سلامت نیوز: شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامات پیشگیرانه لازم برای آنانشناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامات پیشگیرانه لازم برای آنان

تحقیقات غیر رسمی در جهان نشان می دهد رشد آمار دانشجویان و دانش آموزانی که حداقل یک بار مواد مخدر مصرف کرده اند، نگران کننده است. آمارهای موجود و وضعیت فعلی جوامع لزوم آشنایی با علل و زمینه های گرایش افراد به اعتیاد و راه های پیشگیری از آن را بیشتر می کند.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری نوین، اعتیاد یک بیماری زیست شناختی، روانشناختی و اجتماعی است. عوامل متعددی در اتیولوژی سوء مصرف و اعتیاد مؤثرند که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند. این عوامل،‌ عوامل درهم بافته ای هستند که بر یکدیگر تأثیر می گذارند.
درک کلیه علل و عوامل زمینه ای موجب می شود تا روند پیش گیری، شناسایی، درمان و پی گیری به طور هدفمند طرح ریزی شود.


بنابراین، آشنایی با عوامل زمینه ساز مستعد کننده بروز اعتیاد و نیز عوامل محافظت کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد:


۱- شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامات پیش گیرانه لازم برای آنان
۲- انتخاب نوع درمان و خدمات، حمایت ها و مشاوره های لازم برای معتادان.


دوره نوجوانی:


مخاطره آمیز ترین دوران زندگی از نظر شروع مصرف مواد مخدر دوره نوجوانی است. نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است. در این دوره، میل به استقلال و مخالفت با والدین به اوج خود می رسد و نوجوان برای اثبات بلوغ و فردیت خود ارزش های خانواده را زیر سؤال می برد و سعی در ایجاد و تحلیل ارزش های جدید خود دارد. مجموعه این عوامل، علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک، تنوع و هیجان، فرد را مستعد مصرف مواد می نماید.


ژنتیک:



شواهد مختلفی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد مخدر حکایت می کنند. برخی از عوامل مخاطره آمیز مانند اختلالات شخصیتی و روانی و عملکرد نامناسب تحصیلی ناشی از اختلالات یادگیری می توانند جنبه ژنتیکی داشته باشند.


صفات شخصیتی:


عوامل مختلف شخصیتی با مصرف مواد ارتباط دارند. از این میان، برخی از صفات بیشتر پیش بینی کننده احتمال اعتیاد هستند و به طور کلی فردی را تصویر می کنند که با ارزش ها یا ساختارهای اجتماعی مانند خانواده، مدرسه و مذهب ارتباط ندارد و یا از عهده انطباق، کنترل یا ابراز احساساتی مثل احساس گناه، خشم و اضطراب بر نمی آید.


این صفات عبارتند از:


عدم پذیرش ارزش های سنتی و رایج، مقاومت در مقابل منابع قدرت، نیاز شدید به استقلال، صفات ضد اجتماعی، پرخاشگری شدید، احساس فقدان کنترل بر زندگی خویش، اعتماد به نفس پایین، فقدان مهارت مقاومت در برابر پیشنهادات خلاف دیگران و فقدان مهارت های اجتماعی انطباقی.


از آنجا که اولین تجربه مصرف مواد مخدر، معمولاً از محیط های اجتماعی شروع  می شود هر قدر فرد قدرت تصمیم گیری و مهارت ارتباطی بیشتری داشته باشد، بهتر   می تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند.


اختلالات روانی:



در حدود ۷۰ درصد موارد، همراه با اعتیاد به مواد مخدر اختلالات دیگر روان پزشکی نیز وجود دارد. شایع ترین تشخیص ها عبارتند از: افسردگی اساسی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، فوبیا، ‌دیس تایمی، اختلال وسواسی - جبری، اختلال پانیک، مانیا، ‌اسکیزوفرنیا.


