سه‌شنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۱ - ۰۹:۱۴
کد خبر: 50924
سلامت نیوز :  «بیابان» یكی از اقلیم‌های طبیعی كره زمین است. در عرصه‌های بزرگی از كره زمین میزان بارندگی به طور طبیعی بسیار كم است، دمای هوا و میزان تبخیر بالاست و به همین دلیل میزان رشد و نمو موجودات زنده (اعم از گیاه، جانور و موجودات ذره‌بینی) نیز كم است. بخش زیادی از بیابان‌های زمین نیز در نیمه‌شمالی آفریقا و جنوب غرب آسیا واقع شده است. ایران نیز یكی از كشورهایی است كه در این محدوده واقع شده به طوری كه 32 میلیون هكتار از عرصه‌های طبیعی كشور، به طور طبیعی بیابانی هستند. اما «بیابان‌زایی» فرآیندی است كه عمدتا به دلیل فعالیت‌های بشر و تغییراتی كه او به وجود آورده صورت می‌گیرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ؛ ساده‌ترین تعریف بیابان‌زایی، تبدیل شدن زمین‌های غیربیابانی به بیابان است. اما این بیابان، دارای ویژگی بیابان‌های طبیعی نیست. یعنی ممكن است میزان بارندگی در آن از میزان بارندگی بیابان‌های طبیعی بیشتر باشد، اما زمین توانایی تولید خود را از دست داده و از نظر پوشش گیاهی و جانوری و سایر موجودات زنده، شبیه به بیابان باشد. پس تعریف بهتر بیابان‌زایی را می‌توان «از دست رفتن توان تولید زمین» دانست. این پدیده، زمانی آغاز می‌شود كه در بهره‌برداری از دارایی‌های طبیعی یك سرزمین، نیازهای طبیعی سرزمین (خصوصا نیاز به آب) نادیده گرفته شود. به عنوان مثال، در طرح‌های بهره‌برداری از منابع آب كه برای رفع نیاز كشاورزی و آشامیدن انجام می‌شود، اگر نیاز طبیعی عرصه به آب در نظر گرفته نشود، كاهش سریع پوشش گیاهی در پایین دست طرح، آغازی بر پدیده بیابان‌زایی است. پوشش گیاهی، علاوه بر كاركردهایی نظیر تولید مواد غذایی برای سایر موجودات و تولید اكسیژن، كاركردی بسیار مهم در حفظ رطوبت خاك دارد. پوشش گیاهی اولا باعث كاهش سرعت سیلاب‌های سطحی و نفوذ بیشتر آن در زمین می‌شود و در ثانی رطوبت لایه سطحی خاك را نیز حفظ می‌كند. پس از دست رفتن پوشش گیاهی نه‌تنها آغاز بیابان‌زایی محسوب می‌شود، بلكه سرعت فرآیند بیابانی شدن را نیز افزایش می‌دهد، زیرا بر فرآیند جذب آب در زمین تاثیر منفی می‌گذارد. از طرفی، خاك عرصه‌یی كه از نظر پوشش گیاهی عریان شده، بسیار آسیب‌پذیر خواهد شد. جریان‌های سیلابی و باد باعث از هم گسستن ذرات خاك می‌شوند. این از هم گسستگی مواد مغذی را از مواد معدنی خاك جدا می‌كند و باعث كاهش حاصلخیزی خاك می‌شود. به این فرآیند نیز «فرسایش خاك» گفته می‌شود. در واقع فرسایش خاك، فرزند فرآیند بیابان‌زایی است و جابه‌جایی خاك فرسوده از طریق باد یا سیلاب و انتقال آن به زمین‌هایی كه مستعد بیابانی شدن هستند، باعث گسترش بیابان‌زایی خواهد شد. جالب است بدانید به طور متوسط فرآیند بیابان‌زایی در ایران سالانه در یك میلیون هكتار زمین آغاز می‌شود. نتیجه این فرآیند، فرسایش سالانه دست‌كم دو میلیارد تن خاك است. خاكی كه تشكیل هر سانتی‌متر مكعب آن دست‌كم به 400 سال زمان نیاز دارد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha