شیر قرار بود ارزان شود، كمیاب شد. حالا مردم یا باید شیرهای با ماندگاری بالا که زیر 2500 تومان نیست، مصرف کنند یا به خرید شیرکاکائو که یک و نیم برابر قیمت شیرهای 1150تومانی است، تن بدهند.
سه ماه از سال میگذرد و بازار محصولات لبنی نه تنها سامان نیافته بلکه مسائل و مشکلات آن، هر روز در شمایلی جدید، «خود» مینمایاند. اوایل امسال کارخانجات لبنی برخلاف مصوبه کارگروه کنترل بازار، قیمت محصولات خود را به بهانه افزایش قیمت شیرخام افزایش دادند. صدای مردم درآمد، مسئولان پیگیری کردند و براساس تعهدی که گویا دامداران و کارخانجات لبنی داده بودند، قول دادند قیمتها به سطح قیمتهای اسفند بازگردد. نه اینکه چنین نشد؛ شد اما نه آن طور که باید.
برخی کارخانجات لبنی فقط قیمت شیر و ماست و خامه را کاهش دادند و قیمت سایر محصولاتشان را بالابردند. بعد از مدتی اما همین کارخانهها نیز تولید و عرضه شیرهای 1150 تومانی را کم و کمتر کردند تا اینکه در هفتهای که گذشت، شیر 1150 تومانی به کالای نایاب سوپرمارکتها تبدیل شد. همین چند روز قبل هم کارخانههای لبنی قیمت سایر محصولات شان اعم از انواع ماست و پنیر را با حداقل 10 درصد افزایش قیمت روانه بازار کردند. به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛در سه ماهی که گذشت هم دامداران، هم کارخانجات و هم مسئولان بارها صحبت از تفاهمها و توافقاتی کردند که اگر حتی یکی از آنها بهطور کامل اجرا میشد، وضع بازار محصولات لبنی طبیعتاً الآن میباید سامان یافته بود نه اینکه هر روزساز تازهای در آن نواخته شود.
رئیس سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان در گفتوگو با ، این اقدام کارخانجات را برخلاف مصوبات کار گروه کنترل بازار توصیف کرده و می گوید با متخلفان برخورد میشود اما تکرار این تخلفات در ماههای گذشته نشان میدهد یا این برخوردهای تعزیری بازدارندگی لازم را ندارد یا مسائل و مشکلات حوزه تولید، آن گونه که باید، حل و فصل نشده است. آنها که دستی در کار دارند میگویند توزیع نهادههای ارزان به میزان کافی انجام نشده و دامداران اطمینان خاطر کافی نیافتهاند که شیر خام را 630 تومان به کارخانهها بفروشند وچون شیرخام بالای 800 تومان دست کارخانه میرسد و اخیراً هم میزان آن هم کم شده، کارخانهها برای حفظ حیات شان ناچار شدهاند تولید شیر 1150 تومانی را کم کنند و قیمت سایر محصولاتشان را بالا ببرند.
از نهاده ارزان خبری نیست
نهادههای ارزانی که مسئولان قولش را داده بودند، نه اینکه توزیع نشده باشد، اما شواهد نشان میدهد میزانش به اندازهای نبوده که بتواند بازار را تحت تأثیر قرار دهد. مدیرعامل یکی از کارخانههای لبنی ورامین مــــیگوید: هیچ یک از دامدارایهای این شهرستان هنوز حتی یک کیلوگرم جو یا کنجاله ارزان به دست شان نرسیده است و ما حق میدهیم که شیر را با قیمت تمام شده که بالای 800 تومان است، به فروش برسد.
دامداریها شیر نمیدهند
کارخانجات لبنی که تا دو هفته قبل، کاهش تولید و عرضه شیر 1150 تومانی را تأیید نمیکردند حالا این موضوع را تأیید کرده و علتش را کاهش تولید شیر توسط دامداریها عنوان میکنند. آنها اواسط اردیبهشت به دولت تعهد دادند با حفظ میزان تولید، قیمت محصولاتشان را به سطح قیمتهای اسفند بازگردانند. اوایل خردادماه بررسی میدانی خبرنگار از سوپرماركتهای سطح شهر نشان میداد عرضه شیر 1150 تومانی از سوی كارخانههای لبنی تا یكچهارم كاهش یافته است اما بررسی دو روز گذشته نشان داد این میزان بهمراتب کمتر شده است و به حدود یکدهم رسیده است. كاشانی یكی از سوپرماركت داران شرق تهران به میگوید: تمام برندهای لبنی، توزیع شیر 1150 تومانی را متوقف کردهاند بهطوری كه قبلاً برند «د» روزانه 12 باكس 6 تایی شیر 1150تومانی، برند «پ» یك روز درمیان 6 باكس 6 تایی و برند «پ» روزانه 5 باكس 6 تایی به ما تحویل میداد اما از اوایل خرداد توزیع کم شد تا اینکه از 10 روز قبل تقریباً به صفر رسیده است.
