سلامت نیوز: در مواردی که بتوان ماده مسئول ایجاد آلرژی را شناسایی کرد، بهترین و مؤثرترین درمان پرهیز از تماس با این ماده است.


راه‌های درمان و بهبود آلرژی‌های چشمی شامل موارد زیر است:

پرهیز از عامل حساسیت‌زا: در مواردی که بتوان ماده مسئول ایجاد آلرژی را شناسایی کرد، بهترین و مؤثرترین درمان پرهیز از تماس با این ماده است.

پاک‌سازی و بهبود محیط زندگی: تمیز نگه داشتن خانه به منظور به حداقل رساندن گرد و غبار، پرهیز از نگه داری حیوانات خانگی، حفظ رطوبت مناسب در هوا، خنک کردن هوای منزل و استفاده از صافی‌های جذب کننده غبار می‌تواند به کنترل علائم آلرژی کمک کند.

استفاده از کمپرس سرد: کمپرس سرد باعث کم شدن تحریک چشم‌ها و احساس خارش می‌شود و معمولاً اثر تسکین دهنده دارد.

آلرژی درمانی: در مواردی خاص، ممکن است بتوان با روش‌هایی مثل تلقیح ماده آلرژی زا و افزایش تدریجی مقدار آن، واکنش دستگاه ایمنی بدن به یک ماده خاص را تغییر داد و مانع بروز علائم آلرژی در فرد مبتلا شد. البته این روش پرهزینه و وقت‌گیر است و در بسیاری موارد امکان‌پذیر نیست. همچنین باید‎ ‎از خاراندن چشم‌ها‎ ‎پرهیز کرد.

‏استفاده از داروهای مناسب

قطره اشک مصنوعی: قطره اشک مصنوعی گرچه اثر مستقیمی در درمان آلرژی ندارد، اما استفاده از آن باعث رقیق شدن مواد آلرژی زا تجمع یافته در چشم می‌شود. به علاوه تا حدی از چسبیدن مواد آلرژی زا به سطح ملتحمه جلوگیری می‌کند و عملکرد دفاعی لایه اشک را بهبود می‌بخشد. استفاده از این قطره‌ها به عنوان درمان کمکی به خصوص در افرادی که علاوه بر آلرژی، زمینه خشکی چشم دارند، گاه اثرات درمانی شگفت‌آوری دارد‎.‎

قطره‌های آنتی هیستامین و دکونژستانت یا ضد احتقان: به هیچ وجه از قطره‌های

آنتی هیستامین و دکنونژستانت نظیر قطره نفازولین + آنتازولین بیش از یك تا دو هفته به صورت متوالی استفاده نکنید زیرا مصرف طولانی مدت این قطره‌ها خود می‌تواند باعث تحریک و قرمزی چشم شود و حتی ممکن است در اثر مصرف نکردن قطره، چشم به شدت قرمز

شود.

قطره‌های آنتی هیستامین، اثر هیستامین در ملتحمه را خنثی می‌کنند و باعث کاهش خارش چشم‌ها می‌شوند اما روی تورم و قرمزی اثر چندانی ندارند. قطره‌های آنتی هیستامین دو مزیت عمده نسبت به اشکال خوراکی آنتی هیستامین دارند: نخست این که این قطره‌ها سریع‌تر از قرص و شربت اثر می‌کنند. دوم مصرف دارو به صورت قطره کمتر از مصرف خوراکی باعث ایجاد خشکی چشم می‌شود.

قطره‌های دکونژستانت قرمزی چشم را کم می‌کنند و در نتیجه ظاهر فرد بهبود پیدا می‌کند اما این قطره‌ها اثری روی خارش ندارند. این داروها باعث تنگ شدن رگ‌های ملتحمه می‌شوند و در نتیجه قرمزی چشم کم می‌شود. البته در صورت مصرف طولانی مدت، خود این قطره‌ها می‌توانند باعث تحریک و قرمزی چشم شوند. به علاوه پس از چند روز مصرف مداوم، چشم به اصطلاح به این قطره‌ها عادت می‌کند و قطره بی اثر می‌شود و حتی ممکن است در اثر مصرف نکردن قطره چشم به شدت قرمز شود. بنابراین به هیچ وجه نباید این قطره‌ها را بیش از یکی دو هفته به صورت متوالی استفاده کرد. مصرف قطره‌های دکونژستانت در افراد مبتلا به آب سیاه (گلوکوم) ممکن است خطرناک باشد. بنابراین این افراد هرگز نباید به صورت خودسرانه این قطره‌ها را مصرف کنند.

