وی در مورد لغت ارگونومی توضیح داد: این کلمه از دو واژه لاتین شامل "ارگون" به معنای کار و "نومی" به معنای قانون طبیعی تشکیل شده است و در واقع ارگونومی به معنای مطالعه توانایی‌های انسان در ارتباط با تقاضاهای کاری است.این مدرس دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر رعایت اصول ارگونومیک که منجر به تولید بیشتر می‌شود، گفت: رعایت این اصول موجب پیشگیری از بیماری‌ها و آسیب‌های شغلی و افزایش رضایت در میان شاغلین می‌شود و در این حیطه، علم ارگونومی بسیار وسیع است اما بیشتر به عوامل شغلی مربوط می‌شود که ریسک زیادی برای بیماری‌های عضلانی اسکلتی دارد.
وی درخصوص عوامل خطرساز در محیط‌های کاری اظهار داشت: عوامل خطرساز معمولاً موجب بیماری‌های سیستم عضلانی اسکلتی می‌شوند که شامل مشاغل یا فعالیت‌های نیازمند انجام حرکات تکراری، اعمال نیرو، حمل بار دستی، کشیدن و هل دادن اجسام و کار در وضعیت بدنی نامناسب است.این متخصص طب کار و بیماری‌های شغلی درخصوص تلاش ارگونومیست‌ها در سال‌های اخیر اظهار داشت: تلاش متخصصان طب کار و بیماری‌های شغلی درجهت کاهش هرچه بیشتر حرکات استاتیک، تکراری و درعین حال ایجاد تنوع در وضعیت بدنی شاغل در حین کار است که به توصیه ارگونومیست‌ها، اعمال نیروی عضلانی باید تا جای ممکن برعهده گروه‌های بزرگترعضلات گذاشته شده و از عضلات ظریف‌تر کمتر استفاده شود.
وی تصریح کرد: به جای استفاده از سه انگشت اول برای برداشتن اجسام کوچک باید جسم کوچک با استفاده از کل عضلات خم‌کننده دست جا به جا شود و در خصوص مفاصل نیز وضعیت کاری ایده‌آل، زاویه خنثی یا وضعیتی در نیمه دامنه حرکتی آن مفصل است.وی درخصوص یکی از بیماری‌های شایع در محیط های کاری گفت: یکی از بیماری‌های شایع در محیط های کاری عبارت است از مشکلات ستون فقرات و بخصوص ناحیه کمری که جهت اطمینان از صحیح بودن وضعیت ستون فقرات در حین کار، همیشه باید ستون فقرات در حالت خنثی یا طبیعی نگه داشته شود، در غیر این صورت رباط ها و عضلات بیش از حد کشیده شده و در نهایت درد و آسیب عضلانی اسکلتی ایجاد می‌شود.
این مدرس دانشگاه شهید بهشتی در جهت پیشگیری از این آسیب شغلی اظهار داشت: باید در حین انجام کار انحناهای ستون فقرات حفظ شود و برای بلند کردن اجسام از روی زمین توصیه می‌شود که به جای دولا شدن و برداشتن جسم، فرد با حفظ وضعیت طبیعی ستون فقرات و با خم کردن زانوها در وضعیت نیمه نشسته و بدون خم کردن کمر، جسم را از زمین بلند کند.
مشکلات گردنی، اندام فوقانی و کمردرد درمیان شاغلین بسیار رایج است
وی با اشاره به درصد بالای مشکلات گردنی، اندام فوقانی و کمردرد در میان شاغلین مشاغل دفتری به علت کار با رایانه گفت: پیشگیری از این دسته بیماری‌ها با رعایت اصول ساده ارگونومیک کاملاً امکان پذیر است و در مورد مشاغل نشسته و دفتری باید به این نکته توجه کرد که اصولاً انجام کار مداوم در یک وضعیت چه به صورت ایستاده و چه به صورت نشسته برای بدن مضر است.این متخصص طب کار و بیماری‌های شغلی در ادامه افزود: مشکلات گردنی، اندام فوقانی و کمردرد در درازمدت در گروه خاصی از عضلات، منجر به خستگی و در نهایت آسیب به آن مجموعه عضلات خواهد شد و بنابراین باید در مشاغل نشسته به ازای هر نیم ساعت کار، یک وقفه و استراحت عضلات درگیر صورت گیرد.
