شوك یا كاهش خونرسانی
شوك عبارت است از تامین ناكافی اكسیژن و مواد غذایی به بعضی از سلولهای بدن و عدم حذف موثر دیاكسیدكربن و سایر مواد زائد كه از گردش ناكافی خون نتیجه میشود. این امر باعث تنزل عمیقی در اعمال حیاتی بدن میشود.
انواع خونریزی
سه نوع خونریزی وجود دارد: شریانی، وریدی و مویرگی خونریزی شریانی: خون قرمز روشن و جهنده كه از یك زخم بیرون میزند اغلب نشاندهنده شریان بریدهشده یا صدمهدیده است. خون شریانی به دلیل مملو بودن از اكسیژن، روشن است و فوران خون معمولا منطبق با انقباض قلب است. كنترل خونریزی شریانی میتواند مشكلتر از سایر انواع خونریزی باشد. خونریزی وریدی: خونریزی یكنواخت به رنگ قرمز تیره از یك زخم اغلب نشاندهنده ورید آسیبدیده یا بریدهشده است. هنگامی كه خون بهرنگ قرمز تیره است یعنی از اكسیژن تهی است. یك جریان یكنواخت خون، خونریزی از ورید را نشان میدهد زیرا وریدها فشار كمتری نسبت به شریانها دارند. خونریزی وریدی ممكن است وسیع باشد ولی به دلیل فشار كمتر، كنترل آن از خونریزی شریانی سادهتر است. خونریزی مویرگی: خون قرمز تیرهای كه به آهستگی جریان مییابد نشاندهنده مویرگهای آسیبدیده است. این خونریزی اغلب خودبهخود لخته میشود.اولین اقدام شما باید كنترل خونریزی باشد. در برخورد با بیمارانی كه دچار خونریزی هستند یكسری علایم اولیه حیاتی باید چك شود. این كار بهدو دلیل صورت میگیرد: ا- علایم حیاتی بیانكننده شدت خون از دست رفتهاند ۲- علایم حیاتی اولیه میتوانند در مقایسه با علایم حیاتی بعدی تعیین كنند كه وضعیت بیمار رو به وخامت است یا در حال بهترشدن.
روشهای كنترل خونریزی خارجی
۱-فشار مستقیم ۲- بالا بردن موضع و استعمال وسایل سرد ۳-پانسمان با فشار ۴-بستن آتل
5–تورنیكه. فشار مستقیم: اولین روش برای كنترل خونریزی فشار مستقیم است. روش انجام كار: یك گاز استریل یا پانسمان را روی محل جراحت گذاشته و فشار مستقیم با نوك انگشتان روی محل خونریزی وارد میكنیم. زخمهایی كه شكاف بزرگی دارند ممكن است نیاز به گاز استریل و فشار مستقیم دست داشته باشند و این امر در صورتی است كه فشار انگشتان موفقیتآمیز نباشد در صورت ادامه خونریزی پانسمان را برداشته و روی نقطه خونریزیدهنده فشار مستقیم وارد كنید. بالا بردن و استعمال وسایل سرد: بالا بردن یك اندام آسیبدیده هماهنگ با فشار مستقیم برای كنترل خونریزی استفاده میشود. دستها یا پاها را بالاتر از سطح قلب ببرید تا جریان خون كند شود و به لختهشدن كمك كند. اگر اندام، دردناك و متورم است یا دچار تغییر شكل شده میتواند نشانه شكستگی احتمالی باشد. اندام را تنها پس از آتلگیری بالا ببرید. بهكار بردن یخ یا پك سرد باعث تسهیل در مراحل لخته میشود و انقباض عروقی را تسهیل كرده و ممكن است تورم را كاهش دهد.
پانسمان با فشار
شریانی كه نزدیك به سطح پوست و روی یك برآمدگی استخوانی قرار دارد یك نقطه دارای نبض را میآفریند این نقاط، نقاط فشار نیز نامیده میشوند. نقطه فشار در اندام فوقانی نقطه فشار براكیال: این محل در سطح داخلی بازو میانه راه بین شانه و آرنج قرار گرفته است. از سطوح صاف انگشتان برای فشار شریان در مقابل استخوان استفاده كنید. نقطه فشار در اندام تحتانی: از نقطه فشار فمورال استفاده میشود كه در چین بین شكم و قسمت فوقانی ران قرار گرفته است. بستن آتلها: آتل بستن اندام باعث كنترل فوری خونریزی همراه با شكستگی احتمالی میشود.
خونریزی داخلی
علل متعددی دارد از جمله، ضربه غیرنافذ، پارگی یك رگ خونی، شكستگیهای اصلی بهخصوص شكستگیهای لگن كه به دلیل قابل مشاهده نبودن این نوع خونریزی میتواند منجر به اتلاف خون شدید و مرگ در عرض چند دقیقه شود. علایم و نشانههای خونریزی داخلی: درد، حساسیت، تورم، بیرنگ شدن ناحیه مشكوك به آسیب، خونریزی از دهان، ركتوم، استفراغ خون قرمز روشن یا خون بهرنگ قهوهای تیره، مدفوع تیره قیر مانند یا وجود خون قرمز روشن در مدفوع، شكم حساس و سفت یا متورم.
علایم و نشانههای خونریزی داخلی كه نشاندهنده شوك (كاهش خونرسانی) هستند عبارتند از اضطراب و بیقراری، ضعف و گیجی، تشنگی، تنفس سریع و كمعمق (بیش از ۲۲ تا در دقیقه در فرد بالغ)، نبض سریع (از ۱۰۰ تا در دقیقه در فرد بالغ) پوست رنگپریده خنك و مرطوب، افت فشار خون، مردمكهای گشادشده كه در پاسخ به نور كند هستند.
منبع: روزنامه شرق
نظر شما