در برخی از فراورده‌های دارویی مثل قطره نفازولین + آنتازولین ماده آنتی هیستامین و دکونژستانت با هم به کار رفته است. مصرف این قطره‌ها می‌تواند ظرف چند دقیقه قرمزی و خارش چشم را کنترل کند و معمولاً این اثر تا سه تا چهار ساعت قابل توجه است. بنابراین در درمان علائم حاد آلرژی می‌توان از این قطره‌ها استفاده کرد و مصرف کوتاه مدت آنها معمولاً عارضه مهمی غیر از سوزش چشم در موقع استفاده از قطره ندارد اما همان طور که گفته شد مصرف دراز مدت آن‌ها چندان مفید نیست و ممکن است باعث بروز عوارضی شود.

قطره‌های پایدارکننده ماست سل‌ها

همان‌طور که گفته شد واسطه اصلی ایجاد آلرژی ماده‌ای به نام «هیستامین» است که از گروهی از سلول‌های ایمنی به نام «ماست سل‌ها» آزاد می‌شود. داروهای پایدارکننده ماست‌سل‌ها مانع آزاد شدن هیستامین از ماست‌سل‌ها می‌شود و در نتیجه از بروز واکنش‌های آلرژیک جلوگیری می‌کنند. این داروها در تمامی انواع حساسیت مؤثر است. در افراد مبتلا به حساسیت فصلی و کراتوکنژنکتیویت بهاره می‌توان از یکی دو هفته پیش از شروع فصل حساسیت این قطره‌ها را استفاده کرد تا از بروز علائم حساسیت جلوگیری شود.

از آنجا که این داروها نسبتاً بدون عارضه هستند می‌توان مصرف آنها را برای یک دوره طولانی مثلاً چند ماه ادامه داد بدون این که مشکل خاصی ایجاد شود. البته باید توجه داشت که شروع اثر این داروها نسبتاً کند است و برای آغاز بهبودی با مصرف این داروها معمولاً چند روز زمان لازم است. از داروهای این گروه می‌توان به کرومولین سدیم اشاره کرد. البته در حال حاضر داروهای قوی‌تر و مؤثرتری نیز از این دسته در دسترس است.

قطره‌های ضد التهاب غیر استروئیدی‎ ‎

این قطره‌ها با اثر ضد التهابی خود باعث کاهش علائم آلرژی، به ویژه خارش می‌شوند اما مصرف دراز مدت آن‌ها می‌تواند سوزش و خارش چشم را بدتر کند. از این دسته دارویی می‌توان به قطره ولتازن (دیکلوفناک) اشاره کرد.

قطره‌های ضد التهاب استروئیدی‎ ‎

این قطره‌ها مثل بتامتازون، پرونیزولون و دگزامتازون در درمان حساسیت‌های چشمی بسیار مؤثر هستند اما به علت عوارض جلدی بالقوه مصرف آنها محدود به آلرژی‌های شدیدی است که با درمان‌های معمولی بهبود پیدا نکند. به علت احتمال بروز عوارض جلدی مثل آب مروارید (کاتاراکت) و گلوکوم (آب سیاه) مصرف این داروها باید حتماً با تجویز چشم پزشک و برای مدت کوتاه انجام گیرد.

آنتی هیستامین‌های خوراکی

مصرف آنتی هیستامین خوراکی معمولاً در درمان آلرژی چشمی چندان مؤثر نیست اما در مورادی که آب ریزش از بینی یا حساسیت پوستی به ویژه درماتیت آتوپیک همراه حساسیت چشمی وجود دارد، مصرف آنتی هیستامین خوراکی می‌تواند به کنترل این علائم کمک کند.

به یاد داشته باشید که آلرژی یک زمینه مزمن است و ممکن است مکررا عود کند. آلرژی‌ها آزاردهنده هستند اما اغلب خطرناک نیستند. در موارد آلرژی‌های شدید چشمی یا آلرژی‌های طولانی مدت، حتما به چشم پزشک مراجعه کنید. درمان آلرژی‌های حاد با استفاده از قطره‌های آنتی‌هیستامین- دکونژستانت چشمی در یک دوره کوتاه به بهبود علائم کمک می‌کند. در آلرژی‌های مزمن، بهترین دارو برای استفاده درازمدت، قطره‌های پایدارکننده ماست‌سل‌ها‎(mast cells) ‎‏ است.

قطره‌های استروئیدی حتماً باید در یک دوره کوتاه و تحت‌نظر چشم پزشک مصرف شوند. از مصرف خودسرانه این داروها (بتامتازون- دگزامتازون- پردنیزولون) جدا پرهیز کنید. قطره‌های خنک معمولاً خارش چشم را بیشتر تسکین می‌دهند. قطره‌های چشمی را در یخچال نگهداری کنید.

منبع: روزنامه اطلاعات