این مدرس دانشگاه شهید بهشتی درخصوص تنظیم میزکار و دستگاه چاپگر اظهار داشت: برای این منظور می‌توان دستگاه چاپگر را در فاصله چند متری میز کار قرار داد که هر چند وقت یکبار به بهانه برداشتن نامه‌ها و اوراق چاپ شده، چند قدم در همان نزدیکی میز کار راه رفت و ایجاد چنین وقفه‌ی کوتاه مدت قطعاً آسیبی هم در فرایند کاری ایجاد نخواهد کرد.وی افزود: استفاده از میز، صندلی و ابزار کار باید مناسب با ابعاد بدنی فرد باشد؛ در انتخاب میز و صندلی کار باید تا جای ممکن از انواع قابل تنظیم از نظر ارتفاع و ابعاد دیگر بهره جست و اولین قدم در تنظیم میز و صندلی، میزان کردن ارتفاع میز است.
ارتفاع میز کار باید به دقت تنظیم شود
دکتر صالح‌پور پیرامون تنظیم ارتفاع میز خاطرنشان کرد: ارتفاع میز باید طوری تنظیم شود که فرد در حالت نشسته، زاویه زانو و لگن نود درجه داشته باشد و باید ارتفاع صندلی را طوری تنظیم کنیم که سطح بالای میز در سطح آرنج فرد قرار گیرد و اگر صندلی خیلی پایین باشد، شانه‌ها بالا قرار گرفته و فشار به گردن و عضلات شانه وارد می‌شود و درصورتی که صندلی خیلی بلند باشد موجب خم شدن گردن روی سطح کار و آسیب در این ناحیه می‌شود.
این متخصص طب کار و بیماری‌های شغلی درخصوص تنظیم زاویه رایانه گفت: صفحه نمایشگر باید کاملاً روبرو بدون هیچگونه زاویه‌ای نسبت به سر قرار گیرد و سطح بالای نمایشگر باید هم سطح ارتفاع چشم تنظیم شود که اگر از این سطح بالاتر و یا پایین‌تر قرار گیرد، می‌تواند منجر به مشکلات ناحیه گردن شود و نگاه کردن و کار مداوم با صفحه نمایشگر باعث خشکی چشم و خستگی عضلات چشمی می‌شود.وی در ادامه تصریح کرد: باید با نگاه کردن به نقطه‌ای دورتر و یا انجام کاری دیگر مثل انجام کارهای تلفنی، به چشم‌ها استراحت داد. تنظیم صحیح ارتفاع میز موجب پیشگیری از آسیب‌های اندام فوقانی ناشی از کار با کیبرد و ماوس خواهد شد و ارتفاع پایین و یا بیش از حد بالای میز موجب شکسته شدن زاویه مچ دست و آسیب‌های بعدی مثل آسیب به عصب مدیان در حین انجام کار خواهد شد.
استفاده از هندزفری برای انجام کارهای همزمان ضروری است
دکتر صالح‌پور توصیه کرد: تلفن محیط کار باید نزدیک و در فاصله طول ساعد و دست از فرد قرار گیرد تا برای هر بار پاسخگویی ناچار به کشیدن بدن و دست و فشار به عضلات برای رسیدن به گوشی نباشد.این مدرس دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به صحبت با تلفن و وارد کردن همزمان اطلاعاتی در رایانه گفت: برای انجام این دو کار به صورت همزمان بهتر است از انواع هندزفری برای پاسخگویی به مکالمات استفاده شود زیرا قرار دادن گوشی بین شانه و گوش منجر به آسیب جدی ناحیه گردن می شود.
چیدمان محیط کار باید به دقت تنظیم شود
دکتر صالح‌پور پیرامون ایجاد تغییرات کوچک در چید مان محیط کار گفت: ارتفاع میز و صندلی، ایستگاه های کاری و یا نوع وظیفه کاری می تواند موجب بهبود چشمگیر در میزان سلامت و رضایتمندی شاغلین و نیز افزایش تولید و بهره وری شود.این متخصص طب کار و بیماری‌های شغلی در پایان خاطرنشان کرد: نور، سرو صدا، میزان تهویه و حرارت محیط کار باید طبق استانداردهای ارگونومیک تنظیم شود تا فرد بتواند به راحتی و رضایتمندی به فعالیت خود بپردازد و کمترین آسیب‌های ناشی از کار را متحمل شود که البته باید به بررسی و بهبود جنبه‌های روانی محیط کار که اهمیت فوق العاده‌ای دارد نیز توجه کرد.
نظر شما