سلامت نیوز: كاهش تولید و واردات دارو به مرحله نگران‌كننده‌ای رسیده و منجر به كمبود بیش از 30 داروی بیماری‌های خاص در كشور شده است؛ وضعیتی كه بیش از پیش متاثر از مثلث تحریم‌های بین‌المللی برای تبادلات بانكی، تبعات اجرای قانون هدفمندی یارانه و تاثیرات قیمتی آن و نوسانات نرخ ارز در كشور است.
در حال حاضر علاوه بر ایران بسیاری از كشور‌های جهان برای تولید داروهای مورد نیاز خود در بخش درمان چه از نظر واردات مواد اولیه و چه از نظر تولید نیازمند مبادلات بین‌المللی با سایر كشور‌ها هستند و كمتر كشوری در دنیا وجود دارد كه در تمامی مراحل تولید دارو‌های مورد نیاز، خودكفا باشد.
بر این اساس از بازار تولید و واردات اقلام دارویی در كشور خبر می‌رسد كه همراه شدن وابستگی بازار دارویی كشور به واردات دارو و مواد اولیه با تحریم بانكی بین‌المللی برای تبادلات اقتصادی باعث كاهش واردات و در نتیجه كمیاب شدن اقلام دارویی بیماری‌هایی نظیر سرطان، سرطان كودكان، بیماری‌های تالاسمی، ‌ام‌اس، دارو‌های تنفسی و بیماری‌های قلبی شده است.
این درحالی است كه شاید برخی نمونه‌های داخلی این دارو‌ها در كشور وجود داشته باشد اما كاهش واردات مواد اولیه نیز باعث كمبود داروها نسبت به تقاضای آن شده است.
اگرچه مسوولان وزارت بهداشت و درمان كشور تاكنون به شكلی غیرمستقیم برخی مشكلات در نظام بهداشت و درمان كشور را ناشی از تحریم‌های بین‌المللی می‌خوانند اما در زمینه كمبود اقلام دارویی رویكرد دیگری دارند.
به طوری‌كه پیش از این وزیر بهداشت و درمان با اشاره به اینكه «در حال حاضر هیچ مشكل كمبود دارویی نداریم و آینده‌نگری برای تامین داروها نیز صورت گرفته است»، اعلام كرد: 96 درصد داروهای مصرفی در داخل كشور تولید می‌شوند. ایران در تولید دارو حرف اول را در منطقه می‌زند. همچنین ایران در تولید داروهای بیوتكنولوژیك جزو پنج كشور آسیاست و تنها 12 كشور دنیا داروهای بیوتكنولوژیك تولید می‌كنند، همچنین با هماهنگی صورت‌گرفته با بانك مركزی، ارز با قیمت گذشته در اختیار وارد‌كنندگان دارو و وارد‌كنندگان مواد اولیه گذاشته می‌شود به این ترتیب مشكلی در زمینه تامین دارو نخواهیم داشت.

از سوی دیگر رییس داروخانه‌های دانشكده داروسازی دانشگاه تهران و رییس داروخانه 13آبان از كمیاب‌شدن بیش از 30 داروی بیماری‌های خاص در كشور خبر می‌دهد.
«خیرالله غلامی» در گفت‌وگو با شرق با اشاره به اینكه اكثر این اقلام دارویی مربوط به بیماری‌های سرطان در كشور است، می‌گوید: در حال حاضر عمده مشكل ما همین كمیاب شدن دارو‌هاست كه بنا به مشكلات متعدد كمیاب و نمونه‌های داخلی آن نیز به دلیل مشكلات خاص خود با كاهش تولید مواجه شده‌اند.

در حال حاضر بنا به اطلاعات موجود از عمده تولید‌كنندگان و وارد‌كنندگان اقلام دارویی در كشور به شكل موردی داروهایی مهم و حیاتی‌ای همچون داروهای ضدسرطان نظیر: فلورواوراسیل، دوكسوروبیسین، ابرلبین، سیتارابین، لوموستین (سی‌سی‌آن‌یو)، داروهای تنفسی همچون: اسپری سرتاید، آتروونت و سروفلو، داروی مورد استفاده در بیماران تالاسمی جهت جلوگیری از رسوب آهن نظیر، دسفرال (دفروكسامین تولید نوارتیس) و دسفوناك (تولید شركت روناك داروایران) و داروی مدر در بیماران قلبی تحت عنوان (قرص فورزوماید) با كاهش شدید تولید و واردات مواجه شده و مشكلات متعددی را برای بیماران ایجاد كرده است.

