شاید با این فرض كه این مسئله به تحریم‌های ایران در پرونده هسته‌ای مربوط می‌شود، مشكل در رسانه‌ها بازتابی نداشته است، اما با توضیحات معاون غذا و داروی وزارت بهداشت در حاشیه نوزدهمین گردهمایی معاونین غذا و داروی دانشگاههای علوم پزشكی كشور، همان‌طور كه برخی كارشناسان هم تاكید داشتند، روشن شد كه این مشكل ارتباطی با تحریم‌های فعلی شورای امنیت علیه ایران ندارد.
دكتر دیناروند گفت: یكی از كشورهای اروپایی طی دو ماه اخیر از دادن رادیو داروی مورد نیازی كه عمدتا برای تشخیص درمان بیماری سرطان به مصرف می‌رسد امتناع ورزیده است كه امیدواریم با تلاشهای سازمان انرژی اتمی‌این مشكل به زودی رفع شود. وی تاكید كرد در قطعنامه سازمان ملل تحریم دارویی علیه ایران وجود ندارد، اما این بهانه‌ای برای اعمال فشار برخی كشورهاست.
این درحالی است كه نزدیك به 5 ماه قبل، وزیر بهداشت اعلام كرده بود ایران در زمینه تولید رادیو‌داروها به خودكفایی رسیده است. با این اوصاف، این سئوال از سوی متخصصان پزشكی هسته‌ای مطرح می‌شود: اگر این ادعا واقعیت دارد، پس چرا با كارشكنی یك كشور و وارد نشدن تكنزیوم، فعالیت تمامی‌مراكز پزشكی هسته‌ای به حالت تعلیق درآمده است؟
معضل همیشه پایدار
دو روز قبل، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت، بدون اشاره به نام كشور ممانعت‌كننده، تاكید كرد: در كشور ما كمبود دارو هیچ‌گاه تمام نمی‌شود این معضلی پایدار بوده و مقطعی نیست.
اما ماجرای تكنزیوم ظاهرا كمی‌پیچیده‌تر از اینهاست. این دارو از یك شركت بلژیكی خریداری و تا اول تیر‌ماه وارد ایران می‌شد. شركت كاوشار، تنها شركت وارد‌كننده مواد رادیو‌اكتیو كه البته در لیست شركت‌های تحریم شده قرار گرفته، طی قراردادی یكساله با طرف‌قرارداد بلژیكی این دارو را وارد می‌كرد. در حال حاضر با پایان یافتن قرارداد (از اول تیر‌ماه) و عدم تمدید آن، تكنزیوم دیگر وارد ایران نمی‌شود.
دكتر فریدون فتو‌حی، متخصص پزشكی هسته‌ای و عضو هیات علمی‌دانشگاه شهید بهشتی در این باره به همشهری می‌گوید: «مشكل اصلی شركت كاوشار وابسته به سازمان انرژی اتمی‌كه الان تحریم شده، سوبسیدی است كه برای ورود داروی تكنزیوم پرداخت می‌كرده كه از امسال این سوبسید پرداخت نشد. این شركت سوبسید مورد نیاز را از وزارت بهداشت مطالبه كرد ولی وزارت بهداشت حاضر به پرداخت آن نشد و نتیجه این بود كه قیمت دارو افزایش یافته و این دارو بدون سوبسید وارد كشور شود. متخصصان پزشكی هسته‌ای هم این تصمیم را به خاطر اینكه تبعات اقتصادی‌اش متوجه مردم و بیماران می‌شد، نپذیرفتند.»
وی در ادامه در پاسخ به این سئوال كه آیا امكان تولید دارو در داخل كشور فراهم شده یا نه، ادامه می‌دهد: « الان در داخل كشور برای تولید داخلی دارو كارهایی در حال انجام است و این دارو در حال حاضر در داخل هم تولید می‌شود، ولی برای بهره‌برداری مشكلات خودش را دارد، مثلا قیمت تمام شده این دارو 3 تا 4 برابر قیمتی است كه با سوبسید وارد می‌شد.
كل دارویی كه در داخل كشور تولید می‌شود هم فقط 30 درصد از نیاز كشور را تامین می‌كند و پاسخگوی نیاز بیماران نیست.» به گفته او در حال حاضر، با كمبود و افزایش قیمت تكنزیوم روبرو هستیم و تا رسیدن به مرحله خودكفایی فاصله طولانی داریم.
استاندارد اما بی‌كیفیت!
در حالی كه به گفته متخصصان پزشكی هسته‌ای، داروی ساخت داخل علاوه بر اینكه كفاف نیازهای كشور را نمی‌دهد و متخصصان پزشكی هسته‌ای به آن اطمینان ندارند، دكتر مهرداد رضایی، مدیر اطلاع‌رسانی معاونت غذا و دارو با تاكید بر استاندارد بودن این داروها به همشهری می‌گوید: «كیفیت یك دارو حالت بین صفر و یك نیست بلكه یك طیف را شامل می‌شود. همچنین اگرچه ادعای متخصصان پزشكی هسته‌ای مبنی بر كیفیت بسیار عالی یك دارو غیر‌معقول نیست و تولیدات ما شاید این كیفیت بسیار عالی را تا الان نداشته، ولی این به معنای استاندارد نبودن این داروها نیست.»
