سلامت نیوز: برخی مواد غذایی و گیاهان دارویی بر عمر دارو در بدن و میزان و شدت اثر آن تاثیر خواهند داشت. برای نمونه گریپ‌فروت میزان سوختن و تجزیه بعضی داروها را در كبد كاهش می‌دهد.

از هنگامی كه اندیشه ساختن یك دارو در ذهن دانشمندان جوانه می‌زند تا وقتی دارو وارد بدن بیمار می‌شود، مسیری طولانی و پر فراز و نشیب سپری می‌شود.

در این مسیر برای عبور از هر مرحله به مرحله دیگر داروسازان متخصص و بسیاری از دانشمندان علوم پزشكی و دارویی بی‌وقفه در تلاشند.

دارویی كه وارد بدن می‌شود در حقیقت به دنیایی پیچیده پای می‌گذارد كه پزشك و داروساز سعی می‌كنند براساس اطلاعات علمی موجود و تجربیات و مهارت‌های خود آنچه روی خواهد داد را تا حدودی پیش‌بینی نمایند.

در بسیاری از موارد نتایجی مطلوب از درمان دارویی حاصل می‌شود. با این حال گاهی ناشناخته‌های این دنیای پیچیده بر دانش بشری غلبه می‌كند.

پس پیچیدگی‌های موجود در اثرات متقابل بدن و داروها را نباید دست كم گرفت و براساس اطلاعات اندك و تجربیات شخصی نباید اقدام به دارودرمانی نمود.

دارو كالایی نیست كه بتوان آن را بر پایه اطلاعات افراد مختلف مانند بسیاری از كالاهای دیگر در ازای پرداخت مبلغی خریداری كرد و مورد استفاده قرار داد.

دارو می‌تواند شمشیری دو لبه باشد كه به دنبال مصرف ناآگاهانه، اثرات زیان‌آور و حتی گاهی جبران‌ناپذیر بر جای می‌گذارد. در مقابل همین دارو در شرایطی كه توسط متخصصان تجویز می‌شود نجات‌بخش انسان خواهد بود.

یكی از جنبه‌های دارودرمانی كه باید حتما مورد بررسی قرار گیرد تداخل داروها با یكدیگر، با مواد غذایی، با گیاهان دارویی و... است.

به بیان دیگر مواد مختلفی بر عملكرد دارویی كه به بدن وارد شده است اثر می‌گذارند و می‌توانند در روند جذب و دفع آن در بدن و حتی شیوه اثر‌گذاری آن مداخله و تداخلات دارویی ایجاد كنند.

یكی از انواع تداخلات دارویی، تداخل دارو با غذاست. این تداخل می‌تواند از راه های مختلف ایجاد شود و در نهایت اثربخشی دارو را تحت تاثیر قرار دهد.

مواد غذایی می‌تواند بر میزان و سرعت جذب داروهای خوراكی از دستگاه گوارش اثر بگذارد. در مورد برخی داروها خوردن آنها همراه با یك وعده غذایی حتی كوچك، مانند چند لقمه نان و پنیر، موجب افزایش جذب دارو می‌شود یعنی داروی بیشتری از دستگاه گوارش وارد بدن می‌شود.

در این موارد پزشك یا داروساز توصیه می‌كنند بهتر است دارو همیشه همراه یا بلافاصله بعد از غذا یا یك وعده غذایی كوچك میل شود و برای جلوگیری از كم و زیاد شدن اثر دارو در بدن بهتر است این شیوه مصرف تغییر نكند.

در مورد برخی دیگر از داروها مانند قرص ایبوپروفن (كه معمولا به بروفن شناخته می‌شود)، بهتر است دارو همراه با مقداری غذا یا خوردنی دیگر یا در شرایطی كه ظرف یك ساعت گذشته غذا میل شده باشد مصرف شود، چراكه خوردن آن با معده خالی باعث می‌شود عوارض گوارشی بیشتر شود.

در مقابل، برخی داروهای خوراكی هستند كه مصرف آنها همراه یا با فاصله كم از غذا باعث می‌شود دارو به مقدار بسیار كمی از دستگاه گوارش وارد بدن شود و مقدار بیشتر آن همراه با بقایای مواد در دستگاه گوارش دفع شود.

برای نمونه قرص سیپرو فلوكساسین كه یك آنتی‌بیوتیك یا چرك خشك‌كن مهم و نسبتا قوی است، اگر با فاصله زمانی كم از شیر و لبنیات، قرص‌های كلسیم، قرص یا كپسول روی، برخی انواع قرص‌ها و شربت‌های آهن و سوسپانسیون‌های آنتی‌اسید مثل شیر منیزی یا هیدروكسیدآلومینیوم مصرف شود، به دلیل آن‌كه در معده به این داروها متصل می‌شود جذبش مختل شده و جز مقدار ناچیزی مابقی آن از دستگاه گوارش دفع می‌شود.

در نتیجه داروساز به بیماری كه پزشك برایش قرص سیپروفلوكساسین تجویز نموده توصیه می‌نماید این دارو را دو ساعت قبل یا شش ساعت بعد از هریك از موارد مذكور میل كند.