نگرش مثبت به مواد:



افرادی که نگرش ها و باور های مثبت و یا خنثی به مواد مخدر دارند، احتمال مصرف و اعتیادشان بیش از کسانی است که نگرش های منفی دارند. نگرش های مثبت عبارتند از: کسب بزرگی و تشخص، رفع درد های جسمی و خستگی، کسب آرامش روانی و توانایی مصرف مواد بدون ابتلا به اعتیاد.


موقعیت های مخاطره آمیز فردی:



بعضی از نوجوانان و جوانان در موقعیت ها یا شرایطی قرار دارند که آنان را در معرض خطر مصرف مواد قرار می دهد.


 مهمترین این موقعیت ها عبارتند از:



در معرض خشونت قرار گرفتن در دوران کودکی و نوجوانی، ترک تحصیل،   بی سرپرستی یا بی خانمانی، فرار از خانه، معلولیت جسمی، ابتلاء به بیماری ها یا دردهای مزمن. حوادثی مانند از دست دادن نزدیکان یا بلایای طبیعی ناگهانی نیز ممکن است منجر به واکنش های حاد روانی شوند. در این حالت فرد برای کاهش درد و رنج و انطباق با آن از مواد مخدر استفاده می کند.


تأثیر مواد بر فرد:


این عامل وقتی وارد عمل می شود که ماده مخدر دست کم یک بار مصرف شده باشد. چگونگی تأثیر یک ماده مخدر بر فرد، تابع خواص ذاتی ماده مصرفی و تعامل آن با فرد و موقعیت او است. تأثیر مواد بر فرد مصرف کننده، به میزان قابل توجهی، به مشخصات او بستگی دارد.


این مشخصات عبارتند از:



شرایط جسمی فرد، انتظار فرد از مواد مخدر، تجربیات قبلی تأثیر مخدر و مواد دیگری که هم زمان مصرف شده اند.


مواد مختلف تأثیرات متفاوتی بر وضعیت فیزیولوژیک و روانی فر د دارند. مثلاً: هروئین و کوکائین سرخوشی شدید، الکل آرامش و نیکوتین هوشیاری و آرامش اندکی ایجاد می کنند.


 آیا افسردگی می‌تواند موجب اعتیاد به مواد مخدر گردد؟


بله، افسردگی می‌تواند منجر به شروع اعتیاد در فرد گردد. برای آنکه دریابیم شخصی دچار افسردگی است، این شخص باید توسط روانشناس و یا روانپزشک معاینه گردد. این افراد می‌توانند وجود افسردگی را تشخیص داده و درمان ویژه‌ای مانند دارو درمانی و یا ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی را ارائه دهند.


افسردگی، به معنی داشتن ویژگی‌های زیر در یك دوره طولانی است:



▪ عدم (یا کمبود) تمایل به انجام کارهای مختلف و عدم احساس لذت (تقریباً) در هر فعالیت
▪ کاهش و یا ازدیاد کاملاً مشهود وزن
▪ داشتن حالت افسردگی در بیشتر اوقات روز
▪ کم‌خوابی یا خوابیدن بیش از حد
▪ کندی حرکات
▪ خستگی و کمبود انرژی
▪ داشتن مشکل در فکر کردن و تمرکز و عدم قاطعیت
▪ تفکرات تکراری در مورد مرگ
این علائم در اثر مصرف مواد مخدر و یا الکل به وجود نمی‌آیند، اما آنها می‌توانند موجب شروع مصرف مواد مخدر و یا الکل در فردی گردند که می‌خواهد احساس بهتری بیابد.


شخصی که درگیر این مسأله شده باید از خود بپرسد:



«آیا من به الکل، سیگار و مواد مخدر روی آورده‌ام تا علائم بیماری‌ام (افسردگی) را کاهش دهم و یا احساس بهتری بیابم؟»


«آیا قبل از شروع به مصرف الکل، سیگار، مواد مخدر  من علائم ذکر شده در بالا را داشتم؟»


«آیا من با داشتن این رویه و رفتار واقعاً احساس بهتر بودن می‌کنم؟»


در چنین مواردی گرفتن کمک از افراد متخصص برای حل مشکلتان بسیار مهم است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha