سلامت نیوز: موضوع و شعار روز جهانی بهداشت در سال جاری، سالمندی و سلامت است و محورهای مطرح شده در این روز زندگی سالم و طول عمر بیشتر است که بر گسترش مشارکت فعال زنان و مردان سالخورده در تمامی سطوح جامعه تاکید می کند. واقعیت این است که همراه با طولانی شدن عمر انسان، حفظ سلامت جسم و روان بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. کارشناسان طب سالمندی می گویند سالمندی بخشی از زندگی است که بسیاری از ما در آینده خواهیم گذراند یا در حال سپری کردن آن هستیم. سالمندی بیماری یا درد نیست و می توان از دوران جوانی و میانسالی برای آن برنامه ریزی کرد.

براساس پژوهش های انجام شده سالمندی بر تمام اجزای بدن یعنی استخوان ها، توده های سلولی و بافت های چربی تاثیر می گذارد به طوری که استخوان ها به خصوص در زنان پوک و شکننده می شود. عضلات آرام آرام تحلیل می رود، آب بدن کم می شود و توزیع چربی در بدن کاهش می یابد. به نوشته وبدا نیازهای سالمندان به ۳ دسته اصلی تقسیم می شود، مراقبت های پزشکی و بهداشتی، نیازهای اجتماعی- اقتصادی و نیازهای روانی همچون توجه بیشتر و حفظ کرامت و شأن سالمندان.نکته این جاست که هم اکنون مشخص شده که می توان با در پیش گرفتن شیوه صحیح زندگی و تغذیه سالم، دوره سالمندی را به تاخیر انداخت و یا این دوره حساس از زندگی را سالم زیست.

تغذیه صحیح و سلامت سالمندان

پس از رسیدن به سن ۶۰ سالگی نیاز بدن به مواد مغذی به دلیل پدیده سالمندی و تحلیل رفتن قوای بدن و درگیر شدن فرد با بیماری های مختلف و رنج عوارض ناشی از داروها و یا بیماری تغییر چشمگیری پیدا می کند و در افراد مختلف، متفاوت است.زهرا عبداللهی سرپرست دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این مطلب به خراسان می گوید: توصیه های کلی که می توان به تمام سالمندان کرد، این است که غذاهای ساده و کم حجم مصرف کنند و در عین حال به اندازه کافی مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنند. در این سنین نوع غذا بر سلامت فرد تاثیر چشمگیری دارد و بهتر است سالمندان در انتخاب غذا دقت زیادی به خرج دهند. در رژیم غذایی سالمندان علاوه بر تاکید بر تنوع و تعادل، باید مصرف متعادل چربی و نمک در نظر گرفته شود و تا جایی که امکان دارد در آن غذاهای پرکالری و حجیم گنجانده نشود.

در واقع در پیش گرفتن رژیم غذایی صحیح نه فقط باعث حفظ سلامت فرد می شود بلکه دوره سالمندی را نیز به تاخیر می اندازد. در واقع رژیم غذایی در دوره میانسالی تاثیر مستقیمی در سلامت فرد در دوران سالمندی و به تاخیر افتادن آن دارد.همچنین از آن جا که بسیاری از بیماری های دوره میانسالی ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی دارد، بهتر است مصرف مواد غذایی پرفیبر در برنامه غذایی گنجانده شود. اختلالات چربی، پرفشاری خون، چاقی، اضافه وزن، دیابت و عوارض قلبی- عروقی در بسیاری از میانسالان شیوع دارد و مهم ترین راه کنترل و پیشگیری از این بیماری ها تغذیه مناسب و در پیش گرفتن شیوه زندگی صحیح است.

