سلامت نیوز: «كاش قدم بلندتر بود!»، «خوش به حال تو كه اینقدر قد بلندی»، «چه كار كنم قدم چند سانت بلندتر بشه؟» و... این روزها شنیدن این جملات بخصوص از زبان نوجوانان، خیلی عجیب نیست.

بسیاری از افراد حسرت قدبلندها را می‌خورند و آرزو می‌كنند قدشان كمی بلندتر شود؛ اما آیا واقعا می‌توان كاری در این زمینه انجام داد و آیا كوتاهی قد، چاره‌ای دارد؟

وقتی صحبت از شیوه‌های مختلف افزایش قد می‌شود، صدها كار مختلف در ذهن انسان نقش می‌بندد؛ از دمپایی و كفش‌های افزایش‌دهنده قد گرفته تا جراحی و.... اما اگر شما هم در جستجوی شیوه‌ای برای افزایش قدتان هستید، خوب است بدانید خیلی از این روش‌ها فقط در حد حرف است و تبلیغ؛ در حالی كه ورزش و تغذیه صحیح می‌تواند اثرات مثبتی در افزایش قد كودكان و نوجوانان داشته باشد.

دكتر مسعود رحمانیان، متخصص بیماری‌های داخلی و فلوشیپ غدد درون‌ریز و متابولیسم در این‌باره به «جام‌جم» می‌گوید: افرادی كه برای بلندتر شدن قدشان به پزشك مراجعه می‌كنند، اول باید با تعریف كوتاهی قد آشنا شوند؛ چرا كه ممكن است اصلا قدشان كوتاه نباشد و آنها بی‌دلیل خودشان را به دردسر بیندازند.

به گفته این پزشك متخصص، قد افراد با توجه به عوامل ژنتیكی و براساس قد والدینشان متفاوت است. بنابراین همه افرادی كه با شكایت از كوتاهی قد به پزشك مراجعه می‌كنند، واقعا قد كوتاه نیستند و ممكن است اصلا به درمان خاصی نیاز نداشته باشند.

چرا قد بعضی‌ها كوتاه است؟

دكتر رحمانیان با اشاره به این‌كه والدین از زمان تولد می‌توانند متوجه كوتاه بودن غیرطبیعی قد فرزندشان بشوند، توضیح می‌دهد: والدین باید از دوران نوزادی به این نكته توجه داشته باشند؛ در صورتی كه قد نوزاد براساس منحنی‌های استاندارد بررسی شده و مشخص شود از حد طبیعی كوتاه‌تر است و در شرایطی كه پزشك اطفال متوجه عدم رشد مناسب قدی كودك شود، باید برای پیگیری‌ و بررسی‌های بیشتر به پزشك متخصص مراجعه كنند.

به گفته این پزشك متخصص تا زمانی كه علائم بلوغ ظاهر می‌شود، می‌توان برای درمان مشكلات كوتاهی قد اقدام كرد؛ بنابراین والدین باید توجه داشته باشند پسرها تا 16ـ15 سالگی و دخترها تا 14ـ13 سالگی می‌توانند برای حل مشكلشان مراجعه كنند.

دكتر رحمانیان با اشاره به این‌كه كوتاهی قد، علل متفاوتی دارد، توضیح می‌دهد: شایع‌ترین و مهم‌ترین علت كوتاهی قد، مشكلات تغذیه‌ای است. علاوه بر این مشكلات، بعضی از بیماری‌ها مانند كم‌خونی و نارسایی كلیه یا كبد نیز می‌تواند به كوتاهی قد منجر شود. البته جالب است بدانید حتی افرادی كه دچار مشكلات روحی و روانی هستند نیز ممكن است با این مساله روبه‌رو شوند.

این پزشك متخصص درباره علل هورمونی كه موجب كوتاهی قد می‌شود، می‌گوید: مسائل هورمونی مانند كم‌كاری تیروئید و كمبود هورمون رشد نیز از دیگر مشكلاتی است كه می‌تواند موجب كوتاهی قد افراد شود.

وی ضمن بیان این‌كه فقط این گروه از افراد می‌توانند از درمان‌های هورمونی استفاده كنند، توضیح می‌دهد: كوتاهی‌ قد ناشی از مشكلات هورمونی را می‌توان به كمك درمان‌های هورمونی تا حد زیادی بهبود بخشید، اما زمانی كه كوتاهی قد به علل دیگری ایجاد شده باشد، با مداخله‌های هورمونی كار خاصی نمی‌توان درباره آن انجام داد.

چه كار باید كرد؟

اگر به فكر افزایش قد هستید و می‌خواهید حداقل چند سانتی قدتان بلندتر شود، اول به پزشك متخصص مراجعه كنید؛ زیرا پزشك باید قد شما را براساس عوامل ژنتیكی و منحنی‌های رشد بررسی كند و با توجه به آن درباره كوتاه یا طبیعی بودن‌ قدتان تصمیم‌گیری كند.

