سلامت نیوز: برخی از نشانه های خطر در اوایل کودکی دیده می شود. ویژگی های شخصیتی و یا خلق و خوی کودک می تواند آنان را در خطر فزایندة مصرف مواد قرار دهد. برای مثال پسران پرخاشگر و منزوی اغلب در تعامل با خانواده، دوستان و افراد دیگری که در موقعیت های مبتنی بر جامعه می بینند، مشکلات رفتاری بروز می دهند. اگر این رفتارها ادامه یابد منجر به خطرات دیگر می شود. این خطرات می تواند شکست تحصیلی، طرد از طرف دوستان، و ارتباط با دوستان منحرف باشد که اغلب‌ به طور مستقیم با سوء مصرف مواد در نوجوانی مرتبطند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری نوین، مطالعات نشان داده است که کودکانی که ضعف تحصیلی و رفتارهای اجتماعی نامناسب در سنین 7 تا 9 سال دارند بیشتر احتمال دارد که تا سنین 14 یا 15 سالگی گرفتار مصرف مواد شوند.

در خانواده

اولین تعاملات کودکان در خانواده رخ می دهد که می تواند مثبت و یا منفی باشد. به همین دلیل، عواملی که بر رشد زودهنگام در خانواده اثر می گذارد شاید مهمترین عوامل باشند. اگر کودکان در معرض عوامل زیر باشند بیشتر در معرض خطر قرار دارند:

    ·        عدم وابستگی دوطرفه و تربیت از طرف والدین یا مراقبان؛
    ·        والدین بی کفایت؛
    ·        محیط پرهرج و مرج در خانه؛
    ·        عدم ارتباط قوی با یک بزرگسال حمایت کننده، و
    ·        والدی که از مواد استفاده می کند، از بیماری روانی رنج می برد یا رفتارهای بزه كارانه دارد.

این تجارب، به ویژه مصرف مواد مخدر و مواد دیگر توسط والدین و مراقبان دیگر می تواند باعث شود وابستگی به خانواده به وجود نیاید و احساس امنیتی که کودک برای رشد سالم نیاز دارد، تهدید شود.

از سوی دیگر، خانواده ها می توانند نقش حفاظتی داشته باشند اگر موارد زیر وجود داشته باشد:

    ·        ارتباط قوی میان کودکان و خانواده هایشان؛
    ·        توجه والدین به زندگی کودک؛
    ·   فرزندپروری حمایتی که نیازهای مالی، عاطفی، شناختی و مبتنی بر جامعه کودک را برآورده می سازد؛ و
    ·        مقررات شفاف و اجرای مداوم آنها.

در نهایت، دوره های مهم و حساس در رشد می تواند اهمیت عوامل خطر یا حفاظتی را پررنگ نماید. برای مثال وابستگی دوجانبه میان والدین و کودک اغلب در اوایل نوزادی یا اوایل دوران کودکی شکل می گیرد. اگر این ارتباط در طول آن مراحل رشد اتفاق نیافتد احتمال اینکه پیوندی قوی و مثبت در زندگی آینده کودک شکل بگیرد وجود ندارد.

بیرون از خانواده

عوامل خطر دیگر مربوط به کیفیت رابطه کودکان در موقعیت های خارج از خانواده مانند مدرسه، دوستان، معلم و جامعه است. وجود مشکل در این    موقعیت ها می تواند بر رشد عاطفی، شناختی و مبتنی بر جامعه فرد تأثیر گذارد. برخی از این عوامل خطر عبارتند از:

    ·        رفتارهای نامناسب در کلاس، مانند پرخاشگری و رفتارهای تکانشی؛
    ·        افت تحصیلی؛
    ·        ارتباط با دوستانی که مشکلات رفتاری مانند سوءمصرف مواد دارند؛ و
    ·   درک اشتباه از حدود و مقبولیت رفتارهای مربوط به مصرف مواد در مدرسه، دوستان و محیط مبتنی بر جامعه.

ارتباط با دوستانی که مواد مصرف می کنند اغلب پرخطرترین عامل برای نوجوانان است که آنان را در معرض مصرف مواد مخدر و رفتارهای بزه کارانه قرار می دهد. اگرچه مطالعات نشان می دهند که پرداختن به چنین رفتارهایی در مداخلات می تواند بسیار مشکل باشد. یک مطالعه که در حال حاضر در حال انجام است بررسی می کند که بزرگسالان و دوستان مثبت چه نقشی می تواند در کمک به کودکان در اجتناب از چنین نتایجی در مداخلات آینده داشته باشد.

عوامل دیگر- مانند در دسترس بودن مواد مخدر، روش های قاچاق مواد، و اعتقاد به اینکه مصرف مواد مخدر در کل قابل قبول است- نیز خطراتی هستند که می توانند باعث شوند نوجوانان و جوانان شروع به استفاده از مواد کنند.

در مواقعی که کودکان مشغول به فعالیت های خارج از خانه هستند، خانواده نقش بسزایی در حفاظت از آنها دارد. زمانی که کودکان خارج از محیط خانواده هستند، مهمترین عوامل حفاظتی عبارتند از:

    ·   کنترل رفتار اجتماعی کودکان توسط والدین به طوری که مناسب با سن آنان باشد، مانند قانون زمان بازگشت به خانه، اطمینان از نظارت والدین در فعالیت های خارج از خانه، شناخت دوستان فرزند و اجرای قوانین خانه؛
    ·        موفقیت در تحصیل و مشغولیت به فعالیت های فوق برنامه؛
    ·        ارتباط قوی با مراکز آموزشی، مانند مدارس و مؤسسات مذهبی؛ و
    ·        پذیرش هنجارهای عرفی بر ضد مصرف مواد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی پیشگیری اولیه از اعتیاد