به گفته وی اگر متخصصان می‌گویند تولیدات داخلی را قبول ندارند، باید بپذیرند همین 30 درصد داروی تولید داخل می‌تواند در بد‌ترین شرایط لااقل جان 30درصد از بیماران را نجات دهد و اینكه ما بخواهیم كلید این دارو را فقط به دست شركت‌های خارجی بدهیم درست نیست.
در این میان دكتر مجتبی انصاری، دبیر علمی‌انجمن پزشكی هسته‌ای و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینكه نوسانات زیادی در خبرهای قطع داروهای مربوط به پزشكی هسته‌ای وجود داشته می‌گوید: « متاسفانه مشكل قطع دارو یك مسیر غلط را در این زمینه طی كرد. زمانی كه قرارداد یكساله شركت كاوشار با شركت بلژیكی طرف قرارداد تمام شد، وزارت بهداشت سوبسید 3 میلیارد تومانی را كه باید به سوبسید قبلی این دارو(یعنی سالیانه 5/1 میلیارد تومان) اضافه می‌كرد را نكرد.»
او ادامه می‌دهد: «مسئله اصلی این است كه شركت بلژیكی و چند شركت دیگر در دنیا مشكلاتی را برای صادر كردن دارو به ایران ایجاد كردند و تمایل ندارند كه مجددا با شركت كاوشار تمدید قرارداد كنند. این امر باعث نگرانی ماست چون این مشكل احتیاج به زمان طولانی برای حل شدن دارد. پزشكی هسته‌ای رشته‌ای است كه وابستگی صددرصد به تجهیزات و مواد رادیو‌اكتیو دارد و اگر این داروها وارد كشور نشوند به سلامت جامعه تبعات سنگینی وارد خواهد شد.»
دبیر علمی‌انجمن پزشكی هسته‌ای ایران با اشاره به اینكه پزشكی هسته‌ای هم در امر تشخیص و هم درمان خدمات وسیعی به 14 رشته تخصصی مختلف ارائه می‌دهد، می‌گوید: «سیستم‌های بدن انسان در آزمایش‌های پزشكی هسته‌ای خلاصه می‌شوند. با تعطیل شدن این مراكز یكی از پایه‌های اصلی تشخیص و درمان از بین می‌رود. پزشكی هسته‌ای جزو رشته‌های مادر است و اگر فكر اساسی برای مشكل بوجود‌آمده نشود، تاثیرات فاجعه‌باری را بر روی كل سیستم كشور خواهد گذاشت.»
به گفته وی این در حالی است كه چندین ماه است كه از طرف انجمن پزشكی هسته‌ای هشدارهای لازم به مسئولین رده بالا داده می‌شود ولی هیچ‌كدام از این هشدارها نتیجه‌بخش نبود.
فقط امیدوار باشید
در حال حاضر عمده داروهای وارداتی ایران در زمینه پزشكی هسته‌ای ید 131 و تكنزیوم است. البته تكنزیوم از یك ماده اصلی‌تر به نام مولیبدن 99 تولید می‌شود و به گفته متخصصان پزشكی هسته‌ای این ماده باید صددرصد از خارج از كشور تهیه شود. موضوع دیگر این است كه این ماده چون نیمه عمر مشخصی دارد و زود از بین می‌رود، باید هر هفته تجدید شود.
نیمه عمر تكنزیوم هم 6 ساعت است. دكتر انصاری در ادامه با تاكید بر اینكه ما از نظر مولیبدن به طور كامل به واردات احتیاج داریم چون در غیر این صورت با مشكلات زیادی روبرو می‌شویم، می‌گوید:«صرف نظر از اینكه داروی ساخت داخل هنوز استانداردش معلوم نیست، تولید داخلی آن در این شرایط معنایی ندارد.
البته روش‌های اسكن گالیون و تالیوم تا حد محدودی در كشور تولید می‌شوند. از اسفند سال 85 هم یك خط تولید مضاعف در مورد تولید داخل صورت گرفته كه مولیبدن در داخل تولید شود. این كار فعلا فقط در مرحله تحقیق است و هنوز هیچ تولیدی عرضه نشده چون مشكلات كیفی خود را دارد.»
به گفته متخصصان پزشكی هسته‌ای در حال حاضر شركت كاوشار برای حل مشكل واردات این دارو، پیشنهاد بستن قرارداد با یك شركت كانادایی را به وزارت بهداشت داده، اما علاوه بر منفی بودن پاسخ وزارت بهداشت در این زمینه، مسئولان معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، ضمن بیان نكردن علت این مخالفت، تنها برای حل این مشكل اظهار امید‌واری می‌كنند.
نظر شما