دكتر رحمانیان توضیح می‌دهد: آزمایشات خاصی نیز وجود دارد كه به كمك آنها سن استخوانی فرد محاسبه می‌شود و براساس تمام این عوامل، پزشك می‌تواند درباره شیوه درمان مناسب نظر دهد.

وی درباره درمان‌ مشكلات هورمونی می‌گوید: پزشك متخصص با تشخیص علت اصلی كوتاهی قد، می‌تواند درمان مناسب را شروع كند؛ به عنوان مثال در صورتی كه كوتاهی قد به علت كم‌كاری تیروئید باشد، با استفاده از هورمون تیروئید می‌توان مشكل را بهبود بخشید.

این پزشك متخصص با اشاره به مشكلات ناشی از كمبود هورمون رشد و درمان‌های مربوط به آن، خاطرنشان می‌كند: هورمون رشد كه از غده هیپوفیز ترشح می‌شود، باید به مقدار مشخصی در بدن وجود داشته باشد؛ در واقع همانطور كه كمبود آن می‌تواند دردسرساز باشد، ترشح بیش از حدش هم سبب بروز مشكلاتی می‌شود.

به گفته وی، در كوتاهی قد مهم‌ترین مشكل كمبود هورمون رشد است كه خوشبختانه امروزه این هورمون ساخته شده و در بازار وجود دارد و می‌توان به كمك آن، مشكل این گروه از بیماران را برطرف كرد.

گول تبلیغات را نخورید

شما هم حتما شنیده‌اید در شبكه‌های ماهواره‌ای قرص و پودرهای مخصوصی برای افزایش قد تبلیغ می‌شود یا كفش‌هایی كه می‌تواند قدتان را بلند كند. آنها مدعی‌اند چنین محصولاتی برای افزایش قد وجود دارد و در هر سن و سالی می‌تواند قد فرد را به میزان دلخواه برساند!

البته اگر بیشتر دقت كنید، حتما متوجه می‌شوید كه این حرف‌ها نمی‌تواند پایه و اساس علمی داشته باشد و تغییر قد در هر سنی و به هر میزانی، فقط تبلیغی برای فروش بیشتر است.

دكتر رحمانیان با بیان این‌كه چنین روش‌هایی اصلا پایه و اساس علمی ندارد، توضیح می‌دهد: داروها یا روش‌های درمانی جدید، برای ورود به بازار نیازمند گذر از مراحلی است كه بی‌خطر بودن و همچنین اثرگذاری آنها را تایید كند؛ در حالی كه اثربخشی هیچ یك از این محصولات تاكنون ثابت نشده است و در واقع نمی‌توان از آنها به عنوان روش علمی افزایش قد یاد كرد.

شیوه‌هایی ساده ولی مهم برای افزایش قد

دكتر رحمانیان با اشاره به این‌كه ورزش كردن موجب استحكام استخوان‌ها و بهبود رشد نوجوانان می‌شود، می‌گوید: با وجود تصور افراد درباره انتخاب نوع خاصی از ورزش‌ها برای افزایش قد، معمولا تفاوت چندانی میان انواع مختلف ورزش‌ها وجود ندارد و توصیه می‌شود كودكان و نوجوانان به مقدار كافی تحرك و فعالیت بدنی داشته باشند تا با مشكل اضافه وزن روبه‌رو نشوند.

وی با اشاره به اهمیت حفظ وزن متعادل، به والدین توصیه می‌كند: برای رسیدن به این هدف، نباید از نقش ورزش و تغذیه صحیح غافل شد؛ بنابراین توصیه می‌شود كودكان و نوجوانان به مقدار كافی از محصولات لبنی و بخصوص شیر استفاده كنند، گوشت و تخم‌مرغ حتما در وعده‌ غذایی‌شان وجود داشته باشد و مصرف میوه و سبزیجات را نیز نادیده نگیرند. همچنین باید از مصرف بیش از حد مواد حاوی كربوهیدرات مانند نان، برنج، شیرینی و... پیشگیری كنید تا بچه‌ها با مشكل اضافه وزن روبه‌رو نشوند.

دكتر رحمانیان با اشاره به این‌كه گاهی كوتاهی قد ناشی از مسائل ژنتیكی است، تاكید می‌كند: اگر پدر و مادر با مشكل كوتاهی قد روبه‌رو هستند و فرزندشان هم چنین مشكلی دارد، حتما باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشك مراجعه كنند بنابراین بهتر است زمانی كه كودك سن كمی دارد، برای مشورت با پزشك اقدام كنید تا اگر بیماری خاصی وجود دارد، درمان زودتر شروع شود.