همچنین افزایش قیمت و كمبود آمپول‌های بیماری «ام‌اس» كه در بهترین حالت مبتلایان به این بیماری باید هفته‌ای یك‌بار این آمپول‌ها را مصرف كنند، مشكلات زیادی را برای مصرف‌كنندگان این بیماری ایجاد كرده و این درحالی است كه نمونه داخلی این دارو نیز با مشكلاتی نظیر كمبود مواد اولیه كاهش پیدا كرده است.

مصایب ارز دولتی
كمیاب شدن اقلام دارویی بیماری‌های خاص بیش از آنكه ناشی از علل پزشكی باشد، متاثر از شرایط اقتصادی كشور است. در حال حاضر عدم حمایت‌های دولتی برای تامین ارز دولتی به واردكنندگان دارو و مواد اولیه و تامین ارز مورد نیاز برای خرید تولید‌كنندگان دارو یكی از دلایل عمده كمبود دارو در كشور است.
تا پیش از بهمن‌ماه سال گذشته تولید‌كنندگان و وارد‌كنندگان دارو با سد بانك مركزی برای دریافت ارز دولتی مواجه بودند، پس از آن با پیگیری‌های صورت‌گرفته از سوی وزارت بهداشت این مشكل تا حدی برای تولید‌كنندگان و وارد‌كنندگان حل شد اما این پایان مصایب دریافت ارز دولتی وارد‌كنندگان و تولید‌كنندگان دارو نبود.

در حال حاضر به اذعان بسیاری از متولیان تولید و واردات دارو بوروكراسی فرسایشی دریافت ارز از بانك مركزی و میزان اندك آن با توجه به درصد واردات، بسیاری از واردكنندگان را از دریافت ارز دولتی منصرف كرده است چرا كه در ابتدا شركت وارد‌كننده باید تقاضای خود را به وزارت بهداشت ارایه دهد، پس از آن وزارت بهداشت با بررسی خود در صورت تایید تقاضا، شركت وارد‌كننده را به بانك مركزی معرفی می‌كند، پس از آن در صورت تایید بانك مركزی باید میزان دریافت ارز دولتی بررسی و به وزارت بهداشت اعلام شود و با تایید دوباره وزارت بهداشت و بانك مركزی شركت وارد‌كننده می‌تواند ارز دولتی دریافت كند و این درحالی است كه در بسیاری از موارد میزان دریافت ارز دولتی بسیار كمتر از تقاضاهای مطرح شده است.
این وضعیت و طولانی شدن مراحل دریافت ارز دولتی با كاهش واردات دارو همراه شده است و بسیاری از شركت‌های دارو‌سازی به دلیل عدم دریافت مكفی و به موقع ارز دولتی از واردات به اندازه دارو به كشور منصرف می‌شوند.

بن‌بست مبادلات بانكی بین‌المللی
در كنار شانه خالی‌كردن بانك مركزی برای تامین به‌موقع و به اندازه ارز دولتی به وارد‌كنندگان و تولید‌كنندگان دارو در كشور، نوسانات نرخ ارز و تبعات قیمتی اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، تحریم‌های بانكی بین‌المللی منجر به تحمیل فشار‌های متعددی به تولید‌كنندگان و وارد‌كنندگان دارو شده است.
به طوری‌كه در صورت طی شدن تمامی مراحل نظیر دریافت ارز دولتی از سوی بانك مركزی، مبادلات بانكی و پرداخت هزینه‌های واردات دارو و مواد اولیه دارو به طرف‌های خارجی نیز به یكی از بزرگ‌ترین مشكلات واردات دارو تبدیل شده است كه نتیجه آن چیزی جز كمیاب شدن اقلام دارویی نیست.
هم‌اكنون بسیاری از مجاری بانكی بین‌المللی اقدام به تحریم‌های بانكی علیه بانك‌های كشور كرده و این مساله تا حد زیادی خرید مواد اولیه دارو را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.
همزمان با این شرایط شنیده می‌شود كه شركت‌های تولید‌كننده دارو در كشور كه بار اصلی تحریم به دلیل جایگزین كردن دارو‌های داخلی به جای خارجی بر دوش آنهاست، تا چند ماه دیگر با مشكل كمبود شدید مواد اولیه مواجه می‌شوند.

منبع: روزنامه شرق