میثم رفیع پرهیزکار، مدیرعامل صنایع شیر تهران در گفتوگو با اگر چه توقف کامل تولید این محصول را تأیید نمیکند اما میگوید: تولید و توزیع شیر کاهش محسوسی یافته که علتش کم شدن شیرتحویلی دامداری هاست. به گفته او، رشد قیمت نهادههای دامی از یکسو و افزایش قیمت گوشت قرمز باعث شده دامداریها، به کشتار دامهایشان روی آورند. او توضیح میدهد: میزان شیری که دامداریها به کارخانه ها تحویل میدادند تا 40 درصد کاهش یافته بهطوری که از روزانه 150 تن به 90 تن رسیده است و اطلاع دارم که در مورد شرکت پاک میزان کاهش حدود 66 درصد است یعنی از روزانه 450 تن به 150 تن کاهش یافته است. او تأكید دارد: همین شیری هم که تحویل میدهند با میانگین قیمت هرکیلو 850 تومان است.
پیشنهادی که به مذاق کارخانهها خوش نیامد
در مقابل تعهدی که صنایع لبنی برای بازگرداندن قیمت به سطح قیمتهای اسفند و حفظ میزان تولید دادند، قرار شد وزارت صنعت، معدن و تجارت خوراک دام ارزان را دراختیار دامداریها قراردهد تا آنها بتوانند طبق مصوبه پارسال کارگروه کنترل بازار، شیرخام 2/3 درصد چربی با بارمیکروبیزیر 10 هزار را کیلویی 630 تومان به کارخانجات بفروشند. خوراک دام ارزان هم توزیع شد اما دامداریها شیرخام را همچنان با قیمتهای بالای 800 تومان تحویل کارخانجات میدادند به همین دلیل اوایل خردادماه مسئولان ذیربط تصمیم تازهای گرفتند که هنوز به اجرا درنیامده اما به گفته کارخانجات لبنی کاری از پیش نخواهد برد. براساس این تصمیم قرار است كارخانههای لبنی بزرگ و صاحب برند كه بهصورت مستقیم اقدام به خرید شیر از دامداران میكنند، دامداریهای طرف قراردادشان را به وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفی كنند تا با نظر كارخانجات، خوراك دام ارزان در اختیار آنها قرار بگیرد. اگرچه به نظر میرسید با اجرای تصمیم، زمینه بهانهگیری و تخطی از مصوبات و تعهدات قیمتی برای كارخانهها و دامداریها از بین می رود اما آنگونه که میثم رفیع پرهیزکار، مدیرعامل صنایع شیر تهران به میگوید، این موضوع فساد تازهای را بوجود میآورد و به مشکلات موجود دامن میزند.
مدیركل محصولات كشاورزی و غذایی سازمان حمایت مصرفكنندگان و تولیدكنندگان به میگوید: در جلساتی که با دامداران، كارخانجات لبنی و شركت پشتیبانی امور دام (كه مسئولیت تأمین و توزیع خوراك دام را برعهده دارد) داشتیم، مشخص شد که برخی كارخانجات همچنان در تأمین شیرخام 630 تومانی با مشكل مواجهند و آن را بالاتر از این رقم خریداری میكنند. علیرضا رفیعی ادامه میدهد: این مسئله موجب شده این كارخانهها تحت فشار قرار گیرند چرا كه تعهد داده بودند قیمت محصولاتشان را به سطح اسفندماه گذشته بازگردانند اما با شیر خام بالای 630 تومان این امكان را ندارند. این مقام مسئول توضیح میدهد: برای حل این مشكل وزارت صنعت، معدن و تجارت به کارخانجات پیشنهاد داده بخشی از نهادههای دامی كه هماكنون در سطح گسترده بین دامداریها در حال توزیع است را مشخصاً از كانال كارخانههای لبنی توزیع كند. به این صورت كه مثلاً حواله خوراك دام با تعهدی كه كارخانه برای كاهش قیمت محصولاتش به وزارت صنعت میدهد، در اختیار كارخانه قرار بگیرد و كارخانه لبنی هم حواله را به دامدارانی كه از آنها شیرخام خریداری میكند بدهد، مشروط بر آن كه دامدار نیز تعهد بدهد شیرخام را با قیمت 630 تومان به كارخانه بفروشد.
