وقتی سخن از«تنبیه» به میان میآید، نخستین چیزی كه به ذهن میرسد معنای«انضباط» است. در نتیجه بعضی از افراد تنبیه را با انضباط و اطاعت كوركورانه مترادف میدانند. یعنی معتقدند كه انضباط در سایه اطاعت كوركورانه به دست میآید و منضبط كسی است كه بدون اظهارنظر، دستور مافوق خود را اجرا نماید. متاسفانه بسیاری از والدین و مربیان نیز همین فرضها را پذیرفتهاند و معتقدند اگر كودك از آنها اطاعت محض كند، كودكی منظم و سر به راه بوده و در غیر این صورت باید تنبیه شود. به عقیده آنان ترس از تنبیه، كودك را به اجرای وظایف معین وا میدارد و مانع از انجام كارهای خلاف مقررات میشود.
درست است كه تنبیه اثر فوری دارد و كودك را از ادامه تخلف باز میدارد ولی او را نسبت به زشتی كار، آگاه نمیسازد. بنابراین اصلاً اثر تربیتی ندارد گذشته از اینكه اثرات منفی زیادی نیز بر روح و روان كودك باقی میگذارد. اصول تربیت اقتضا میكند كه آدمی عمل خلاف را نه از ترس تنبیه، بلكه به صرف خلاف بودن آن مرتكب نشود و تنها برای اینكه وجدانش از ارتكاب به گناه مبرا باشد، از انجام آن سر باز زند پس تنبیه، در درازمدت عملاً رفتار تنبیه شده را از خزانه رفتار حذف نمیكند و توفیق موقتی آن به بهای گزاف كاهش كارآمدی كلی فرد و خوشوقتی او تمام میشود. «تنبیه» در درازمدت بیتاثیر است.
چنین به نظر میرسد كه تنبیه صرفاً رفتار ناشایست را پس میزند و زمانی كه دیگر تهدید تنبیه وجود نداشته باشد، نرخ پاسخ، به میزان اولیه باز میگردد. بعضی از والدین آخرین راه چاره را در تربیت فرزندان، تنبیه بدنی میدانند؛ اما همواره به جای تنبیه و اعمال خشونت راه بهتری هم میتوان پیدا كرد. چون تنبیه بدنی عوارض متعددی در رفتار و روحیه فرزند شما به جای خواهد گذاشت. بسیاری از والدین عمداً دست به تنبیه بدنی نمیزنند. معمولاً هنگامی این رفتار از بزرگترها سر میزند كه كنترل خود را از دست بدهند یا احساس ناامیدی كنند.
ممكن است پدر بهخاطر اینكه سه بار از كودك خواسته تلویزیون را خاموش كند و او توجهی نكرده عصبانی شود و كتكش بزند. یا وقتی پسر كوچولوی چهار ساله به وسط خیابان میدود شاید مادر او را بزند تا حواسش بیشتر جمع باشد. همه پدر و مادرها میدانند كه گوش نكردن كودك به حرف آنها چقدر ناراحتكننده است؛ نگرانی و دلهره از به خطر افتادن سلامت بچه هم به همین صورت. مادری كه گفتیم، از اینكه پسرش دوباره به وسط خیابان بدود و مثل این دفعه شانس نیاورد! خیلی نگران است.
اكثر والدین حداقل یك بار فرزندشان را تنبیه بدنی كردهاند یا احساس كردهاند او یك كتك مفصل لازم دارد. اما بهراستی چرا این تعداد از پدر و مادرها از تنبیه بدنی استفاده میكنند؟ شاید بگویید: چون موثر است. ولی واقعیت این است كه اگر تنبیه بدنی موثر باشد فقط و فقط در كوتاهمدت تاثیرگذار است. شما با تنبیه الگوی پرخاشگری را به فرزندتان آموزش میدهید و این آغاز خشونت در فرزندتان است، با تنبیه فرزندتان حس انتقام را در او بر میانگیزید.
با تنبیه(جسمی، روانی، مسامحه)، هورمونی به نام نورآدرنالین در فرزندتان ترشح میشود كه این هورمون با استرس ناشی از آن تركیب میشود و روی هیپوكامپ كه مركز یادگیری است اثر میگذارد. در نتیجه تنبیه سلامت جسمانی و روانی كودك را به خطر میاندازد.
منبع:روزنامه ملت ما
نظر شما