به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، در سایه چنین رویکرد نگران کننده و مخربی است که علی رغم هشدارهای مکرر پزشکان به تازگی شاهد مصرف خودسرانه و ناآگاهانه برخی داروها هستیم.

از جمله نمودهای نگران کننده این پدیده گرایش برخی دانشجویان به سوء مصرف دارویی موسوم ریتالین با انگیزه بیداری در شب‌ها به خصوص در ایام امتحانات آخر ترم است!

به گزارش ایسنا، متیل فنیدیت (MPH) با نام تجاری ریتالین یا نوارتیس در سال 1954 به بازار دارویی عرضه شد. در ابتدا قرار بود برای درمان افسردگی، خواب آلودگی در طول روز و سندرم خستگی مزمن به كار رود اما به تدریج بعضی مطالعات نشان داد از این دارو در درمان كودكانی كه دچار اختلال بیش فعالی و كم توجهی هستند، استفاده می‌شود.

از سال 1998 گروه مصرف كننده جدیدی برای این دارو معرفی شدند: دانشجویان و دانش‌آموزانی بودند که می‌خواستند شب‌های امتحان كمی بیشتر بیدار بمانند.

درمدت کوتاهی دامنه سوءمصرف این دارو که گفته می‌شد، ضمن کاهش خواب آلودگی به افزایش تمرکز نیز کمک می‌کند به نحوی گسترش یافت که در سال 2002 تنها در آمریکا بیش از هفت میلیون نفر كه 6/1 میلیون نفر آنها از دانشجویان بودند از این دارو استفاده می‌کردند.

درحالیکه عوارض شدید سوءمصرف ریتالین مرتبا توسط جامعه پزشکی هشدار داده می‌شود، این ریتالین، بالاترین مصرف غیرقانونی را، در بین دانشجویان دارد؛ به طوری که هم اكنون در شب‌های امتحان در برخی كتابخانه‌های دانشگاه‌های امریكا ریتالین پارتی برگزار می‌شود! این دارو به روش‌های مختلفی مانند خوردن قرص، استنشاق پودر یا تزریق مایع استفاده می‌شود.

دكتر حسن هاشمی، داروساز در گفت و گو با خبرنگار بهداشت ودرمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: داروی ریتالین اولین بار توسط كمپانی مرك به عنوان داروی ضد اشتها وارد بازار دارو شد.

وی ادامه داد: بعد از گذشت زمان، ریتالین به عنوان داروی درمان كننده سندرم اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه (ADHD) مصرف می‌شود كه علامت شاخص آن پرتحركی همراه با نقصان توجه بعد از تشخیص داروی خط اول درمان، ریتالین است.

هاشمی با بیان اینكه ریتالین از نظر دسته بندی فارماكولوژیك جزئی از داروهای محرك مغزی است، اظهار داشت: همچنین از نظر شیمیایی جزو دسته بندی داروهای شبه آمفتامین است. وقتی افراد عادی خارج از دوز زمانی مشخص آن را مصرف كنند، تبدیل به سوء استفاده دارو می‌شود كه در درازمدت علائم اعتیاد را نشان می‌دهد.

وی با بیان این كه تكرار مصرف دارو باعث اعتیاد آن می‌شود، تصریح كرد: بی خوابی، سردرد، تهوع، اختلالات گوارشی و در مراحل بالاتر آسیب‌های شدید قلبی عروقی و از كار افتادگی كبد را به دنبال دارد و حتی باعث بروز واكنش‌های پارونوئید و افسردگی شدید در مصرف مزمن آن می‌شود.

هاشمی با بیان این كه ریتالین سطح دوكامین خون را بالا می‌برد، اذعان داشت: ریتالین، بلاگ كننده ترانس پورت‌های دوكامین خون است و فرد پس از مصرف احساس شادی و تمركز كرده و شب‌های امتحان از این علائم سوء استفاده می‌كند. اثر بلاگ كنندگی افزایش سطح دو كامین خون تا 20 درصد بیشتر از كوكائین است.

این داروساز، خستگی مفرط و اختلال خواب را از شاخص ترین عوارض مصرف این دارو عنوان و یادآور شد: داروی ریتالین توسط داروخانه‌های خاص و لزوما با نسخه پزشك ارائه می‌شود اما می‌توان این دارو را مانند دیگر داروها از ناصر خسرو با قیمت‌های بسیار پایین‌تر از سطح جهانی خریداری كرد.

وی خاطرنشان كرد: عرضه آزاد ریتالین توسط داروخانه‌ها بستگی به سیاست‌ كاری آنها دارد؛ اما رزیدنت‌ها با شماره نظام پزشکی خود قادر به دریافت دارو هستند و متاسفانه شنیده می‌شود برخی دانشجویان پزشكی هم با كارت دانشجویی از این دارو استفاده می‌كنند.

دكتر امام هادی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی نیز با اشاره به اینكه ریتالین از دسته قرص‌های محركی است كه مصارف عمده درمانی دارد، به ایسنا گفت: معمولا برای كودكان بیش فعال استفاده می‌شود تا به حالت نرمال در آیند و یا در درمان بیماری خواب و كسانی كه در طول روز دچار خواب آلودگی هستند، به كار می‌رود.

وی با بیان اینكه از خاصیت‌های این دارو برداشت سوء می‌شود، اظهار داشت: متاسفانه برخی دانشجویان خصوصا در خوابگاه‌ها ناآگاهانه به دنبال داروهای روان گردان و شادی آور هستند كه بعضی از آنها جنبه درمانی دارند و دانشجویان تصور می‌كنند كه عوارض جانبی ندارد مانند شربت كدئین كه برای بیدار ماندن در شب استفاده می‌كنند وهمچنین در كنار آن ریتالین هم مصرف می‌كنند كه انرژی زیادی در آنها ایجاد می‌شود.

دكتر امام هادی تصریح كرد: افراد مصرف كننده، گاهی 24 ساعت بدون هیچ وقفه و استراحتی مطالعه می‌كنند و پس از بین رفتن اثر دارو یا باید دوباره آن را مصرف كنند و یا این كه 12 ساعت كاملا بخوابند كه این باعث افت چشمگیر فعالیت اجتماعی و آموزشی در آنها می‌شود.

وی در پایان تصریح کرد: با این که ریتالین در ابتدای كار حافظه كوتاه مدت را فوق العاده تحریك می‌كند ولی بعد از مصرف مكرر، بازگشت فرد به حالت عادی مستلزم استفاده مجدد از دارو است.