعه از سمتش مسكوت ماند، اما حقیقت این است كه این طرح تنها برنامه‌ای نبود كه در سازمان بهزیستی با عوض شدن مدیران به دست فراموشی سپرده شد و چه‌بسا اگر همین حالا، مدیران كنونی بهزیستی تصمیم بگیرند به جای ارائه طرح‌های جدید و صرف وقت و هزینه برای پژوهش و سنجش آنها، طرح‌های نیمه‌كاره گذشته را به سرانجام برسانند در زمان كمتری به نتایج بهتری خواهند رسید.
منبع: جام جم آنلاین