این تصمیم قرار بود تا نیمه خردادماه به توافقی مکتوب میان تعاونی دامداران و انجمن صنایع لبنی تبدیل شود اما هنوز از آن خبری نیست. سید جواد تقوی، رئیس سازمان حمایت مصرفکنندگان وتولید کنندگان به میگوید: این تصمیم بزودی عملیاتی میشود اما پرهیزکار میگوید که در مجمع اخیر انجمن صنایع لبنی این پیشنهاد مطرح و از سوی اعضا رد شد. وی در مورد علت «رد» این پیشنهاد از سوی کارخانجات لبنی توضیح میدهد: اجرایی شدن این پیشنهاد به حواشی و مشکلات موجود دامن میزند چرا که مفسده انگیز است و ممکن است مورد سوءاستفاده برخی کارخانجات قرار بگیرد و تبعاتش دامن بقیه کارخانجات را هم بگیرد مثلاً یک کارخانه از دامدار روزی 30 تن شیر تحویل بگیرد اما این رقم را به وزارت صنعت، 50 تن اعلام کند.
توافقی که دامداران پای آن نایستادند
گویا رد این پیشنهاد از سوی کارخانجات لبنی، وزارت صنعت، معدن و تجارت را بر آن داشته تا گزینه تازهای روی میز بگذارد. پرهیزکار در مورد این گزینه تازه اینگونه میگوید: اوایل هفته گذشته آقای مفتح، قائم مقام وزیرصنعت، معدن و تجارت در جلسهای با حضور انجمن صنایع لبنی و تعاونی دامداران پیشنهاد دادند قراردادی که بهصورت تیپ از سوی وزارتخانه تهیه و در آن تکالیف و تعهداتی از جمله رعایت سقف قیمتی 630 تومانی از سوی دامداران و بازگرداندن قیمت به سطح اسفندماه توسط کارخانجات تعیین شده بود، بین هر کارخانه با دامداران طرف کار به امضا برسد. این پیشنهاد در جلسه مذکور مورد موافقت هم تعاونی دامداران و هم انجمن صنایع لبنی قرار گرفت. انجمن بلافاصله بعد از آن جلسه، قراردادهای تیپ را در اختیار کارخانههای لبنی قرار داد و هر کارخانه آن را امضا کرد اما هیچیک از دامداریهای طرف کار کارخانهها حاضر به امضای آن نشدند، ماهم قراردادهایی که فقط امضای خودمان را داشت را از طریق انجمن به وزارتخانه دادیم تا خودشان امضای دامداران را بگیرند. وی معتقد است: جریان تأمین نهادهها آنقدری نیست که به دامداران اطمینان کافی بدهد به همین دلیل آنها از ترس زیان، حاضر نیستند هیچگونه تعهدی را مبنی بر رعایت قیمت 630 تومانی بپذیرند.
دولت خودش شیر را به کارخانه بدهد
صنایع لبنی هم پیشنهادی برای حل مشکل ارائه دادهاند. پرهیزکار میگوید: پیشنهاد انجمن این بود که وزارت صنعت راساً شیر را از دامداران تحویل گرفته و به کارخانهها تحویل دهد و وجه آن را ما از طریق وزارت صنعت به دامداران بدهیم. با این مکانیزم نه فسادی ایجاد میشود نه اینکه دامدار یا کارخانه برای تخطی از قیمت مصوب بهانهای خواهد داشت. اما این پیشنهاد هم به مذاق دامداران خوش نیامده است.
مردم چه کنند؟
دود این توافقهای رنگارنگ و خلف وعدههای پی در پی کارخانهها و دامداران هر روز بیشتر میشود و مستقیم و غیرمستقیم چشم مردم را میسوزاند؛حتی دود تعدیل نیروی برخی کارخانههای لبنی که گفته میشود طی سه ماه گذشته و بهدلیل کاهش تولید و برای حفظ حیات انجام گرفته است. دستگاههای حامی حقوق مصرفکننده اعم ازسازمان حمایت مصرفکنندگان و سازمان تعزیرات هم کاری از پیش نبردهاند. باید منتظر ماند و دید آیا وزارت صنعت، معدن و تجارت میتواند تدبیری برای فیصله دادن به داستان هزارو یکشب محصولات لبنی بیابد یا نه.
نظر شما