دكتر مجید نصیری، متخصص بیماریهای داخلی با اشاره به این كه روزانه 1.5 لیتر ادرار از بدن دفع میشود، در گفتوگو با «جامجم» توضیح میدهد: عمدهترین مواد زائد ادرار، مواد نیتروژنه است كه از سوخت و ساز مواد پروتئینی ایجاد میشود و در صورت عدم تخلیه مناسب و تجمع آنها در خون، منجر به بروز بیماریهای مختلف خواهد شد.
وی با اشاره به اینكه نارسایی كلیه میتواند به بروز كمخونی شدید، اختلال در استخوانها و اختلال در چربیهای خون منجر شود، درباره علائم هشداردهنده بیماریهای كلیه و مجاری ادرار توضیح میدهد: سوزش یا مشكل در دفع ادرار، تكرر ادرار بخصوص هنگام شب، درد در قسمتی از پشت فقط در زیر دنده كه با حركت بیشتر نمیشود، ورم اطراف چشمها، دستها و پاها بخصوص در كودكان و دفع ادرار همراه با خون از جمله علائم هشداردهندهای است كه باید مورد توجه قرار گیرد.
عوامل دیگری مانند گرفتگی عضلات پا، خستگی، رنگپریدگی و كمخونی، بیاشتهایی، اختلالات خواب و... نیز در این گروه قرار دارد.
نقش تغذیه در بیماریهای كلیوی
مهمترین هدف تغذیهای در بیماران كلیوی، كاهش فشار بر كلیههاست؛ به این شیوه كلیه بهتدریج میتواند عملكرد طبیعی خود را به دست آورد یا اینكه از آسیب بیشتر آن جلوگیری میشود.
دكتر نصیری در اینباره توضیح میدهد: میزان پروتئین دریافتی بیمار باید تحت كنترل باشد؛ البته محدودیت پروتئین به معنی حذف كامل آن از برنامه غذایی نیست؛ این توصیه بدان معناست كه میزان مصرف مناسب باید توسط پزشك و كارشناس تغذیه تعیین شود.
به گفته این پزشك متخصص، رژیم غذایی مناسب براساس مرحله بیماری و درجه پیشرفت آن تعیین میشود. علاوه بر این در صورت اضافهوزن، بیمار باید با رعایت اصول تغذیهای وزن خود را كاهش دهد.
وی به بیماران دیابتی اشاره میكند و میگوید: كنترل مناسب قند خون در مبتلایان به دیابت میتواند پیشرفت نارسایی كلیوی را كندتر كند.
به گفته دكتر نصیری، بیمارانی كه دچار كاهش حجم ادرار شدهاند، باید میزان مصرف مایعات و دریافت پروتئین را محدود كنند. همچنین در صورتی كه فرد به فشارخون بالا یا ورم مبتلا باشد نیز باید مصرف نمك در برنامه غذایی خود را به حداقل كاهش دهد. علاوه بر این، مصرف غذاهای كنسرو شده نیز ممنوع است و در مواردی كه محدودیت شدید توصیه میشود، علاوه بر ممنوعیت مصرف غذاهای فرآیند شده، مصرف گوشت نیز بایستی محدود شود. البته توجه داشته باشید محدودیت مصرف نمك برای بهبود ورم تاثیر بیشتری نسبت به محدودیت مایعات دارد.
تشنگی و محدودیت مصرف مایعات
محدودیت دریافت مایعات با ایجاد حس تشنگی میتواند برای بیماران بسیار آزاردهنده باشد. در حالی كه با شیوههایی به نسبت ساده میتوان از ایجاد این حالت پیشگیری كرد.
آرزو حائری، كارشناس تغذیه در گفتوگو با «جامجم» در این زمینه توضیح میدهد: بیمارانی كه محدودیت دریافت مایعات دارند، میتوانند با رعایت مواردی خاص از ایجاد حس تشنگی و نیاز به مایعات جلوگیری كنند؛ این افراد باید غذاهای شور و تند را كه باعث تشنگی میشود مصرف نكنند، خوردن غذاهایی را كه حاوی مقادیر زیادی آب یا مایعات است نیز محدود كنند، در هوای گرم خود را خنك نگه دارند و به جای نوشیدنی گرم، نوشیدنیهای خنك بنوشند، همچنین مزهمزه كردن نوشیدنیها هم میتواند در كاهش حس تشنگی موثر باشد.
به گفته وی، با توجه به اینكه استفاده از یخ حس بهتری ایجاد میكند، بیماران میتوانند مایعات مناسب و توصیه شده را منجمد كرده و به صورت یخزده از آنها استفاده كنند. همچنین برای كاهش خشكی دهان، شستشوی داخل دهان با دهانشویه یا مكیدن مقداری لیمو نیز موثر خواهد بود.
دكتر نصیری با بیان اینكه در بعضی از بیماران به دلیل نقص عملكرد كلیهها، تعادل پتاسیم خون دچار اختلال میشود، توضیح میدهد: این گروه بیماران باید با ایجاد تغییر در برنامه غذایی و محدودیت مصرف موادی كه حاوی مقدار زیادی پتاسیم است، از ایجاد مشكل جلوگیری كنند.
آرزو حائری با اشاره به میوههایی كه حاوی پتاسیم است، میگوید: موز، طالبی، كیوی، انبه، پرتقال، نارنج و میوههای خشك مانند برگه زردآلو و انجیر خشك غنی از پتاسیم است. سیب، انواع توتها، انگور، لیمو، هلو، آناناس، هندوانه و آلو نیز در گروه میوههایی با مقدار كمپتاسیم قرار میگیرد. توجه داشته باشید مصرف بیش از اندازه میوههای كمپتاسیم نیز میتواند باعث افزایش مقدار پتاسیم خون شود؛ پس از هر ماده غذایی فقط در حد مجاز استفاده كنید.
این كارشناس تغذیه میافزاید: كدو حلوایی، سیبزمینی، كلم بروكلی، اسفناج پخته، گوجهفرنگی و آب سبزیجات نیز غنی از پتاسیم است. در مقابل هویج، گلكلم، خیار بدون پوست، بادمجان، كاهو، پیاز، فلفل دلمهای و لوبیا سبز حاوی مقدار كمتری پتاسیم است.
به گفته حائری، توصیه میشود این افراد به جای نخودفرنگی یا حبوبات از لوبیا سبز استفاده كنند. همچنین خوب است برای كاهش مقدار پتاسیم سیبزمینی، آن را پوست بكنید، از شب تا صبح در آب قرار دهید و سپس با آب تازه بپزید.
این كارشناس تغذیه درباره مصرف مایعات میگوید: نوشیدنیهایی مانند قهوه، چای، ماءالشعیر و آبمیوههای تجاری حاوی مقادیر متوسطی پتاسیم یا فسفر است و به همین دلیل باید به محدودیت مصرف این نوشیدنیها هم توجه داشته باشید.
دكتر نصیری یادآور میشود: بیمارانی كه در طول هفته دیالیز میشوند در مقایسه با سایر بیماران كلیوی به میزان بیشتری پروتئین احتیاج دارند. همچنین در بیمارانی كه دیالیز میشوند باید مصرف موادی مانند كیك، آبنبات، بیسكویت، بستنی، مربا، شربت، نوشابه و قند محدود شود، چون محلول دیالیز حاوی قند است و افزایش مصرف این مواد میتواند باعث افزایش قند خون شود.
آرزو حائری در ادامه تاكید میكند: مصرف سوسیس، كالباس، زیتون، خیارشور، سوپ آماده، ماهی دودی و چیپس نیز در بیماران كلیوی ممنوع است.
نظر شما