برخی مواد غذایی و گیاهان دارویی بر عمر دارو در بدن و میزان و شدت اثر آن تاثیر خواهند داشت. برای نمونه گریپ‌فروت میزان سوختن و تجزیه بعضی داروها را در كبد كاهش می‌دهد.

در پی آن عمر و غلظت این داروها در بدن افزایش می‌یابد و ممكن است عوارض نامطلوب و گاهی خطرناك به دنبال داشته باشد.

تعداد داروهایی كه با گریپ‌فروت تداخل دارند، زیاد نیست؛ ولی در صورت مصرف مقادیر بیش از حد مجاز از این میوه توسط فردی كه تحت درمان با برخی از این داروها (مانند لوواستاتین، داروی كاهنده كلسترول) است، غلظت این داروها در بدن افزایش می‌یابد و می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.

دارویی كه دچار تداخل می‌شود می‌تواند از هر راهی مانند تزریق در عضله یا رگ و حتی به صورت شیاف به بدن وارد شده باشد.

این مساله در مورد داروی عامل تداخل نیز صادق است و می‌تواند یك جوشانده گیاهی باشد كه خورده شده است.

در مورد برخی داروها و گیاهان دارویی تداخل می‌تواند به دلیل تشدید اثر دارو توسط دارویی دیگر یا یك گیاه دارویی بروز نماید.

گاهی نیز برخی داروها اثر هم را در بدن كم می‌كنند. برای نمونه در افرادی كه سابقه سكته قلبی داشته و متخصص قلب مصرف روزانه آسپرین را برای آنها تجویز كرده است در صورتی كه به هر دلیلی برای كنترل درد، ایبوپروفن را در فاصله زمانی كمتر از هشت ساعت قبل از آسپرین مصرف نمایند اثرات آسپرین در محافظت از قلب بسیار كم خواهد شد.

بویژه اگر این افراد این مسكن یا مسكن‌های هم‌خانواده آن را بدون در نظر داشتن این تداخل به دفعات یا به طور مرتب استفاده كنند.

یكی از انواع تداخلات دارویی، تداخل دارو با غذاست. این تداخل می‌تواند از راههای مختلف ایجاد شود و در نهایت اثربخشی دارو را تحت تاثیر قرار دهد

این طور می‌توان نتیجه گرفت كه پیش از شروع یك داروی جدید باید علاوه بر شیوه صحیح مصرف، در مورد تداخلات آن نیز با دكتر داروساز مشورت كرد.

برای بررسی كامل تداخلات دارویی و جلوگیری از آنها باید پزشك و داروساز را از همه داروهایی كه از قبل مصرف می‌شده یا داروهای بدون نسخه، فرآورده‌های دارویی گیاهی، مكمل‌ها، ویتامین‌ها و داروهای تقویتی كه پیش از این مصرف آنها شروع شده یا قرار است شروع شود، مطلع كند.

هنگام مراجعه به داروخانه برای تهیه داروهای نسخه شده توسط پزشك، ضمن دریافت داروها همراه با دستور مصرف از دكتر داروساز برای پرسیدن سوالات از وی نباید به خود تردیدی راه داد.

با بیان دغدغه، نقطه ابهام یا طرح پرسش خود در مورد داروهایی كه پزشك تجویز كرده است یا حتی داروهای دیگر، دكتر داروساز برای پاسخگویی بهتر و دقیق‌تر ممكن است چند سوال بپرسد.

وی پس از آن به اطلاعات اندوخته در ذهن خود اكتفا نمی‌كند و ضمن رجوع به منابع كامل، معتبر و در دسترس با مهارت‌هایی كه دارد به تجزیه و تحلیل مساله پرداخته و سعی خواهد داشت در كمترین زمان ممكن پاسخی مناسب و توضیحاتی مفید و كمك‌كننده ارائه كند.

گامی طلایی كه هر بیمار باید در روند درمان بیماری خود بردارد آن است كه پس از شناسایی پزشك و داروساز حاذق و مسوول با مشورت با افراد معتبر و صاحب‌نظر به آنها اعتماد نماید، در درمان صبور و نسبت به برنامه درمانی خود و شیوه مصرف داروها پایبند باشد.

بدون هر یك از این موارد، روند درمان بدرستی طی نخواهد شد و علاوه بر تحمل مشكلات بیماری، هدر رفتن زمان و منابع مالی به ایجاد احساس نا امیدی از بهبود و بی‌اعتمادی نسبت به پزشك و داروساز منجر می‌شود.

داروسازان بسیاری در این مرز و بوم هستند كه از دانش و مهارت كافی برای پاسخگویی به پرسش‌ها در مورد داروها و درمان بیماری‌ها برخوردارند.

این داروسازان كه امروزه علاوه بر داروخانه‌های سطح شهرها و مركز بهداشتی و درمانی در بخش‌های مراقبت‌های دارویی بیمارستان‌ها و مراكز اطلاع‌رسانی دارویی فعالیت می‌كنند، ثابت كرده‌اند دكتر داروساز یكی از اجزای مهم زنجیره سلامت و درمان است و در حرفه مقدس خود هدف را ارتقای سلامت و تسهیل و بهبود روند درمان می‌داند.

منبع: جام جم آنلاین