دکتر عبداللهی با اشاره به این که چند توصیه کلیدی در زمینه تغذیه صحیح سالمندان وجود دارد، ادامه می دهد: از آن جا که با افزایش سن، نیاز به کالری کمتر می شود و فعالیت های بدنی هم کاهش می یابد، برای ثابت نگهداشتن وزن بدن و پیشگیری از اضافه وزن، باید میزان دریافت انرژی را با دریافت غذاهای کم چرب محدود کرد.در مقابل باید مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین و مواد مغذی و املاح معدنی افزایش یابد. مصرف قندهای ساده و شیرینی باید محدود شود و پروتئین دریافتی کیفیت بالایی داشته باشد. بهتر است حداقل هفته ای دو بار ماهی مصرف شود و از مواد لبنی از نوع بدون چربی یا کم چربی استفاده شود. برای افزایش مصرف فیبر بر مصرف سبزی ها و میوه ها تاکید می کنیم زیرا این محصولات علاوه بر داشتن فیبر حاوی مواد آنتی اکسیدانی نیز می باشد که پروسه تخریب سلولی را به تعویق می اندازد و در پیشگیری از دیابت و چربی خون بالا نقش موثری دارد.از طرف دیگر از آن جا که جذب کلسیم در بدن کاهش پیدا می کند، منابع غنی از کلسیم مانند لبنیات کم چرب و استفاده از نور آفتاب برای دریافت ویتامین D به میزان کافی توصیه می شود.
سرپرست دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درباره مصرف مایعات به سالمندان توصیه می کند: برای پیشگیری از بروز کم آبی در بدن و مشکلاتی نظیر یبوست مصرف مایعات بسیار ضروری است. از آن جا که معمولا در این سنین افراد کمتر احساس تشنگی می کنند، احتمال بروز کم آبی زیاد است بنابراین توصیه ما مصرف مکرر آب حتی در نبود احساس تشنگی است. همچنین مصرف نمک در این سنین باید حتما محدود شود. متاسفانه مصرف نمک در بین مردم ما بیشتر از استانداردهاست. در حالی که طبق استاندارد باید روزانه ۵ گرم نمک مصرف کنیم، متوسط مصرف نمک در کشور ما ۱۰ تا ۱۲ گرم است.

سالمندی زودرس

خوب است بدانید بی توجهی به اصلاح شیوه زندگی مهم ترین عامل بروز سالمندی زودرس در افراد است.

وی با اشاره به این موضوع تصریح می کند: نکته این جاست که بسیاری از افراد نمی دانند که می توان سالمندی را با در پیش گرفتن یک رژیم غذایی سالم و شیوه زندگی صحیح به تاخیر انداخت و نکاتی که به فرد کمک می کند همین توصیه هایی است که ذکر شد به علاوه داشتن فعالیت جسمی به اندازه کافی؛ در واقع از دوران کودکی باید مصرف نمک، غذاهای پرچرب و پرکالری را محدود کنیم تا رژیم غذایی سالم در زندگی فرد نهادینه شود و طول عمر بیشتر با سلامت بیشتر همراه شود.

اصلاح شیوه زندگی در میانسالی

نکته این جاست بسیاری از میانسالان که درگیر بیماری هایی مثل عوارض قلبی- عروقی می شوند تصور می کنند از آن جا که سالمندی را پیش رو دارند، اصلاح شیوه زندگی دیر است و به اصطلاح آب از سر آن ها گذشته است در صورتی که هر زمان فرد تصمیم بگیرد به نفع سلامت خود گام بردارد، زمان مناسبی است و حتی اصلاح سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی در میانسالی به سلامت دردوران سالمندی کمک می کند.

همچنین بحث آموزش سالمندان اهمیت بسیاری دارد و یکی از اولویت های بخش بهداشت درکشور ما آموزش و اطلاع رسانی به میانسالان و سالمندان است که در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها و حفظ سلامت آن ها موثر است.

توصیه های نهایی

سالمندان باید شیوه مراقبت از خود را یاد بگیرند. آنان بیشتر از افراد عادی در معرض حوادث هستند و دوسوم حوادثی که برای آن ها رخ می دهد در منزل اتفاق می افتد. این حوادث کوچک است اما برای سالمندان ممکن است موجب مرگ شود. حمام کردن باعث می شود بانشاط تر شوند و رعایت بهداشت دهان و دندان از عفونت های دهانی در آن ها جلوگیری می کند. فشارسنج و ترازو از وسایل بسیار ضروری در منزل آن هاست که البته باید استفاده درست از آن را به سالمندان آموخت. آن ها باید در زندگی تابع برنامه شخصی باشند تا بدنشان به ساعت های مشخص خواب و غذا عادت کند. در این برنامه پیاده روی در صبح و شب به مدت 3۰ دقیقه توصیه می شود.

منبع: روزنامه خراسان